Практикалы› ж±мыс №1 2 љайрау тЩсілі ар›ылы дайындаманы йЈдеу

Тігінен-б±р“ылау 2Н135 станогында D = 28H12^(+0,21) диаметрлі тереЈдігі -120 мм аралы› тесікті б±р“ылайды. Дайындама маериалы-болат 40 Х тйзімділік шегімен σ_в = 700МПа (70 кгс/мм²), дайындама –ысты›сыр“ымалы прокат. Сал›ындат›ыш-эмульсия. иЈдеу жобасы 3 суретте кйрсетілген кесу аспабын таЈдау керек; кесу тЩртібін та“айындау (кесудіЈнегізгі ›оз“алыс жылдамды“ыныЈ υ_И мЇмкіндік егеуі ; кесу кедергісініЈ айналу моменті М кесудіЈ осьтік ›±рама кЇшін Р₀ эмпирикалы› формула ар›ылы есептейміз); негізгі уа›ытты аны›тау.

Шы“арылуы:

I. Б±р“ыны таЈдап, оныЈ геометриялы› элементініЈ [3] мЩнін аны›таймыз. Жылдам кесуші болаттан Р18 ж±мыс бйлімі D=28 ммм диаметрі (йЈделген ›±рама болат Їшін σ_в = 85 -95 кгс/мм²) Р6М5 болтын да ›олдану“а болдады, ол таблицада берілмеген. Геометриялы› элемент: ±штау тЇрі-›ос кйлденеЈ жиек пен лента ДПЛ б±р“ылау б±рышы 2 =118°; 2₀ =70°;  = 40 ... 60°; стандартты ±штау кезінде  = 55°; =11°; таблица бойынша  =24 ... 32°; б±рышты ›абылдаймыз. D.10 мм диаметрлі стандартты б±р“ы ›±рама болатты йЈдеу Їшін =30°.

1.Болатты б±р“ылау Їшін σ_В<=80 кгс/мм² жЩне б±р“ы диаметрі 25-30 мм беріліс S₀ =0,45 ... 0,55 мм/айн. 1 бйлімде келтірілген. Берілген йЈдеу шарты Їшін берілістегі тЇзетілген коэффициент бірге теЈ. ийткені б±р“ылау тесік дЩлдік шегініЈ йрісі Їшін Н12 (б±рын“ы 5 класста“ы дЩлдік), ›атты дайындама Їшін б±р“ылау тереЈдігі 1<5D (120<5*28, я“ни 120<140). Айма›тыЈ орташа мЩнін ›абылдаймыз S₀=0,5 мм/айн.

Егер берілістегі тЇзетілген коэффициент б±р“ылау тереЈдігі ескергенде бірге теЈ болмаса, онда берілген берілістіЈ таблициялы› мЩнін (мм/айн) мына коэффициентке кйбейтеміз.

. (1)

Станокты› паспортты› берілгені бойынша берілісті тЇзетеміз S₀=0,4 мм/айн. КескіштіЈ осьтік ›±рама кЇші ар›ылы ›абылдан“ан берілісті тексереміз. Ол Їшін кескіштіЈ осьтік ›±рама кЇшін аны›таймыз (б. 435)
. (2)
Жылдам кесуші болат аспабымен конструкторлы болатты σ_В=75 кгс/мм² б±р“ылау Їшін коэффициентті жЩне кйрсеткіш дЩреже формуласын 31 таблица, б. 436 теріп жазамыз: С_р=68; q_p=1; y_P=0,7. °шта“ышты б±р“ылаудыЈ берілгендері 31 таблицада келтірілген, я“ни жо“арыда“ы ±шта“ыш б±о“ылауы Їшін.

КескіштіЈ осьтік ›±рама кЇшіне тЇзетілген коэффициентті ескереміз К_р=К_Мр (табл 21, 22, б. 430 бойынша) .

СИ бірлігі бойынша Р₀=9,81*68*28*0,4^0,7*0,95 =9,81*68*28*0,53*0,95 = =9404 Н (958,7 кгс).
Мына шартты орындау керек.

