"Проект очистных сооружений сточных вод фабрики первичной обработки шерсти (пош) поселка Текес "

2. 
   Хлор сатуратордың есебі
   

Q_х=Q_сут*Д_х*К*Т_х=200*0.004*3*25=60 кг, (3.34)

Q_тәул - тәуліктік өнімділік, м³/тәул,

Д_х – хлор дозасы, 0.004 мг/л,

К – белсенді хлордың реагенттегі пайыздық құрамы, хлор әгінде К=3,

Т_х – циелдің жұмыс істеу уақыты Т_х=25-35 тәулік.

Су шығының есебінде хлорлау құрылғысы белсенді хлорды үздіксіз құйып тұрады. Белсенді хлордың саны:

q_х^сағ=Q_сағ*(Д_х^тұн+Х)*р/100=8.3*(0.3+0.1)*3/100=0.09 г/час, (3.35)

Q_сағ– судың сағаттық шығыны, м³/сағ,

Д_х^тұн – Ішерлік судағы хлордың қалған құрамы, г/м³,

Х – судың хлоржұтуы Х=0.1 г/м³,

р – реагенттегі белсенді хлордың пайыздық құрамы, хлор әгі үшін р=3.

Қажетті хлор ерітіндісін орнатқаннан кейін құбырдағы су шығынын 1 минут ағысында :

q_min=Q_час*1000/60=8.3*1000/60=138.8 л/мин.

1 Минуттағы қажеті хлор саны:

q_x^min=q_min*(Д_х+Х)*100/р=138.8*(0.3+0.1)* 100/3=1844.4 мг/мин.

Хлорлаудан шыққаннан кейін 1 минут ішінде хлор саны:

W_х=q_x^min/К_x=1844.4/36.88=50 мл/мин,

К_х – хлор ерітіндсінің концентрациясы 2 – ден 0,1%- ға дейін.

Бір цикл кезіндегі хлор – сатуратордың жұмыс істеу уақыты:

Т_х=Q_х/(q_x^сағ*24)=60/(0.09*24)=27.7 күн.

кесте 3.2 - Берілген вариант бойнша тазалау ғимараттарының құрамы

№№	Ғимараттың атауы	Саны	Пландағы өлшем
1.	Қабылдау камерасы	1	L=1500 мм В=1000 мм Н=1000 мм
2.	Торлар	2	L=1000 мм В=1000 мм
3.	Көлдеңен құм ұстағыштар	2	L=10.5 м В=0.25 м
4.	Электрофлотаторлы құрылғылар	2	L=3.5 м
5.	Құм бункері	1	L=4м В=6 м
6.	КНС(хлор-сатуратор, реагент шаруашылығы)	1	D=5 м
7.	Көлдеңен тұндырғыш	1	L=20 м В=3 м Н=1.15 м
8.	Тоған жинағыш	1	L=150 м В=40 м Н=3 м
9.	Жүн майын бөлетін цех	1
10.	Тұнба алаңдары	N=2	10х30 м

3. 
   Гидравликалық есеп
   

Барлық осы жоғалтуларды келесі түрде топтастыруға болады:

• 
  бөлек ғимараттарды біріктіретін құбыр және науаларда сарқын судың ағысы кезінде қажалудың жоғалтуы;
  
• 
  Суды ағызып жіберетін жерінен, тесіктердің науаларда кіріс және шығыстарында, конструктивті және бақылау - өлшегіш құрылғы және аспаптарда жоғалту;
  
• 
  Су деңгейінің құлама жерлерінде, тазалау ғимараттардағы жоғалту.
  

Үлкен тастау кезіндегі есеп үшін шығынды, біркеліксіздік коэффициентін К=2.2:

Q_сағ=200/24=8.3 м³/сағ,

Q_см=8.3*8=66.6 м³/см,

Q_см – бір жұмыс күнге су шығыны, м³/см.

Q_см=66.6*1000/3600=18.5 л/сек.

Тік бұрышты науаларды қабылдаймыз b =250 мм, i=0.003, v=0.40.6 м/сек, толтыру h/b=0.5, онда науа тереңдігі Н=0.3+h=0.3+0.125=0.42 см.

1 2 3 4 5 6 7

8

ЖАӨ фабрикаларынан шыққан лас су концентрациясы өте жоғары. Жіңішке және жартылай жіңішке жүн өңдірісінің лас сулары кері бағытты жуудан және екі сағатты тұндырудан кейін пайда болады. Өлшенген қоспалардың құрамы 15 г/л, күлділігі 23-60%, ОБҚ_n=6 г/л.

1 т жіңішке немесе жартылай жіңішке қой жүнін жуғанда ағынға 100-250 кг жоғары бағалы жүн майы кетеді.

Лас сулардан жүн майы флотация – сепарациялы әдісімен алынады. Бұл әдісіпен алдымен лас суларды жүннен және минералды ластардан тазалайды. Көпіршікке флотация арқылы 90% жүн майын және 40% минералды қалдықтарды шығарады. Келесіде көпіршік концентрациясы сепарацияға түседі. Флотация – сепарациялы әдіс 50-60% жүн майын лас су құрамынан алып тастайды.

