Қасиеті
|
Мәні
|
Name
|
Пішіннің (форма) атауы. Бағдарламада пішін атауы пішінді басқару және пішіннің компоненттеріне қол жеткізу үшін қолданылады.
|
Caption
|
Терезенің тақырып мәтіні.
|
Top
|
Пішіннің үстіңгі шекарасынан экранның жоғарғы шекарасына дейінгі қашықтық.
|
Left
|
Пішіннің сол жақ шекарасынан экранның сол жақ шетіне дейінгі қашықтық.
|
Width, Height
|
Пішіннің ені, биіктігі.
|
Icon
|
Жүйелік мәзірді шығару түймешігін білдіретін диалог
|
|
терезесінің тақырыбындағы белгіше.
|
Color
|
Фон түсі.
|
Font
|
Қаріп. Пішін бетіндегі компоненттер үшін «әдепкі» қаріп. Формада көрсетілетін мәтін қаріпін анықтайды: FsItalic (курсивті); FsBold (жартылай қарайтылған); FsUnderline (асты сызылған); FsStrikeOut (үсті сызылған); Name (қаріп атауы); Size (қаріп өлшемі пункт бойынша 1/72 дюйм).
|
Canvas
|
Графикті шығаруға болатын бет.
|
AutoScroll
|
Форманы автоматты түрде айналдыру.
|
AutoSize
|
автоматты өлшемі.
|
BorderStyle
|
форманы қоршау стилі.
|
Lazarus ортасында оқиға дегеніміз сәйкесті типке жататын қасиеттер болып табылады. Оқиға хабарлама алу нәтижесінде пайда болады.
Lazarus компоненттері әсер ететін кең таралған оқиғалар тізімі төмендегі кестеде көрсетілген:
Атауы
|
Мәні
|
OnActivate/OnDeactivat e
|
Форма фокус алғанда ол белсенді болады, ал егер фокусын жоғалтса, белсенсіз күйде
болады.
|
OnClick
|
Компонентке тышқанды шерту кезінде пайда болады. Кейбір компоненттер үшін бұл оқиға басқару элементін басқа әдіспен, мысалы Button компоненті үшін <бос орын> немесе
<енгізу> пернелерін басу арқылы пайда болады.
|
OnCreate
|
Форманы құру кезінде пайда болады.
|
OnPaint
|
Форма үстіне сурет салу кезінде пайда
болады.
|
OnClose
|
Форманы жабу кезінде туындайды.
|
OnMouseDown
|
Тышқанның кез келген батырмасын шерту.
|
OnMouseUp
|
Тышқан батырмасын жіберу.
|
OnDblClick
|
Компонентке тышқанның сол жақ батырмасын
екі рет шерту.
|
OnMouseMove
|
Компонент үстінде тышқан көрсеткішін жылжыту.
|
OnMouseWheelDown
OnMouseWheelUp
|
Тышқан дөңгелегін алға қарай айналдыру.
Тышқан дөңгелегін артқа қарай айналдыру.
|
OnKeyPress OnKeyUp
OnKeyDown
|
Пернетақтаның кез келген пернесін басу. Пернені басып тұру.
Пернені жіберу.
|
OnResize
|
Форма өлшемдерін өзгерту
|
Объектілердің сыртқы бейнесін сипаттайтын қасиеттерге (оның түсін, түрін, өлшемін, орны және т.б) қарағанда, әдіс – бұл объектіге тән оның басқа объектілермен өзара қатынасында байқалатын сипаттама. Кестеде форманың негізгі әдістері көрсетілген.
Атауы
|
Мәні
|
Hide
|
Форманы жасыру
|
Show
|
Форманы көрсету
|
Close
|
Форманы жабу
|
Free
|
Форманы жою
|
Create
|
Форма экземплярын құру
|
Компиляциялауға және программаны іске қосу үшін, келесі үш тәсілдердің бірін қолданамыз:
Запуск -> Компилировать
Запуск -> Собрать
Запуск -> Запустить(Run → Run) пунктін таңдау;
F9 батырмасын басу;
Саймандар тақтасындағы батырманы басу.
Бағдарламаны бастағаннан кейін ол қатып қалуы мүмкін. Қатып
қалған бағдарламаны тоқтату үшін Ctrl + F2 пернелер комбинациясын басу керек немесе Запуск → Тоқтату пәрменін таңдау керек.
Бағдарламаны сақтау үшін Файл → Сохранить как пәрменін таңдаңыз. Сақтау Unit1 (*.pas) сұхбаттасу терезесі пайда болады, онда
.pas кеңейтімі бар бағдарлама бірінші қадамда сақталады.
Ескерту! Бағдарламаны ашу үшін .lpi кеңейтілімі бар жобаны ашу керек.
Lazarus ортасында бағдарламаны Файл→Сохранить все
пәрменімен де сақтауға болады.
Егер бағдарламаны бірінші рет сақтағаннан кейін оған өзгерістер енгізілсе, онда оларды сақтау үшін құралдар тақтасындағы батырманы шертуге немесе «Барлығын сақтау» пәрменін таңдауға болады.
Мысал-1. Форманың қасиеттерін объектілер бақылаушы терезесінде қолдану.
Формаңың стилін таңдау;
Форманың шекарасын өзгерту;
Форманың фонын өзгерту;
Форманың атауын беру;
Форманың тақырыбын беру;
Тақырыбының қарпін өзгерту;
Қаріптің түсін өзгерту;
Қаріптің стилін өзгерту;
Фоманың енін және биіктігін анықтау;
Көрінетін және ағымсыз күйдегі қасиеттерін орнату.
Мысал-2. Форманың қасиеттерімен танысу.
Форма терезесінің атауын Caption қасиетін пайдаланып Form1-ден "Бағдарлама" деп өзгерту.
Түс қасиетін пайдаланып, форма түсін clAqua өзгерту.
Форманың ортасында Label компонентін орналастыру. Беру керек: белгі – БАҒДАРШАМ, белгі (метка) түсі – көгілдір. Font қасиетін өзгерту: шрифт – Times New Roman, сызба – қарайтылған, өлшемі – 14.
Panel1, Panel2, Panel3 компоненттерін формада орналастыру,
Caption қасиетін кезекпен бос етіп қою.
Формада Button1, Button2, Button3 үш командалық батырманы орналастыру. Бұл батырмаларға "қызыл", "сары", "жасыл" жазуларды жазу. Нәтижесінде 44-суретке сәйкес нысан болуы керек.
Жобаны сақтау.
Сурет 44. Бағдаршам жобасы
Өздік тапсырмалар
Тиісті командалық батырманы таңдаған кезде өзгеретін бағдарлама құрыңыз:
«Бағдарламалау тілі», «Бағдарламалау жүйесі», «Алгоритм» мәтіндерінің мазмұны; сонымен қатар, бағдарламаның соңында
«Жұмысыңызға рахмет» хабары көрсетіледі.
Форманың түсі көк, күлгін, сұр; сонымен қатар, бағдарлама тапсырманың шарты туралы басталған кезде хабарлама көрсетіледі.
Панельдің жақтауының көрінісі «дөңес», «ішке қарай басылған»,
«жоқ»; сонымен қатар, сіз осы компонентті басқан кезде компоненттердің мақсаты туралы хабарлама көрсетіледі.
Бақылау сұрақтары:
Жобаны қалай сақтау керек?
Форманың қасиеттерін атаңдар?
Форманың шекарасын қалай өзгертуге болады?
Достарыңызбен бөлісу: |