Р₀< = P_max,

Станок берілісініЈ арты› жЇк механизімі кезінде (я“ни Р₀> P_max) мына шарт орындалатындай етіп Р₀= P_max, берілісті S₀ азайту керек. Осы“ан байланысты берілісті аны›тау керек . иЈдеудіЈ на›ты шарты бойынша мЇмкін болатын кЇш P_max:

;

. (5)
2.Б±рыЈ“ы т±ра›тылы“ыныЈ периодын та“айындаймыз (20 табл, 435 б бойынша). Жылдам кескіш болаттан жасал“ан б±р“ымен констукциялы› болатты йЈдеу кезінде диаметрі D=28 теЈ б±р“ы Їшін мына т±ра›тылы› периоды ›абылдан“ан: Т=50 мм.

Б±р“ыныЈ кесілу ›асиетіне байланысты р±›сат етілген кескіштіЈ негізгі ›оз“алыс жылдамды“ы (б. 435):

КескіштіЈ негізгі ›оз“алыс жылдамды“ына тЇзетілген коэффициенті ескереміз: (9, 10 табл. Б. 424 бойынша).

. (7)

15табл 426 б бойынша: ййткені коэффициент мЩні мен кйрсеткіш дЩреже формуласы 28 таблицада теріп жазыл“ан, жылдам кесуші болаттан Р18 жасал“ан б±р“ы Їшін, ол жылдам кесуші болатпен Р6М6практика жЇзінде теЈдЩрежелі; тЇзетілген коэффициенті ескерілген б±р“ылау тереЈдігі , мына ›атынас тЩуелдігімен ›абылданады:

ийткені онда

Кескіш жылдамды“ыныЈ К_υ жалпы тЇзетілген коэффициенті жеке шы“арма коэффициентін келтіреді:

(8)

К =1,065*1,01*0,85=0,905;

С .

ТЇзеткіш коэффициентін ескереміз К (кесте 31 мен 22, б.430); Біра› б±л коэффициент 1-ші мысалдыЈ шы“аруында“ы кесу кЇшініЈ йстік ›±раушысын есептеу кезінде аны›тал“ан: К_Р=К_Мр=0,95.

СИ М=9,81*0,0345*28 *0,4 *0,95=9,81*0,0345*784*0,48*0,95=120,99Н*м (12,33кгс*м).

2Н135 станокта ал , .

3,16<3,6,т.б йндеу мЇмкін.
СтаноктыЈ ›±аты бойнша арты› жЇктелу жа“дайында міндетті тЇрде арты› жЇктелу коэффициентін К аны›тау керек
(14)

Кейін шарты орындалатын станок шпинделіндегі айналу жиілігініЈ жаЈа кіиі мЩнін аны›тамыз n (айн/мин). Б±дан шы“атыны кесу кезінде кеткен ›±аты негізгі кесу ›оз“алысыныЈ жылдамды“ына υ жЩне шпиндельдіЈ айналу жиілігіне n тура пропорцианал:

ІІІ. Негізгі уа›ыт.

Кесуде б±р“ымен ›осарлы ›айрау кезінде (мм).

Вертикалды – б±р“ымалы 2Н135 станокта диаметрі D=20мм-ден диаметрі D=50Н12^(+0,25) дейін болатын ℓ=70мм. тереЈдікте тесік ›айталап кеЈейте б±р“ылан“ан. иЈдетілген зат –болат 45 дайындама–штамптау. Суытылады – эмульсиямен. Міндетті тЇрде керек аспап; нормативты кестелерді ›олдану ар›ылы кесу режимін та“айындау, негізгі уа›ытты аны›тау.

Шы“арылуы:

1. Б±р“ыны таЈдаймыз жЩне оныЈ геометриялы› элементтерін [2] орнатамыз. Шымыршы›ты б±р“ыныЈ диаметрі D=50 мм ›абылдаймыз, заттыЈ кесуші бйлігі –шапшаЈ кескіш болат Р18 (›осымша 1, б. 353). Сонымен ›оса болат Р6М5 де ›олдану“а болады, ол ›осымша 1 –де берілмеген.