Бірінші сепарациядан өткеннен кейін, құрамында жоғарғы молекулярлы қосылыстар және минералды ластары бар, екінші сепарациялы тазалауға жіберіледі. Бірақ осыдан кейінде май құрамында қоспа қалдықтары болады.

Жүннің беттік талшықтарынан алынған жүн майы кері бағытты жуудан кейін , 40-55% жоғарғы молекулярлы спирт (цетилды және т.б.) және майылы қышқылдар (пальмитинді, меристі, сірке су, құмырсқа және т.б. ).

ЖАӨ фабрикасында май аулау цехында техникалық майдың көрсеткіштері:

• 
  түсі - қою-қоңырдан ашық қоңырға дейін;
  
• 
  көлемдік массасы 940-970 кг/м³;
  
• 
  еру температурасы – 31-44°С;
  
• 
  сабындаудың саны – 77-130;
  
• 
  балқу нүктесі – 40-95°С;
  
• 
  жану нүктесі - 295°С;
  
• 
  ылғалдың құрамы - 5%;
  
• 
  ттығыз қалдықтыңқұрамы - 3%;
  
• 
  май құрамы – 92%;
  
• 
  ланолин - 85%;
  
• 
  қышқыл саны – 5%.
  

Техниалық жүн майы (тазаланбаған) басты түрде нәтижелі коррозияға қарсы құрал ретінде сақтау және машне бұйымдарды тасымалдау ретінде қолданады. Жүн майының негізінде қоспалар темір жолдар вагондардың буксаларын майлау немесе кейбір техникалық эмульсияларды алу үшін қолданады. Және тағы бір бағалы, тазаланған жүн майынан алынған өнім, ланолин, еркін май қышқылдарынан және минералды ластардан бөлу арқылы, техникалық жүн майынан өңдіреді. Ланолин косметика өнеркәсібінде кең пайдаланады, ол тері күтіміне арналған ең жақсы және арзан құрал ретінде пайдаланады. Фармацевтикалық және медициналық дәрілерді шығару үшін қажет. Ланолин тоқыма, полиграфиялық, былғары өнеркәсіптерінде, жоғары бағалы бояуларды өңдіруге кең қолданылады.

4 САЛЫСТЫРУ НҰСҚАУЛАРЫ БОЙЫНША ЭКОНОМИКАЛЫҚ БАҒАЛАУ

Лас суларды тазалау ғимараттар құрамынының үйлесімді нұсқауын таңдау үшін бұл жобада технико – экономикалық салыстыру жүргізіледі.

1нұсқау – аэробты – анаэробты тәсіл бойынша толық екі сатылы тазалау ОБҚ_тол=15 мг/л, СВ – ны суқоймаға тастауға мүмкіндік берді. Ғимараттар құрамы : бірінші көлдеңен тұндырғыш, екі сатылы метантенктер, екінші тұндырғыштар.

2 нұсқау – физико-химиялық тазалау. Ғимараттар құрамы: көлдеңен бірінші тұндырғыш, қабылдау камерасы: хлор – сатуратор, шығын және ерітінді бактары; тоған – жинағыш. Қала канализациясына тасталады.

Салыстыруды ыңғайластыру үшін талдау бойынша жүргізілген берілген екі нұсқаудан ең экономды нұсқауды таңдаймыз. Сонымен келесі нұсқауларды салыстыру 1- нұсқау үшін (аэробты – анаэробты тәсіл бойынша толық екі сатылы тазалау) және 2 нұсқау (физико – химиялық тазалау) технологиялық жүйелер үшін.

1. 
   Жоба шешімінің салыстыратын нұсқаулардың
   

Канализация жүйелерінің және бірінші ғимараттар бағасы лас суларды тазалау жобаланатын технологиялық жүйелерінің элементтерімен жасалады.

Ғимараттардың бағасы ұсынылған әр тазалау жүйелері бойынша бекітулі шарттармен канализация ғимараттары құрылады. Барлық берілгендерді кестеге келтіреміз.

Кесте 4.1 - Тазалау ғимараттар құрылысына кеткен шығын

Күрделі кірістер келесі құрамалардан тұрады:

К= ТШ+ҚШ+ЖҚ, (4.1)

ТШ – тура шығын,

ҚШ – қапталған шығын,

ЖҚ – жоба қарлар.

ҚШ =Қ_тұр· ТШ,

Қ_тұр – қапталған шығынның тұрақтысы, жапы құрылыс және монтаждар үшін Қ_тұр=0,18 аламыз.

