Периодты жүйедегі атомдық нөмірі
жүктеу/скачать 318.38 Kb.
|
| 1.3 Климаттық жағдайлар
Ауданнын климаты шуғыл континентальді, жазы узақ созылмалы, ал қысы қары аз, суық болып келеді. Сонымен катар тәуліктік және айлық температуранын тез езгерісі мен аз мөлшерде жауатын жауын-шашынмен, ардайым согатын желмен жене қатты буланушылығымен сиптталады. Температура. «Тасты» метеостанциясынын мәліметтері бойынша орташа жылдык ауанын температурасы + 9,9°С. Абсолютті ен төменгі температура -40°С, абсолютті ен жогары температура ен ыстык ай - шілдеде + 50°С аралынында болады. Ауанын орташа ылғалдылығы шамамен 56-59% аралығында. Қысы жылы, +10 С° дейін жылынуы жене - 15 С° (кейде -30°С -40°С) суытуы байқалады. Жазда температура кей уақытта +45°С-ге дейін барады. Орташа айлык жане орташа жылдык температура керсеткіштері 1.3.1 кестесінде керсетілген. Кесте 1.3.1 Орташа айлық және орташа жылдық температура Көрсеткіштері
Атмосфералык жауын-шашындар. Кезендегі ен коп жауын-шашын мөлшері - 110 мм курайды. Сонымен катар жауын-шашыннын мөлшері жыл сайын азаю байкалуда. «Тасты» метеостанциясьнын меліметтері бойынша орташа жылдық жауын-шашын мөлшері шамамен 130-150 мм. Жауын-шашыннын ен кеп мөлшері көктем уақытында байқалады - 134 мм. Ал жазгы кезінде жауын-шашын мөлшері тек 37 - 40 мм- ді ғана қурайды. Кей кездерде жауын-шашыннын 50-60 күндеп болмауы да ерекшелік емес. Орташа жылдык жауын-шашын мөлшері 1.3.2 кестесінде көрсетлген. Кесте 1.3.2 Орташа жылдық жауын-шашын мөлшері
Тұман. Бул аумақта тұмандар сирек байқалады. Орташа жылдык тұман күндері шамамен , 3,9 күнді кұрайды. Тұмандардың түзілуі асірісе суық мезгілдерде жиі байқалады. Жалпы тұмандардың ұзақтығы 18 сағатка дейін барады. Орташа жылдық тұмандардың көрсеткіші. Жел. Аудан қатты, үнемі соғатын желдермен сипатталады. Көбінесе шығыстан соғатын желдер жиі байқалады, олардың орташа жылдамдығы 3,8-4,6 м/с қурайды. Сонымен қатар жиі шанды дауылдар байқалады. Әлсіз желдердін қайталану маусым айында ен көп дегенде 22-31 % қурайды. Жер үсті инверсиясынын қайталануы 39%, инверсиянын 14 %- ы дерлік жел жылдамдығы 0-1 м/сек болғанда байқалады. Мұндай шарттар айтарлықтай атмосферада қоспалардын жинақталуына себепші болады. Ауданнын, негізгі климаттык сипаттамалары жене «Тасты» метеостанциясынын көп жылдық бақлауынын натижелері кестеде көрсетілген. Кесте 1.3.4 Ауданның метеорологиялық жағдайы
1.4 Атмосфералық ауаның сапасы Казакстанның гидрометеорологиялык ғылыми-зерттеу институты метеорологиялык жағдайларға байланысты атмосфераға шығарылатын зиянды заттардын өзін-өзі тазарту дережесі бойынша Казакстан Республикасынын аумағын аймақтарға болу карастырылған. Соған байланысты Казакстан Республикасынын территориясы 5 зонаға белінтен: 1 - төмен, 2 - орташа, 3 - жогары, 4 - аса жогары, 5 - ете жогары. Казакстан Республикасынын территориясы үшн ластанудын потенциал мәнінін бөлінуі көрсетілген. Атмосфералык Казакстаннын аумағы климаттын әртүлілігімен сипатталады, ол өнеркәсіп пен автокөліктерден ауа бассейніне шығарылатын шығарындылардын қоспалардын тасымалдануы және сейілуіне, атмосферанын ластану потенциалына байланысты. Ауанын жоғары ластануы потенциалы Орталык жане Онтүстік Казақстанда (зона III) байқалады. Ластаушы заттардың ластану концентрациясын есептеу жыл бойы қолайсыз метеорологиялық факторларды ескере отырып жасалынды. Ластаушы заттардың таралуына метеорологиялық жағдайлардын әсері шығарынды көздеріне байланысты. Өндірістік орындардан биік құбырлар арқылы шығарылатын шығарынды қосылыстардың концентрациясын өсу периоды жел жылдамдығын өсуіне байланысты. Төмен және ұйымдастырылмаған көздерден әртүрлі қосылыстардың жиналуы жербетілік атмосфералық қабатта әлсіз желді периодты