Геометриялы› элементтері ›айрау ›алпы –›осарлы (›осымша 2, б. 359). Нормативта“ы [2] берілгендердіЈ таЈдауы бойынша ›ал“ан геометриялы› элементтер болма“анды›тан, оларды аны›тамадан [3] ›абылдаймыз: 2 ; 2 ; =40 стандартты ›айрау кезінде =55 ; екінші кемердіЈ ±зынды“ы b=9мм; (кесте. 43 б. 201) конструкциялы› болатты йЈдеу Їшін стандартты б±р“ыларды D>10 мм (кесте. 44 б. 203).

II. Кесу режимін та“айындаймыз [7].

1. 
   Кесу тереЈдігі
   

љабылдан“ан берілісті осьтік кЇші бойынша жіберілген станок берілісініЈ механизм беріктігі ар›ылы тексереміз. Нормативта [2] кестедегі ›айталап кеЈейте б±р“ылау ар›ылы кесу кЇшін ›±райтын осьтік мындерініЈ болма“анды›тан, олардыЈ мЩндерін аны›тама [3] аны›таймыз:

Кесу кЇшіне байланысты К_р=К_Мр тЇзеткіш коэффициентін ескереміз (кесте 21 мен 22, б. 430).

n ; (19)

;

2Н135 станогында ;

Р₀max (1600<1500);

бол“анды›тан, та“айындал“ан беріліс жіберілуі мЇмкін .

3.Б±р“ыныЈ период тйзімділігін кесте 2, (б.98) бойынша та“айындаймыз. D=50 мм болатын б±р“ы Їшін период тйзімділігі Т=90 мин. Б±р“ыныЈ тозуы р±›сат етілген (›осымша 3, б. 371) арт›ы беті бойынша h =1мм; тоспа бойынша h =1,5мм.
4. Б±р“ыныЈ кесуші ›асиеттеріне р±›сат етілген негізгі кесу ›оз“алысыныЈ жылдамды“ын аны›таймыз. Карта 53 (б. 117) бойынша ›айрау ›алпы ДП Їшін диаметр айырмаларын D-d = 50-20=30 мм (графа бойынша «50 мм дейін»), S₀ 1 мм/айн дейін, онда v_табл=13,6 м/мин табамыз. иЈдеудіЈ берілген шарты Їшін 53 картада келтірілген тЇзеткіш коэффициенті теЈ. Карта 53 –те жазыл“андай карта 42-дегі (б. 104-105) тЇзеткіш коэффициентті ›осымша міндетті тЇрде ескеру ›ажет. Болат 45 Їшін σ_в= 68 кгс/мм² (56-75 айма›ты ›ара) бірге теЈ , сонды›тан
5. Табыл“ан негізгі кесу ›оз“алысыныЈ жылдамды“ына сЩйкес келетін шпиндельдіЈ айналу жиілігі:
. (20)
СтаноктыЈ паспортты› берілгені бойынша шпиндельдіЈ айналу жиілігін тЇзетеміз жЩне на›ты айналу жиілігін орнатамыз n_д=90 об/мин (еЈ жа›ын жуы› мЩн n_д ›абылдан“ан, себебі ол есептелген n-нен 5% -тен арты› аспайды).
6. Негізгі кесу ›оз“алысыныЈ на›ты жылдамды“ы

(21)
7. Кесу кезінде кеткен ›уатты аны›таймыз (карта 54, б. 118-119). Ол Їшін , (D – d) 32 мм-ге дейін, S - 0,84 мм/айн-“а дейін, егер υ 15, 1 м\мин –ке дейін болса, N табамыз. Берілген картада ›уат›а байланысты тЇзеткіш коэффициенттер келтірілмеген, б±дан шы“атын, .