Жоба қорларын мына формула арқылы аламыз:

ЖҚ = 0,08 *(ТШ+Қ_тұр). (4.2)

Сонымен күрделі кірістерді тура шығын арқылы айтамыз:

К = ТШ + 0,18 * ТШ + 0,08 * (ТШ+0,18 * ТШ) = 1,1124 * ТШ, (4.3)

ТШ = К/1,1124

Жоғарыдағы формулаларға сәйкес келесідей көрсеткіштерді аламыз оларды 6 кесте түрінде келтіреміз :

Кесте 4.2 - Күрделі кірістерге кіретін, экономикалық көрсеткіштер

Күрделі кірістерге кіретін экономикалық көрсеткіш	1 нұсқа	2 нұсқа
Инвестиция ауданы	27407.56	17666.75
Тура шығындар	24638.22	15881.65
Қапталған шығындар	4434.87	2858.69
Жоба қорлар	2325.84	1499.23

1 нұсқа:

ҚШ = 0,18 * 158881,65 = 2858,69 мың теңге

ЖҚ = 0,08 * (15881,65 + 2858,69) = 1499,23 мың теңге

Құрылыстың сметалы бағасы «Құрамы, өңдеу реті және кәсіпорынның құрылысына жоба сметалы құжаттарына келісу және бекіту» - СН 202-81 арқылы анықталады. Бекітлген көрсеткіштері және ЕРЕР арқылы объектілі сметалар құрылған , және бірінші және екінші нұсқауларда кестелер түрінде көрсетілген.

4.1.2 Эксплуатация шығынының есебі

Эксплуатация шығындары – 1 жыл ішіндегі су әкету жүйесінің қызметінің орындалу және шығуымен шығыны байланысты.

Кесте 4.3 - Салыстыру нұсқауы бойынша құрылысқа объектілі смета

Жұмыс және шығынның атауы	Сметалы баға
	Құрылыс жұм., 35%	Монтаж, 15%	Құрылғылар, 15%	Басқа лар, 5%	Барлығы, Мың.тенге
Көлдеңен бірінші тұндырғыш	531.23	227.67	638.02	75.89	1517.82
Метантенк 1 сатылары	4174.02	1788.86	5366.59	596.28	11925.76
Метантенк 2 сатылары	4174.02	1788.86	5366.59	596.28	11925.76
Екінші сатылы көлдеңен тұндырғыш	713.37	305.73	917.19	101.91	2038.22
Барлығы: 27407.56

Кесте 4.4 - Берілген нұсқа бойынша құрылысқа объектілі смета

С=С_реаг+С_зп+С_эл+С_т+С_ам+С_в+С_тр+С_пр+С_к, мың теңге (4.4)

С_реаг – реагент бағасы,

С_та – қызметшілердің жұмыс төлем ақысы,

С_ж – жылу энергиясының бағасы,

С_ам – ароматизациялы бөлү,

С_ақ – ағын құрылысына кететін шығын

С_бш– басқа шығындар,

С_к – күрделі құрылысқа кеткен шығын.

Реагент бағасына сай бір жылдық берілгендер бөлек қосымша шығындарды есепке аламыз, жылу және электр энергиясы, отын, су, бір жылдық орташа төлем ақы.

Реагентке кеткен шығын.

Негізгі салыстырмалы нұсқауда лас суларды тазалауға кеткен реагент шығының осы жобада ескеріледі.

Бір жұмыс циклінің құрылғыға кететін хлор-реагенттің қажетті саны мына формула бойынша :

Q_x=Q_тәу*Д_х*К*Т_х=200*0.004*3*28=67.27 кг=67 кг, (4.5)

Q_тәу– тәуліктік өнімділік, м³/тәул,

Д_х – хлор дозасы,

К – белсенді хлордың реагенттегі пайыз құрамы, хлор әгінде, К=3,

Т_х – жұмыс циклінің ұзақтығы, Т_х=25-35 тәулік.

Жұмыс ұзақтығы 28 тәулік болғандықтан, онда жылына кететін хлор-реагенттң шығыны:

Q_х=(356/28)*67.2=854.3 кг немесе Q_х=0.85 т (4.6)

1 т реагенттің бағасы 2002 жылы 48,44 мың теңге. Осы берілгендерге сай:

С_реаг=0.85*48.44=41.17 мың теңге.

Электроэнергия.

Берілген жобаның шығыны электр энергиясына кететін шығынды, негізгі нұсқау және салыстырмалы нұсқауы бойынша қарастырамыз.

Ықшам тазалау құрылғысымен кетіретін бір жылдық шығын формуласымен анықталады:

С_э=Ц₁*N_pi+Ц₂*N_yi*(1/сos),теңге/жыл. (4.7)

Ц₁ – электр есептегішпен есептелген 1кВт/сағ – қа тариф, Ц₁=4.58,

N_pi – I электр двигателінің қолданған жұмыс қуаты, кВт/сағ жылына,

N_yi – I электродвигателімен орнатылған қуат, кВт,

Кесте 4.5 - Салыстыру нұсқауы үшін құрылыс құрама смета

Кесте 4.6 - Жоба жұмысының құрылыс құрама смета

Кесте 4.7 - Салыстыру нұсқауы бойынша келісімді баға ақпартізімі

Кесте 4.8 - Негіз нұсқауы бойынша құрылысқа келісімді бағаның ақпартізімі

Су көтеру және беруге кеткен жылдық электроэнергия шығыны, лас суларды әкетуге сорғыш станциясының шығыны мына формула бойынша:

N_pi=qср*Н*t/ 102*н*дв, кВт/сағ (4.8)

q – сорғыштардың орташа бір жылдық өнімділік, л/сек,

Н – сорғыштың толық арыны, Н=20-30 м,

t - жылдық сорғыштардың жұмысының сағаттық саны, t=1500сағ (жылына 150 күн, күніне 10 сағаттан),

_с – сорғыш КПД – сы, _н=0.75,

_дв – двигатель КПД – сы, двигательдің қауты бойынша _дв=0.85.