кезінде түзіледі және де температураның өзгерісі вертикальді ауа алмасуын қиындатады. Ең көп қауіптілікті ауаның тұрақталуы болып табылады. Бұл кезде температураның өсуі, желдің баяулауы қосылыстардың атмосферада өзара реакцияға түсіп, өзге ластаушы заттарды түзуіне әкеледі. Сонымен қоса ластану деңгейін өсіруіне тұнулар, тұмандар, күн радиациясы да әсер етеді. Есептеу нәтижелері бойынша аудан атмосфераның ластану потенциалының (АЛП) жоғары дәрежесімен сипатталады. Оның мәні суық және қысқы кезеңде өзгеріссіз қалады. Қатты шаңданған ауада атмосфераның ластану потенциалының мұндай мәнінде, сонымен қатар жауын-шашындар болмаған кезде қоспалардың жоғары концентрациялары ұзақ уақыт сақталады. Бұдан басқа бұл аймақта күн радиациясының интенсивтілігі жоғары болғанда атмосферада түрлі фотохимиялық реакциялар жүруі мүмкін, осының салдарынан одан аса улы заттар түзілуі мүмкін. 1.5 Радиациялық бағалау Өндіріс үрдісі кезінде жер бетіне құрамында радионуклидтердін тым көп мөлшері бар шикізат өнімі шығарылады. Сондай-ак бастапқы өнімде радионуклидтер бар. Технологиялык ерітіндінін сонгы онімінін курамы келесідей: уран - 238 жартылай ыдырау онімдері; торий жартылай відырау енімдері; уран - 235. Түрлі салалардағы өнімді ерітінділердін орташа радионуклидті курамы 1.5.1 кестеде келтірілген. Кесте 1.5.1 Өнімді ерітінділердің орташа радионуклидтің құрамы
Өнім ерітінділерін қайта өндеу аланы мен КПУ шығарындыларындыны радионуклидтерінін жалпы мөлшері - 1,9* 108 Бк/жыл құрайды. Технологиялык ерітінді ыдыстарынан - 0,373*108 Бк/жыл. Өндіріс алаңындағы жалпы радионуклид шығарындыларының мөлшері 1,9+0,373=2,273* 108Бк/жыл құрайды. Уран концентраты бар ыдыстар мен құрылғылардан сырткы сәулелену әрдайым болады. Ішкі әсер күтілетін жылдық тиімді дозасын аныктау әрдайым жұмысшы персоналдың тұрақты жұмысы жағдайына байланысты. Ұзақ өмір сүруші радионуклидтер топырақта, сондай-ақ шаңда, ауада (U-238 ұзак өмір сүретін ыдырау өнімдерімен) облыс бойынша фондық деңгейде болып табылады. Ауада шанның концентрациясы 0,1 мг/м және орташа жел жылдамдығы 2,9 м/с болған кезде, ауадағы радионуклидтердін жалпы белсенділігі оң мыңдаған Бк/м3 мәнімен сипатталады, ал турғындар үшін руқсат етілген мән 0,04 Бк/м3. Ал жеке радионуклидтер үшін топырақ кұрамындағы U-238 - 0,0010% (10,0 мг/кг) немесе 120,4 Бк/кг және торий - 0,0013% (13,0 мг/кг) немесе 53,04 Бк/кг, U-238 ауадағы мөлшері 0,00001204 Бк/м3 немесе 0,0003 руқсат етілген көлемді белсенділік үлесін құрайды, торий - 0,000005304 Бк/м3 немесе 0,001 рұксат етілген көлемді белсенділік үлесінде (РЕКБ). Тиісінше, жерасты ұңғымалык сілтілеу әдісімен уран өндіретін «Мұңқұдық» кен орнында зиянды химиялык заттардын (ЗХЗ) шоғырлануы мен радионуклидтердің болуы айтарлықтай улы радиоактивті ластану жоқтығымен сипатталады деп болжанады. Гамма- түсірім нәтижесінде экспозициялык дозанын қуаты (ЭДК) «Мұңқұдык» кен орны аумағында 45мкР/сағ аспайды, ал табиғи радиацилық фон деңгейінде 30мкР/сағ тен (п.2.4.5 СП ЛКП-98). Табиғи радиациялық фон кен орны аумағында 15мкР/сағ құрайды, бұл аймақтың табиғи радиациялық фондық мәніне сәйкес келеді. Гамма сәулеленудің экопозиция дозасынын ең жоғары деңгейі 100мкР/сағ табиғи радиацияны фон аумағында байқалмайды, бұл «Мыңқұдық» кен орнында қалпына келтіру жумыстарын талап етпейді Гамма фонның (15 мкР/сағ) мөлшері көп болған кезде, топырақтағы жалпы альфа белсенді радионуклидтердің мөлшері 329-1048 Бк/кг, өсімдіктерде 96-235 Бк/кг- ға тең болады. Радон ағынынын тығыздығы топырақ пен грунт бетінде кен аумақын өлшеу кезінде 10,0-22,0 мБк (м2*с) тең болады, бұл руқсат етілетін денгейден төмен 80 мБк. жүктеу/скачать 318.38 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||