Пісіру туралы жалпы мәліметтер Пісіру процесінің физикалық мәні
жүктеу/скачать 341.5 Kb.
|
| 5.2. Пісіру трансформаторлары
Айнымалы тоқпен пісіруге арналған негізгі нәрлендіру көздері ол пісіру трансформаторлары болып табылады. Пісіру трансформаторы электр желісінен алынатын кернеуді (220 немесе 380В) пісіруге қажетті төмендетілген (140 В-қа дейін) кернеуге өзгертеді. Трансформаторлар үш фазалы (380В) және сирегірек бір фазалы (220В) сыртқы сипаттамасы жағынан күрт құламалы, көлбеу құламалы, көлбеу құмалы және қатаң болып келеді. Пісіру орындарының (постылары) санына қарай бір және көп орынды болып жіктеледі. Тұрақты тоқпен нәрлендіру көздерімен салыстырғанда пісіру трансформаторларының келесі артықшылықтары бар: құрылымы қарапайым жұмыста сенімділігі, баптау қарапайымдылығы, құнының төменділігі. Пісіру трансформаторларының кемшілігі: қуат коэффициентінің (соsφ) төмендігі. Пісіру трансформаторының негізгі бөлшектері – сыртқы сипаттамасы қатаң төмендеткіш трансформаторы, құлама сипаттама жасайтын және пісіру тоғын реттейтін арнайы қондырғы. Құрылымдық ерекшеліктері мен әсерлесу қағидасына байланысты пісіру трансформаторлары келесі топтарға бөлінеді: 1) магний ағыны қалыпты (нормалы) таралған төмендегі қондырғыларымен жабдықталған: - дроссель ауалы саңылауымен; - қанықтыратын дросселімен; - бірге жасалған реактивті орамамен. 2) магниттік ағын таралуы ұлғайтылған төмендегі түрлерімен: - орамалары жылжымалы; - жылжымалы магниттік шунтпен; - магниттеуші шунтпен; - реактивті орамамен; - өзара аластатылған орамаларымен. 3) фазалы реттелетін (тиристорлы): - импульсті тұрақтандырумен; - қосымша нәрлендірумен; - қосымша нәрлендірумен; - циклоконвертор. Магний ағыны қалыпты таралған трансформаторлар жиынтығына трансформатор мен дроссель (реактивті катушка) кіреді. Қазіргі кезде мұндай трансформатормен бір тұғырда орналасады. Әдетте бұл трансформатордың қуаттылығы жоғары, сондықтан олар автоматты және жартылай автоматты флюс қабатының астында пісіруге қолданылады. Мұндағы дроссельдің негізгі міндеті жылжымалы пакеті арқылы ауалы саңылау шамасын өзгерту . Ауалы саңылау өзгергенде магнитөткізгіш кедергі өзгеріп, магнит ағынының шамасына әсер етеді, соның салдарынан индуктивтілік өзгеріп, пісіру тоғының шамасын реттеуге мүмкіндік туады. Дросселі дербес орналасқан трансформаторларда реактивті катушка трансформатормен тек электрлік баланыста болса, ал реактивті катушкасы трансформатормен тек электрлік байланыста болса, ал реактивті катушкасы трансформатормен бір тұғырда орналасқанында ол электрлі және электр магнитті байланыста болады. Трансформатордың қағидалы электрлік сұлбасы - - суретте келтірілген. 11 – сурет. Дросселі дербес орналасқан пісіру трансформаторының принциптік электрлік сұлбасы: а – пісіру тогы ауалы саңылауды өзгерту арқылы реттеледі; б – пісіру тогы сатылы-жылжымалы түйіспемен реттеледі Дросселі дербес орналасқан бұл трансформаторлар типі екі орамадан, ортақ магнитөткізгіште 3 орналасқан бірінші 1 және екінші (төмендеткіш) 2 орамалардан тұрады. Магнитөткізгіш жұқа тілімшелерден жиналып, арнайы бұрамсұкпа арқылы қысып тартылады. Дроссель дегеніміз жеке тілімшелерден құралған, мыс немесе алюминий орама 5 орналасқан, магнитөткізгіш 4. Сонымен қатар магнитөткізгіштің жылжымалы бөлігі 6 болады, оны қолмен бұрайтын қолсаты бар бұрама 7 көмегімен жылжытуға болады. Трансформатордың бірінші реттік орамасына электр желісінен 220 немесе 380 В кернеу беріледі. Бірінші реттік орамадан өтетін айнымалы тоқ айналасына айнымалы магнит өрісін туғызады. Осы магнит өрісінің әсерінен екінші реттік орамада кернеуі төмен айнымалы төк индукцияланады. Дроссель орамасы 5 пісіру тізбегіне трансформатордың екінші реттік орамасымен тізбектей қосылады. Дроссельдің жылжымалы бөлігі мен жылжымайтын бөлігі арасындағы ауалы саңылау d шамасын өзгерту арқылы пісіру тоғының шамасын өзгертуге болады. Пісіру тоғын бұлай реттеу магнитөткізгіштің магниттік кедергісін өзгертуге негізделген – ауалы саңылау ұлғайғанда магнитөткізгіштің магниттік кедергісі өсіп (магнит қатар пісіру тоғын сатылы жалғаумен реттейтін (11, б – суреті) трансформаторларда болады. Қазіргі кезде дросселі жеке орналасқан трансформаторлар өндірістен алынып , оның орнына орамалары мен реактивті катушкасы (дроссель) бір тұғырда орналасқан пісіру трансформаторлары шығарылады (12 – сурет). Мұнда реактивті катушка бірінші және екінші реттік орамамен электрлік және электрмагниттік байланыста. 