Орнатылған қаут мына формуламен анықталады:

_Nyi=P*K0*N /cos , кВт (4.9)

Р – коэффициент, трансформаторлы қорды ескереді,

Р=1.5

К₀ – коэффициент, электр жарығының жүктемесін ескереді, К₀=1.05

N =qср*Н/102*_н*_дв, кВт/час (4.10)

Суды әкелу, беру және көтеруге кеткен элкетр энергиясының шығыны:

N=q_ср*Н*t/102*_н*_дв=44*20*1500/102*0.75*0.85= 132000/65.025=

= 2029.9 кВтчас/жыл, (4.11)

Өңдіріс электр энергиясына кеткен шығынды тариф бойынша, 4,83 теңге 1 кВт-қа тең.

Бір жылдық электро энергия шығынын өңдірісте мына формуламен анықталады:

С_э=Ц*N_p=4.83*2029.9=9804,4теңге /жыл (4.12)

Өңдіріске кететін электро энергия шығынын салыстыру нұсқауы үшін негізгі нұсқау үшінде бірдей аламыз.

Амортизация шығыны.

Амортизация шығынды халық шаруашылығынын негізгі фондтары арқылы амортизация шығын шарттарын есептейміз:

С_а=Н*К, (4.13)

Н – амортизация шығын шарттары,

К – күрделі шығын, мың теңге.

Ғимарат және үймереттерге шекті амортизация шарттары 8% ; су құбыр және канализациялы жүйелер және жылу шығындары берілетін құрылғы бөлімдеріне және амортизация шығыны 7 %. Амортизация шығын шарттарын 8% .

1 нұсқау үшін амортизация шығынын негізгі фондтарымен :

С_а¹=27407.56*8%=2192.6 мың теңге

Ал 2 нұсқау үшін :

С_а²=17666.75*8%=1413.34 мың теңге

Өңдіріс жұмысшылардың жалақысы.

Берілген шығын бөлімінде өңдіріс жұмысшылардың негізгі және қосымша төлем ақыларына кеткен шығынды анықтайды. Төлем ақы фонды негізгі және қосымша жұмысшылар жалақысын негіздейді, ол технология процессінің негізіде қатысады.

Жалпы жұмыс төлем ақының фондына негізгі және қосымша жалақы , сонымен қатар түрлі шығын. Негізгі және қосымша жұмысшылар жалақысы тариф ставкалары арқылы есептеледі.

Кесте 4.9 - 1 нұсқау үшін жұмысшылар жалақысын фондын анықтау

Маман атауы	Адам саны	Тариф, мың теңге	Бір айлық жалақы фонды, мың.теңге	Бір жылдық жалақы фонды, мың.теңге
Көлдеңен тұндырғыштың операторы	1	29.25	29.25	351
метантенк операторы	1	29.25	29.25	351
Слесарь	2	28.47	56.94	683.28
Тазалау құрылғысының жұмысшылары	2	20.5	41	492
Барлығы: 1877.28

Кесте 4.10 - 2 нұсқау үшін жұмысшылар төлем ақы фондын анқтау

Тариф фондына қосымша шығын 1 нұсқау үшін:

Түнгі жұмыс уақыты 15 %:

0.15*1877.28=281.592 мың теңге

Демалыс және мейрам күндер 15 %:

0.15*1877.28=281.592 мың теңге

Қосымша төлем ақы 8%:

0.08*1877.28=150.18 мың теңге

Жалақының 1 нұсқау үшін жалпы фонды :

0.15*1401.12=210.168 мың теңге

0.15*1401.12=210.168 мың теңге

0.08*1401.12=112.08 мың теңге

Жалақының 2 нұсқау үшін жалпы фонды:

С_зп= 1401.12+210.168+210.168+112.08=1933.55 мың теңге

Жалпы эксплуатация шығын.

Берілген бөлімге келесідей шығындар кіреді:

• 
  социалды сақтандыруға бөліп шығару;
  
• 
  жөндеуге бөліп шығару.
  

С_соц=0.1*С_зп=0.1*2590.644=259.06 мың теңге

С_тк=1%*К=27407.56*0.01=274.075 мың теңге

С_о.э.= С_соц+С_тк=259.06+274.075=533.14 мың теңге

Сондай-ақ жалпы эксплуатация шығынды 2 нұсқау үшін :

С_соц=0.1*С_зп=1933.53*0.1=193.35 мың теңге

С_тк=1%К=17666.75*0.01=176.67 мың теңге

С_о.э.=С_соц+С_тк=176.67+193.35=370.02 мың теңге

Бір жылдық эксплуатация шығыны.

Бір жылдық эксплуатация шығындарға құрылыс заттары, электро энергия, амортизация, өңдіріс жұмысшыларына жалақы шығыны және жалпы эксплуатация шығындары.