8. Станок жетегініЈ ›уатыныЈ жеткіліктігін тексереміз: .

2H135 станогында .

Б±дан шы“атыныйЈдеу мЇмкін (3,3<3,6).

Б±р“ымен ›айталап кеЈейте б±р“ылан“ан кезде кесу кезіндегі 1 ›айраумен y=tctqφ, ал ›айраумен y = t₁ ctqφ + t ctqφ, онда t -кемелер туындыларыныЈ учаскелеріндегі кесу тереЈдігі; t ; b=9 мм кемер туындысыныЈ ±зынды“ы; 2φ ; 2φ=118° (шы“арылудыЈ бйлімінде ›ара); t sin35°= 9*0,57=5,1 мм; t₂ -кескіш бас кемерлер туындыларыныЈ учаскелеріндегі кесу тереЈдігі (мм) t ;

Шы“арылуы:

1. љатты ›орытпадан ВК8 жасал“ан пластиналар бар ›ондырылма ±Ј“ыш D = 49,7 мм таЈдаймыз; тістер саны Z =4 [2] ›осымша 2, б. 362. Нормативта“ы берілгендердіЈ таЈдауы бойынша ±Ј“уышта“ы геометриялы› элементтер болма“анды›тан, оларды аны›тамадае ›абылдаймыз: НВ>200; γ=0; =60°; ₁=30° =10°.
II Кесу режимін [2] та“айындаймыз.

1.Кесу тереЈдігі.

НВ-дан 229-“а дейін, берілістіЈ II тобы бойынша S₀=1,1 ... 1,3 мм/айн ±Ј“ыштыЈ диаметрі D 50 мм–ге дейін. Станок бойынша берілісті тЇзетеміз: S₀=1,12 мм/айн.

210 Їшін (170-225 НВ айма“ы), t 1,3 мм-ге дейін жЩне S₀ 1,3 мм/айн-“а дейін υ_табл=68 м/мин. иЈдеудіЈ берілген шарттары Їшін 76-шы картада келтірілген жылдамды››а байланысты Щрбір тЇзеткіш коэффициенттер бірлікке теЈ, сонды›тан υ_и = υ_табл= 68 м/мин (1,13 м/с).

5. Негізгі кесу ›оз“алысыныЈ жылдамды“ына сЩйкес келетін шпиндельдіЈ айналу жиілігі

(24)

СтаноктыЈ паспорты› берілгені боынша шпиндельдіЈ айналу жиілігін тЇзетеміз жЩне на›ты айналу жиілігін орнатамыз n_Д =355 айн/мин.

210 НВ (170-225 айма“ы) Їшін, t 1,3 мм-ге дейін жЩне S₀ 1,3 мм/айн-ге дейін υ 59 м/мин-ке дейін. N_табл =3,0 кВт. љуат›а байланысты тЇзеткіш коэффициенттер кйрсетілген картада келтірілген, я“ни N_рез= N_табл=3,0 кВт.

N_шп = N_д  = 4,5*0,8 =3,6 кВт.

Б±дан шы“атыны йЈдеу мЇмкін (3,0<3,6).
III. Негізгі уа›ыт (мин)

(26)

L = l + y +  мм; y = t ctg  =1,1 ctg 60° =1,1*0,53 = 0,6 мм; =1 ... 3 мм; =2 мм ›абылдаймыз.

Онда L = 60+0,6+2 = 62,6 мм;



Практикалы› ж±мыс №6
Дайындаманы фрезалау ар›ылы йЈдеу.
Кесу режимін та“аыйндау.
Мысал 16.

Вертикалды-фрезерлы станокта 6Т13 ені В=70 мм жЩне ±зынды“ы l=600 мм жазы› беттіЈ ›апталды фрезелау йндіріледі, йЈдеу кезіндегі Щдіс h=3,7 мм. иЈделетін зат-Болат 45 σ_в=671 МПа (67 кгс/ мм²) бірге дайындама-шыЈдал“ы. Алдын ала йЈдеу; беттіЈ кедір-б±дырлы параметрлері R_z= 80мкм. иЈдеудіЈ набайы 4 суретте кйрсетілген.

