Практикум жоғары оқу орындарының атомдық және ядролық физика пәнінің типтік бағдарламасының типтік бағдарламасына сәйкес 9 бөлімнен тұрады
жүктеу/скачать 2.08 Mb.
|
| n = 1, 2, ….. мәндерін қабылдайды.
Демек, Шредингер теңдеуін шешу нәтижесінде сутегі атомы үшін 1.1-суретте горизонтал түзулер түрінде көрсетілген Е1, Е2,....., Еп,.... дискретті энергетикалық деңгейлер алынады. Мүмкін болатын энергиясы ең кіші ең төменгі Е1 деңгей негізгі, ал барлық қалғандары (E>E n=2,3,....) – қозған деңгейлер болады. E < 0 болғанда электронның қозғалысы байланысқан болып табылады. Электрон гиперболалық потенциалдық шұңқыр ішінде болады. n бас кванттық сан өскен сайын энергетикалық деңгейлер бір-біріне жақындай түсіп, тығызырақ орналасады, n =∞-де болады. E > 0 болғанда электронның қозғалысы байланыспаған, еркін қозғалыс болады; E > 0 үздіксіз спектр аймағы ионданған атомға сәйкес келеді. Атомның иондану энергиясы. Негізгі күйде тұрған электронды атомнан жұлып шығару үшін қажетті энергия. эВ. Сутегі атомы (Z=1) үшін Ei=13,6эВ. Кванттық сандар. Шредингер теңдеуінің меншікті функциялары, яғни ψ-функциялар, n, l, me – үш бүтін санды параметрлермен анықтайды: (1.2.8) мұндағы n бас кванттық сан, l орбиталық, me магниттік кванттық сан деп аталады. Бас кванттық сан n мәні энергетикалық деңгейдің нөмірімен дәл келеді, атомдағы электронның En энергиясын анықтайды және тек бүтін оң мәндер қабылдайды: n = 1,2,3,….. Орбиталық кванттық сан l. Шредингер теңдеуінің шешіміне сәйкес электронның импульс моментінің модулі (механикалық орбиталық момент): (1.2.9) өрнегемен анықталады. тек дискретті мәндер қабылдай алады, яғни квантталады, l орбиталық кванттық сан берілген n жағдайында барлығы n мән қабылдайды: l = 0,1,2,…n-1. Магниттік кванттық сан . Шредингер теңдеуінің шешіміне сәйкес электронның импульс моментінің қайсыбір Z бағытына, мысалы, сыртқы магнит өрісінің проекциясын (1.2.10) анықтайды және атомдағы электронның импульс моментінің векторы кеңістікте квантталып, 2l + 1 әр түрлі бағдарлана алады (те барлығы 2l + 1 әр түрлі мән қабылдайды). Азғындалу дәрежесі. Электрон энергиясы n бас кванттық санға ғана тәуелді, бірақ әрбір En мәніне (Е1-ден басқа) l және т мәндерімен өзгеше болатын бірнеше меншікті функциялар сәйкес келеді. Сондықтан сутегі атомы және сутегі тәрізді иондар бірнеше әр түрлі күйлерде тұрғанымен, энергиясы бірдей бола алады. Бұл электрон бірнеше әр түрлі күйлерде тұрып, энергия мәні бірдей бола алатындығын көрсетеді. Атомның осындай күйлерін азғындалған деп атайды. Энергиясы бірдей күйлердің саны , (1.2.11) яғни бір электронды атомның энергетикалық деңгейлерінің азғындалу дәрежесі п2. Күйлердің белгіленуі. Атомдағы электронның әр түрлі күйлерін l орбиталық кванттық санының мәніне байланысты латын әліпбиінің кіші әріптерімен белгілеу қабылданған:
жүктеу/скачать 2.08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|