Э=С_эл+С_а+С_зп+С_о.э.+С_реаг, мың теңге (4.14)

Бір жылдық эксплуатация шығындары 1 нұсқау үшін:

Э₁=9804.4+2192.6+2590.644+533.14=15120.78 мың теңге

Бір жылдық эксплуатация шығындары 2 нұсқау үшін:

Э₂=9804+1413.34+1933.53+370.02+41.17=13562.16 мың теңге

1 м³ суды тазалау өзіндік құны, бір жылдық эксплуатация шығындардың және м³/жыл су шығынының әр түрлігі ретінде:

С=Э/Q (4.15)

Q – тазаланатын судың шығыны, м³/жыл

Суды тазалау 1 нұсқау бойынша өзіндік құны:

С₁=15120.78/200*356=0.22 т.

С₂=13562.16/200*356=0.18 т.

Кесте 4.11 - Бір жылдық эксплуатация шығындары

2. 
   Жоба шешімдердің нұсқауларды салыстыру
   

1 кезең – жылдық және толық келтірілген шығындарды есептеу;

2 кезең – келтірілген шығындарды салыстыру және технико – экономикалық есептеу.

Жоба шешімінің нұсқауы бойынша келтірілген жылдық есеп мына формуламен анықталады:

П_пi=С_i+Е_нK_i, теңге/жыл (4.16)

К_i – жоба шешімінің нұсқауы бойынша күрделі салу,

Е_н – нәтижелік шартты коэффициент, Е_н=0.12,

С_i – шығындар (жылдық эксплуатация шығындар)

1 нұсқау үшін келтірілген жылдық шығындар:

П₁=15120.78+0.12*27407.56=18409.68 мың теңге

1 нұсқау үшін келтірілген жылдық шығындар:

П₂=13562.16+0.12*17666.75=15682.17 мың теңге

Жоба шешімі бойынша толық келтірілген шығындар өтімділіктің шарт мерзімі мына формуласы бойынша:

П_i=К_i+С_i*Т_н, (4.17)

Т_н – өтімділіктің шарт мерзімі, 1/Е_н=1/0.12=8.33

Салыстырмалы нұсқау бойынша П₁ және базис нұсқауы бойынша П₂ толық келтірілген шығындар:

П₁=27407.56+15120.78*8.33=153363.65

П₂=17666.75+13562*8.33=130638.21

Өтімділік мерзімін анықтау:

Т = К/Б - С = К_б/П (4.18)

П – берілген нұсқау бойынша түскен пайда,

Б – 1 м³ су бағасы,

Q_жыл – жылдық су шығыны.

П=Q_год*/Б=71200*10.82=770384 теңге (4.19)

Іске асырылатын су санының жылдық бағасы нұсқауларда бірдей және өзіндік бағасы 10,82 теңге болған кезде анықталады.

Салыстырмалы бір уақыттағы шығындар қатынасы ретінде

Д_ц/Q_жыл

1 нұсқау үшін : 28580.92*10³/71200=401.42 теңге/м³

2 нұсқау үшін : 18423.11*10³/71200=258.75 теңге/м³

Экономикалық мақсатымызға сай берілген жобаның нұсқауын таңдаған соң, нұсқауларымыздың маңызы бірдей екенін тексеру қажет. Ол үшін нұсқаулар айырмашылығының пайызын мына формула ретінде есептейміз:

=(П_п¹-П_п²/П_п¹)100%=(153363.65+130638.21/153363.65)*100%=15%

Егер 5% болған жағдайда нұсқауларымыз экономика тұрғыда бірдей және жоба шешімін таңдау техника көрсеткіштері арқылы, беріктікке тексереміз.

Берілген жобада экономика тұрғыда 2 нұсқау тиімді екені көрініп тұр.

Кесте 4.12 - Негізгі технико – экономикалық көрсеткіштер

3. 
   Өңдірістің залалсыздық талдауы
   

Өңдірістің залалсыздық талдауын өнімді орындау табысын салыстыруынан (TR) және өңдірістің жалпы шығынынан (ТС).

Өңдірістің жалпы шығындары – ол тұрақты (FS) және уақытша (VC) сумма шығындары:

TC=FC+VC, (4.20)

Тұрақты шығындар (FC) - өңдірістің көлем өзгеруін ескермейтін шығындар. Оларға жалпы эксплуатация шығыны және амортизация кіреді.

Тұрақты шығындар 1 нұсқау үшін :

FC =533.14+2192.6=2725.74 мың теңге

2 нұсқау үшін :

FC =370.02+1413.34=1783.36 мың теңге

Тұрақсыз шығындар (VC) - өңдірістің өнім көлем өзгеруіне байланысты. Оларға :

• 
  Еңбек шығыны ( өңдіріс жұмысшылардың жалақысы);
  
• 
  Шикізат құны ( шикізат, су және регенттке кеткен шығын).
  