Міндетті тЇрде: кескіш аспапты таЈдау керек нормативтер кестесін ›олданып кесу режимін та“айындау керек, негізгі уа›ытты аны›тау керек.

Шы“арылуы:

І. Фрезаны таЈдаймыз жЩне оныЈ геометриялы› элементтерін [2] орнатамыз.

1.љатты ›орытпалы Т15К6 пластиналармен бірге жасал“ан ендірмелі призмалы› тістері бар ›апталды фрезаны ›абылдаймыз. љапталды фрезаныЈ диаметрін D фрезераланган беттіЈ В еніне байланысты таЈдаймыз; ба“дарлай отырып D=1,6В мм теЈ. Б±дан D=1,6*70=112 мм . Карта 109 (б. 210, 211) бойынша диаметрі D=110 мм, тістер саны z=4 болатын стандартты фрезаны ›абылдаймыз.

2.ФрезаныЈ геометриялы› элементтерін (›осымша 2, б. 366) аны›таймыз: =45... 90°; =60° ›абылдаймыз. Нормативта“ы берілгендердіЈ таЈдауы бойынша ›ал“ан геометриялы› элементтер болма“анды›тан, оларды аны›тамадан [3] ›абылдаймыз (кесте 81, б. 250): =12° (кесілген ›абаттыЈ ›алыЈды“ы черновты фрезерлау кезінде >0,08 мм); γ =-5°;  = +5° (симмерриялы емес ›апталды фрезелау Їшін таблицада“ы 3 ескерулерге сЩйкес ›абылдаймыз; симметриялы емес немесе п.II,2-гі фреза тісіне байланысты берілісті та“айындау кезінде ›абылдан“ан жылжытыл“ан фрезерлау Щдісі); ₀=20°, ₁=5°.
II Кесу режимін [2] та“айындаймыз.

1.Кесу тереЈдігін орнатамыз. Шдіпті бір ж±мыс-жЇрісі бойынша тЇсіреміз, я“ни t = h =3,7 мм .

Беріліс кезіндегі тЇзеткіш коэффициент (б. 214, п.4) себебі б±рыш =60°. Осындай жа“дайда ›абылдан“ан мЩні S_z=0,2 мм/тіс йзгермейді.

Жылдамды› бойынша тЇзеткіш коэффициентті ескереміз (сол бойынша). Болат Їшін υ_S=67кгс/мм^-1 бірге ШыЈдал“ыныЈ ›ара йЈдеуі Їшін . ТЇзеткіш коэффициентттердіЈ ›ал“аны йЈдеудіЈ берілген шарттары Їшін Щр›айсысы бірлікке теЈ. КоэффициенттердіЈ есептеумен ›оса υ_табл = Км_υ Кп_υ=194*1,12*0,9=195,5 м/мин (3,26 м/с).

СтаноктыЈ берілгені бойынша шпиндельдіЈ айналу жиілігін тЇзетеміз жЩне на›ты айналу жиілігін орнатамыз: n_Д = 500 об/мин.

N_кесу = N_кестеК_γN= 6,3*0,95=6,0 кВт.

9. Станок жетегініЈ ›уатыныЈ жеткіліктігін тексереміз: N_кесуN_шп шартын міндетті тЇрде орындау керек. Станок шпинделіндегі ›уат N_шпN_д. 6Т13 станокта N_д=10 кВт, ал =0,8; N_шп=10*0,8=8,0 кВт. Я“ни б±дан, йЈдеу мЇмкін (6,0<8,0).

. (29)

Фрезаны кесу кезінде жылжытыл“ан фрезалау у = 0,3 D мм; у=0,3*110=33мм. Арты› жЇруі =3 мм. Сонда L=600+33+3=636 мм;

Сурет 4- 16 мысал“а келтірілген йЈдеу нобайы.