12 – сурет. Бұл трансформаторларда отақ магнитөткізгіште 3 тұрақты орналасқан үш орама болады – бірінші реттік 1, екінші реттік 2 және реактивті 4 орамалар. Магнитөткізгіштің жоғарғы бөлігі алынбалы жасалып, онда жылжымалы десте (пакет) 5 орналасқан. Оны бұрама, 6 арқылы жылжытқанда магнитөткізгіштегі ауалы саңылау өзгереді, сонымен салдарынан магнитөткізгіштің магниттік кедергісі өзгеріп, пісіру тоғының шамасы да өзгеріске ұшырайды. Саңылау өскен сайын пісіру тоғы өседі және саңылау азайғанда пісіру тоғы азаяды. Реактивті катушка трансформаторлардың құламалы сипаттамасын алуға мүмкіндік береді. Магниттік ағын шашырауы ұлғайтылған трансформаторлардың сыртқы вольт-амперлік сипаттамасы (ВВАХ) құламалы болып келеді. Магниттік ағын шашырауы ұлғайтылған орамасы жылжымалы магнитөткізгіші сырықты трансформатордың құрылғылық сұлбасы – суретте келтірілген. сурет. Магниттік ағын шашырауы ұлғайтылған орамасы жылжымалы трансформатордың құрылғылық сұлбасы: 1,2 – бірінші және екінші цилиндрлі орамалар, сырықты магнитөткізгіш; 4 – бұранды жетек; Ф1- негізгі магнит ағыны; Ф1Р және Ф2Р – шашырау ағындары Мұнда сырықты магнитөткізгіш 3, әрқайсысы екі орамға бөлінген бірінші 1 және екінші 2 цилиндрлі орамалар. Жылжымалы орама (әдетте екінші орама) бұранды жетек 4 арқылы жоғары-төмен жылжы алады. Трансформатордың негізгі магнит ағыны ФТ магнитөткізгіште тұйықталады, ал шашыраңқы ағындар Ф1Р және Ф2Р ауамен бірінші және екінші орамалардың арасындағы кеңістікте тұйықталады. Трансформатордың сыртқы сипаттамасы бірінші және екінші орамалардың бір-бірінен елеулі қашықтықта орналасуынан, яғни магнит шашырауы ұлғайтылғандықтан (кеңінен таралуынан) қалыптасады. Орамалары жылжымалы трансформаторларда тоқты реттеу оның индуктивті кедергісін өзгерту арқылы іске асады: баяу реттеу ораманы жоғары – төмен жылжытумен, сатылы реттеу, орамалардың жалғастарын өзгертіп (паралельді немесе тізбекті) қосумен. Магниттік ағын шашырауы ұлғайтылған жылжымалы магниттік шунтпен жасалған СТШ трансформаторлары қолмен доғалы пісіруге қолданылады. Осы трансформатордың құрылымдық сұлбасы және жұмысымен таңысайық. – сурет. Магнитті шунты жылжымалы трансформатор. а) құрылымдық сұлбасы; б) электрлік сұлбасы; V1 – бірінші жүйелік кернеу; V2 – екінші кернеу (бос жүрісте); 1 – сырық; 2, 3, 4 – орамалар; 5 – магниттік шунт Суретте көрсетілгендей сырықта 1 бірінші орама 2 және біршама өзара алшақтау орналасқан орамдар 3 және 4 орналасқан. Орамдар мен сырықтардың аралығында трансформатор болатынан жасалған магнитті шунт 5 қойылған, оны реттеумен индуктивті кедергіні және пісіру тоғының шамасын өзгертуге болады. Үлкен тоқпен жұмыс істегенде екінші орамның катушкалары параллель жалғастырады (- б – суреті, Х1 - қалпы), аз тоқпен жұмыс істегенде негізгі катушка 3 тізбекті жалғасады, ал катушка 4 ажыратылады (Х2 – қалпы). Тоқты баяу реттеу шунты қолсаппен жылжытумен орындалады. Магниттік ағын шашырауы ұлғайтылған пісіру трансформаторларының құрылымдары әртүрлі: СТШ-250, - 500; ТДМ – 168, - 201, - 259, - 300, - 411. Фазалы реттеу (тиристорлы) трансформаторлары электронды техниканың дамуы нәтижесінде салыстырмалы түрде жақында пайда болды. Тиристорлар дегеніміз басқарылатын жартылай өткізгіш аспаптар – диодтар. Диодтарда жартылай өткізгіш кристалдар арқасында тоқты біржақты өткізгіш қасиеті бар. Тиристорлар – күрделірек басқарылатын диодтар сурет. Тиристорлы трансформатордың қағидалы сұлбасы. Т – трансформатор; U2 – нәрлендіру кернеуі; Uн – жүктемелі кернеуі; БФУ – фазалық басқару блогі; БЗ – тапсырыс блогі; R – белсенді жүктеме; VS1 - VS2 – күш тиристорларының блогі Тиристорлы трансформатор 5.9 – суреті – деп трансформатор Т және басқару жүйесімен жартылай өткізгіш реттеушілерінің VS1 және VS2 құрамасын айтады. Трансформатордың қызметі – жүйе кернеуін пісіруге қажетті деңгейге U2 дейін төмендету, ал кейде қажетті сыртқы сипаттаманы алуға, сондай-ақ пісіру ережесін реттеуге қолданылады. Әдетте соңғы екі функцияны тиристорлы реттегіш орындайды (VS1 және VS2). жүктеу/скачать 341.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|