VC=2590.644+9804.4=12395.044 мың теңге

2 нұсқау үшін :

VC=1933.55+41.17+9804.4=11779.12 мың теңге

Тұрақты және тұрақсыз шығындар суммасы жалпы шығындарды құрайды. 1 нұсқау :

ТС=2725.74+12395.044=15120.784 мың теңге

2 нұсқау:

ТС=1783.36+11779.12=13562.48 мың теңге

Орындалған өнімнін табысы (TR) өнімнің бірлік құнына сай шығарылған өнім санымен анықтаймыз:

TR=Q_год*S, (4.21)

Q_жыл – ғимараттардың жылдық өнімділігі, мың м³.

S – Шығарылатын өнім және қызмет тарифы, теңге/м³.

TR=71200*10.82=770.384 мың теңге/жыл

Кесте 4.13 - Т ұрақсыз шығын

1. 
   Әр түрлі табыс және көлемі кезінде пайданы анықтау
   

Кесте 4.14 - Өңдірістің әр түрлі өндірген көлемі кезіндегі пайданы анықтау

Зерттеу және есептер нәтижесінде жүнді алғашқы өңдеу (ЖАӨ) фабрикаларында физико – химиялық лас суларды тазалау технологиялық жүйесі таңдалды. Бұл жүйе экономикалық тұрғыда ең қолайлы және ыңғайлы, диплом жобасының басында келтірілгендей.

Хлор әгінің ерітіндісі ретінде белсенді хлор, натрий гипохлорит, немесе кальций қатысуымен органикалық заттардың тотығуы толық минерализацияға дейін кейін коагуляция және өңделген ластың тұнуымен өтеді. Тазалау ғимараттар құрамына : реагент шаруашылығы, оған хлор – саьуратор кіреді, ерітінді багі және шығын багі; таратқыш – қабылдау камерасы; көлдеңен тұндырғыш; тұнба алаңдары және жинағыш тоғандар. Хлор – сатураторға фабриканың өңдіріс су құбырынан су әкелінеді. Тәулік ішінде 4мг/дм³ мөлшерімен хлор ерітіндісі қабылдау камерасында араласады. Лас сулардың үлкен тастауы хлор концентрациясына әсерін бермейді. Содан кейін хлор ерітіндісі лас сумен араласады және органикалық, механикалық қоспалармен соңғы араласуы тұндырғыштарда өтеді. Хлор ерітіндісімен бірге коагулянт 3% күкірт қышқыл алюминий ерітіндісімен , сонымен ластардың коагуляциясы өтеді, жпалақ пайда болу және тұну процесстері өтеді. Осымен қатар негізгі көрсеткіштердің түсуі: ОБҚ5 90-94 % , ХПК 80-90%, майлар 87-93%, сульфонат 40-50 % , кальциленген сода 40-50% , коли – индексі 2 – ге дейін жетеді.

Жүн майының флотация – сепарация әдісімен құрамында майлар бар лас сулардан бөлінеді. Лас суларды бастысы жүннен және минералды ластардан босатады. Флотация арқылы көпіршікке 90%-ға дейін жүн майын, 40% минералды қалдықтарды шығарады. Кейін көпіршік концентратын сепарацияға жібереді. Флотация- сепарация әдісі 50-60% жүн майының құрамын лас сулардан бөліп шығарады.

Жүн майы 40-тан 50 %-ға дейін жоғарғы молекулярлы спирт және майылы қышқылдарды құрайды.

Құрамында майлары бар лас сулар жүн және минералды ластарды аулағаннан кейін су құбырмен май аулау цехына апарылады.

Техникалық жүн майы бұйымды сақтау және көлікке тиеу кезінде зеңге қарсы өте қолайлы құрал ретінде пайдалынады. Және тазаланған жүн майынан одан бағалы өнім ретінде біз ланолинді аламыз. Ланолинді косметика өңдірісінде беттің күтіміне ең қолайлы және арзан зат ретінде кен қолданылады.

5. 
   Технико – экономикалық көрсеткіштер
   

Кесте 4.15 - Таңдалған нұсқау бойынша технико – экономикалық көрсеткіштер

5 ҚҰРЫЛЫС – ЖИНАҚТАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ЖҰМЫСЫ

Ізденіс материалына сәйкес жер қуаттылығы 0,5 м үйген топырақпен, гравийно – галичникпен 3-тен 7 м-ге дейін қуаттылықпен берілген.Мезгіл қату тереңдігі 100 см. Жер сулары жоқ.Құрылғының құрылысы жаз мезгілінде жасалады.

Өндіріс жұмысымен алаңды тегістеу және металл құрылғылардың монтажы, аэратор орнату.

Технологиялық карта кондуктивті әдіспен бетонды термо жөндеуге коттедж фундаментін тұрғызуға құрастырылған.

5.1.1 Құрылыстың сумен және электр энергиясымен қамтамасыз ету

1.Құрылыс алаңды жарықтандыру – жұмыс, апаттық және күзетуге жасалады

Жарық құрылғылары тіреу қоршауларында жарықтандырылады.

2 Электр жабдықтау суырмалы трансформатор қосалқы станциясымен жасалады.

Трансформатор қуаттылығы мына формуламен :

Рт=1,05[(₁Рн/соs)+₂Ров+₃Рон+₄Рсв] (5.1)

Рт =1,05[(0,6*24,4/0,5)+(0,8*20)+(0,9*30)+(0,6*38,8)]=95,56кВт

мұндағы 1,05 - коэффициент, аз вольтты торда қуат жоғалтуын ескереді;

₁- жұмыстың бірқалаптық коэффициенті - 0,6;

Рн – орнатылған барлық электр двигательдердің номиналды қауттылықтың суммасы.