Горизонтальді – фрезерлы 6Т82Г станогында жартылай таза цилиндрлік фрезалау жасалады ені В=65 мм жЩне ±зынды“ы l=1,5 мм. иЈделген беттіЈ кедір-б±дырлы параметрі Ra=3,2 мкм. иЈделетін дайындаманыЈ заты – с±р шойын СЧ10 ›алыЈды“ы 170 НВ. иЈделетін беттіЈ ›±ймалы ›абатты алын“ан. иЈдеу суытсыз Міндетті тЇрде : кесуші аспапты таЈдау керек; кесу режимін та“айындау керек (негізгі кесу ›оз“алысыныЈ жылдамды“ы υ_и фрезамен жіберіледі жЩне кесудіЈ Р_z негзгі ›±раушы кЇшін эмпиркалы› формулалар бойынша есептеу керек: негізгі уа›ытты аны›тау керек.

Шы“арылуы:

І. Фрезаны таЈдаймыз жЩне оныЈ геометриялы› элементтерініЈ [1] мЩндерін орнатамыз. љолданылатын аны›тамада“ы таЈдау бойынша цилиндрлік фрезалардыЈ негізгі параметрлері жо› бол“анды›тан жЩне олардыЈ геометриялы› элементтерін аны›тамадан [3] ›олданайы›. Жылдам кескіш болаттан жасал“ан ±са› тістері бар цилиндрлік фрезаны ›абылдайммыз (кесте 76, б.237). Стандартты фрезаны D=63 мм; z=14; L=80 мм ›абылдаймыз. ФрезаныЈ кесуші бйлігініЈ материалы-жылдам кескіш болат Р6М5. Геометриялы› элементтері =16° (кесте 78, б.248); γ=10° (кесте 79, б.249); ₀=20° (кесте 83, б.250).

II. Кесу режимін та“айындаймыз (аны›тама [1] бойынша)

1.Кесу тереЈдігі орнатамыз. Эдеп бір жЇріс бойынша алынады, я“ни t=h=1,5 мм.

2. Берілісті фрезаныЈ бір айнымалы бойынша та“айындаймыз (кесте 37, б.285). БеттіЈ кедір-б±дырлы параметрлеріне дейін жету Їшін Ra=3,2 мкм йЈделетін фрезада“ы D=63 мм (диаметрлер айма“ын 40-75 ›ара) шойынды дайындама Їшін беріліс S₀=1,0 ... 2,3 мм/айн . Орташа мЩнді S₀=1,7 мм/айн ›абылдаймыз .

Сонда беріліс фрезаныЈ тісіне

С±р шойын 190 НВ Їшін цилиндрлік фреза Їшін, кесуші бйліктіЈ материалы Їшін-болат Р6М5 жЩне беріліс Sz0,15 мм/тіс (келесі тЇзеткіш коэффициенттерді есептеумен ›оса) кесте 39-дан коэффициенттер мен кйрсеткіш дЩрежелерініЈ формулалар Їшін аламыз:

иЈдеудіЈ берілген шарттары Їшін ›ал“ан тЇзеткіш коэффициенттері Кпυ=Киυ=1 (кесте 5,6 ; б.263), себебі дайындаманыЈ беті ›абы›сыз жЩне фрезаныЈ ж±мыс бйлігініЈ материалы - Р6М5.

Станок бойынша шпиндельдіЈ иайналу жиілігін жЩне на›ты айналу жиілігін орнатамыз: n_д = 250 айн/мин

ФрезаныЈ тісіне келетін на›ты беріліс

ТЇзеткіш коэффициентті ескереміз К_мР (кесте 9, б. 264): (жылдам кесуші болаттан жасал“ан фрезамен шойынды йЈдеу Їшін): 170НВ (шарт бойынша);

N_шт = N_Д =7,5*0,8=6,0 кВт. Б±дан шы“атыны, N_кесу N_шт (2,2<6,0); я“ни йЈдеу мЇмкін.

L = 225+9,6+2,5=237,1 мм;