Рн=Рсв+Ртр (5.2)

Рн =19,4+1,0+4=24,4кВ*А

мұндағы Рдән- дәнекерлеу құрылғысының – 19,4 кВ*А;

дәнекерлеу құрылғысының санын -2

Рк - компрессор қуаттылығы - 4кВ*А;

Ртр – төмендететін трансформатордың қуаттылығ - 1,0 кВ*А;

соs - қуаттылық коэффициенті - 0,5;

₂- ішкі жарықтанудың бірқалыпты коэффициенті - 0,8;

Ров- ішкі жарықтанудың жалпы қуаттылығы - 20 кВт;

₃- сыртқы жарықтанудың коэффициенті - 46 кВт;

Рон- сыртқы жарықтанудың жалпы қуаттылығы - 30 кВт;

₄ – дәнекерлеу трансфоматроының біркелкі коэффициенті - 0,6;

Рсв – номиналды қаутың суммасы дәнекерлеу құрылғыларымен орнтылған – 38,8кВ*А.

Құрылғыға трансформатор қосалқыстанциясын КПТ – 100 маркалы пайдаланамыз, N= 100 кВт.

Сумен жабдықтау есебі

Максималды сағаттық шығынын өңдіріс қажеттіліктеріне мына ормуламен анықтаймыз :

Q1=S*A*Kr/n*1000 (5.3) Q1=(30*1)(20*1)*2/8,2*1000=0,15 м³/с

мұндағы S- max аусымда трнспорт құралдардың саны - 2 (кран и самосвал);

А- судың салыстырмалы шығыны өңдіріс қажеттіліктеріне кран - 20л, самосвал - 30л;

Кr – су тұтынудың сағаттық біркеліксіздіктің коэффициенті -2;

n- ауысымдағы жұмыс сағат саны- 8,2 сағат;

Шаруашылық қажеттіліктерге максималды шығыны:

Q₂=N₁*A₁*Kr/n*1000 (5.4) Q₂=8*20*3/8,2*1000=0,06 м³/сағ

мұндағы N₁- max ауысымда жұмыс істейтін жұмысшылар саны (6+1моп+1нтр=8 адам)

A₁- бір жұмысшыға кететін су шығыны -20 л.

Шаруашылық қажеттіліктерге секундтық шығын есебі:

q_n=Q*1000/3600 (5.5)

q_n =0,06*1000/3600=0,02л/с

Суммалық max сағаттық су шығыны:

Q= Q1+ Q2 (5.6)

Q =0,15+0,06=0,21 м³/сағ

Расчетный секундный расход воды на душ:

q_д=(l*N₃)/(n*60) (5.7)

q_д =30*4/45*60=0,04 л/с

мұндағы l – душ қабылдағанға су шығын нормасы - 30 л.

N₃-душпен қолданатын адам саны - 4 человек.

n – душ жұмыс істеуінің минут саны: Құрылысқа кететінсекундтық су шығыны мына формуламен анықталады:

q_расч=q_n+q_д (5.8)

q_расч =0,21+0,04=0,25 л/с

мұндағы q_өрт - өрт сөндіруге кететін су шығыны - 5 л/сек.

Алаң құрылысыа су құбыр 20 мм диаметрімен жобаланған.

Уақытша үймереттер ретінде қозғалыстағы вагондар, шешінетін жері бар және жылытылған. Территория алаңында сондай-ақ уақытша әжетхана екі душ кабиналары бар.

5.1.3 Қойма және алаң есебі

Қойма орналастыруына қажетті аудан және алаңдарға:

S_тр=P/0,6 (5.9)

мұндағы Р- нормативті шығын кезіндегі конструкция көлемі 0,6

Р=Q*a/T*n*k (5.10)

мұндағы Q – конструкция жалпы көлемі; а – конструкцияның алаңға келуінің біркеліксіздік коэффициенті =1,1; Т- құрылыс есеп периодының ұзақтығы СНиП 4.3.-85; n- нормативті сақтау қор 0,5; к-конструкцияны қолдану біркеліксіздік коэффициенті =1,3

5.1.4 Учаскені жобалау кезіндегі және катловандарды өңдеу жер жұмыстардың есебі

Алаңдарды бульдозерлермен жобалау

Жерді бульдозермен өндеу процессі үш негізгі операциялардан тұрады: жинау, тасымалдау және топырақ салу.

Ең жақсы нәтижені топырақты 30 м ара қашықтықа бульдозермен ДТ-75 трактор базасында тасыған кезде жетеді. 25.10 “справочника монтажника” кестесі бойынша бульдозер түрін таңдаймыз.

Бульдозер маркасы ДЗ-43.

Ауысымды эксплуатация бульдозер өнімділігі мына формула бойынша:

П_э=(60Тqк_в)/(Т_н+Т_п+l_г/V_г+l_п/V_п) (5.11)

мұндағы Т- ауысымдағы бульдозер жұмыс периодысағ ;

q- тығыз күйдегі топырақ көлемі бульдозермен рейста тасымалданатын м³;

-коэффициент, тасымалдау кезіндегі топырақты жоғалтуды ескереді, =1-0.005l_г

к_в- машнені уақыт бойынша қолдану коэффициенті (қопсытылған топырақ 0.75 , басқа жағдайда - 0.8)

Т_н- топырақ салу ұзақтығы, мин

Т_п- жылдамдықты ауыстыруға кететін уақыт, мин

l_г,l_п- жүкпен және бос вагонмен тасымалданатын ара қашықтық, м

V_г,V_п- бульдозердің жүкпен және бос күйдегі жылдамдық, м /мин

Белгілер q , V_г,V_п,T_г,T_п 3.2 кестесі бойынша “Проектирование земляных работ и устройство фундаментов” аламыз .

q=2.2 м³; V_г=6.5 м/мин; V_п=4.5 м/мин

T_н=0.11 мин Т_п=0.09 мин; к_в=0.8

l _г =30 м; l_п=30 м Т=8 сағ

П_э=60*8*2.2*0.85*0.8/(0.11+0.09+30)/(6.5+30/4.5)= 194.1м³

Уческенің ортасын нольдік белгі деп аламыз.Көлдеңендері 1м сайын аламыз, онда тасымлданатын топырақтың призмасы 0,5 м. Уческенің ұзақтығы 25м ені 15м болған жағдайда. Призманың ұзындық және ені 12.5м и 15м. Онда топырақ көлемі, бульдозермен тасымалданатын тең:

V_гр=(12,5/2*0.5)*15=47м³

Боиотоғанға қазаншұнқырды өңдеу

Көлбеулігі 0.01 –ден көп емес алаңның периметрлерінде тұрақты құламалары бар мына формуламен есептеледі

V_к=1/3*h*(F_т+F_ж+ F_т* F_ж) (5.12)

мұндағы F_т; F_ж- катлован аудандары төменгі және жоғарғы сәйкесінше, м²;

h – қазаншұнқыр тереңдігі

V_к=1/3*2*(10,2+16,6+10,2*16,6)=24м³ (5.13)

Септиктерге котловандарды өңдеу

Маркасы КС10 – 1 сақиналарынан темір бетоннан жасалған құдық диаметрлері d=1000 мм h=890 мм. Бір құдықта екі сақина қабылдаймыз.

құдық көлемі мына формуламен анықталады:

V_құд^тол=V_кл+V_плит

1 - кұдықтың көлемі

V_кл= R²H м³ ; V_кл^төм=3.14*(0.5)²*2=1.57 м³

V_{плит ниж}=3.14*(0.5)²*0.2=0.2 м³ ; V_кл^пол=1.77 м³

2-ші құдықтың көлемі

V_кл= R²H м³ ; V_кл^низ=3.14*(0.5)²*2=1.57 м³

V_{плит төм}=3.14*(0.5)²*0.2=0.2 м³ ; V_кл^пол=1.77м³

Құдықтың жалпы көлемі:

V_об=1.77+1.77=3.54 м³

Қазаншұнқыр көлемі:

V_к=1/3*h*(F_н+F_в+ F_н* F_в) V_к1=1/3*2*(2.43+6+2.43*6)=7.35м³ V_к2=7.35м³

V_{к жал}=14.7м³

Суғару торына қазаншұнқыр өңдеу:

V_к=1/3*h*(F_н+F_в+ F_н* F_в) V_к=1/3*2*(4.1+8.4+4.1*8.4)=11м³

Топырақтың жалпы көлемі , бульдозермен өңделген:

V_{гр жал}=24+14.7+1150м³

Өнделетін топырақтың көлемі бойынша Э-1514 экскаваторын аламыз 25.1 кесте 224 бет «Монтаж систем внешнего водоснабжения и канализации» Кері күректі, шөміш сиымдылығы 0.15 м³. Базалы трактор маркасы МТЗ – 5лс. Қазу радиусы - 4.1м, түсіру радиусы – 2.

Транспорт құралының санын анықтау

Эксковатордың шөміштің тығыз денесінде топырақтың көлемін анықтаймыз:

V_гр=(V_шөм*k_тол)/k_пр

мұндағы V_ков- эксковатордың қабылданған шөміштің көлемі, м³;

k_тол- шөмішті толтыру коэффициенті 0.8-1;

k_пр- бірінші қопсытудың коэффициенті 1.32

V_гр=(0.15*0.8)/1.32=0.1 м³

Эксковатордың шөміштегі топырақтың массасын анықтаймыз:

Q=V_гр*

мұндағы - топырақтың көлемдік массасы равна 1.7 т/м³

Q=0.1*1.7=0.51 т.

Шөміш топырағының саны,автосамосвал шанағына толтырылатын:

n=П/Q

мұндағы П- грузоподъемность автосамосвалдың жүк көтергіштігі 2.2 және 2.3 кестелері бойынша анықталады. «Технология строительства водопроводно-канализационных сетей» И.З. Кашқынбаев.

n=3.5/0.51=