"Проект очистных сооружений сточных вод фабрики первичной обработки шерсти (пош) поселка Текес "

Тығыз денедегі топырақтың көлемін анықтаймыз, автосамосвал шанағына жүктелетін;

V=V_гр*n=0.1*7=0.7 м³

Транспорт құралының саны, жер қазу машнелеріне тоқтаусыз жұмыс істеуіне қажет, ол мына формуламен анықталады:

N=T_ц/t_п

Т_ц=t_п+60L/V_г+t_р+60L/V_п+t_м

мұндағы L –топырақты транспорттау ұзақтығы км;

t^ж- топырақты жүктеу уақыты, (мин):

t^п=(VH_вр60)/100

H_вр- ЕНиР-2-1 бойынша машне уақытының уақыты экскаватормен жүктеу үшін 100м³

V_п=25-40 км/сағ

t_р – жүк түсіру уақыты 4.8 кестесімен аламыз

t_м – қосымшаоперациялар уақыты 4.8 кесте бойынша

Н_вр=5,6; t^п=(5,6*0,7*60)/100=2.3 мин

Т_ц=t_п+60L/V_г+t_р+60L/V_п+t_м=2.3+60*5/25+0.6+60*5/40+1.3=26.7 мин

N=23.7/2.3=10

Қажетті самосвал саны 7 дана.

5.1.5Жинақтау механизмдердің құрылысы және таңдаудың ерекшеліктері

Құрастырылатын элементтерге төрт жүк асып қоятын арқанды қолданады:

P_C=(QK_C)/(mK_H)

мұндағы Р_С – бір бұтағында болатын арқанның кг-да жігер.

Q – жүк салмағы, кг

К_С – арқан бұтағының тікке  көлбеулік коэффициенті,

Кесте 15- Көлбеу бұрыштың көрсеткіші

Көлбеу бұрышы	0	15	30	45	60
КС	1.0	1.03	1.15	1.42	2.0

m – арқан бұтағының саны

К_Н – арқанға жүкті тиеу біркеліксіздік коэффициенті m<4 K_H=1 кезінде,

m=4 К_Н=1.33

Бір темір бетонның сақина саны: 1000кг

Р_С=1000*1.42/(3*1)=473 кг с

Арқанның аралық жігерін мына формуламен анықтаймыз:

R=P_CK_З

мұндағы К_З – беріктік қорының коэффициенті К_З=8

R=473*8=3784

“Монтаж систем внешнего водоснабжения и канализации” анықтамасының 35.3 кестесімен канат түрін ТК конструкциясы 6х19.

Каната диаметрі, мм 11

Сым қимасының ауданы, мм² 44,21

Майланған арқанның массасы 1000 м, кг 433,5

Кранның жүк көтіергіштігін анықтау

Кранның қажетті жүк көтергіштігін анықтау:

мұндағы _к - кранның қажетті жүк көтергіштігіи, т;

Р_е -құрастырылатын элементтің массасы, т;

Р_т – такелаждық лайықтаудың массасы, т;

Р_РМ – аспалы такелажды лайықтаудың массасы, т;

К – жүк көтергіштік коэффициент

Р_э 1т тең Р_ж=0.00123 т Р_м =0.0042 т

=(1+0.00123+0.0042)*1.1=1.1 т

Жүк көтергіштік бойынша кранды таңдаймыз

Автомобилді кран КС-2562

Максималді жүк көтергіштік , т 6,3

Жұмыс кезіндегі жүк көтергіштік, т:

Тіректерде 2 – 6,

Тірексіз 0,75 - 2

Жебе ұзындығы, м:

Негізгі 7,35

Ұзартылған 11,75

Ілмек ұшуы, м 4 – 7

Базалы автомобильдің маркасы МАЗ-500

Двигатель:

Марка ЯМЗ - 236

Қуаттылық, кВт 132

5.1.6 Дәнекерлеу жұмыстарын жүргізу

47.3 кестесіне сай «Монтаж систем внешнего водоснабжения и канализации» дәнекерлеу жұмыстар Э42А-Фэлектрод түрімен, УОНИ-13/45 маркасымен кері полярлы тұрақты тоқпен.

Болат Ст-3маркасының АН-348А қабылдаймыз, электродты сымның маркасы Св-08. Дәнекерлеу жұмыстары үшін трансформаторды ТС-300. Қолданатын қуат 19,4 кВ*А.

Шегендеп бекітудің термо белсенді металлда бетондаудың температурасы

Бетон қоспасының температурасы араластырғыштан шыққанда 45С. ЗИЛ автосамосвалында транспорттаудың уақыты 45 мин. Бетон қоспасының температурасы автосамосвалдың термо өткізбеу транспорттаудан кейін, жүк түсіру кезінде t_тр мына формуламен:

t_тр=t_з-t_тр

мұндағы t_з- бетон қоспасының берілген температурасы;

t_тр- транспорттау кезіндегі орташа температураның өзгеруі;

t_тр= t_тр*Т*

мұндағы t_тр – бір минут кезіндегі температураның өзгеруі;

Т- сыртқы ауаның және апарылатын бетон қоспасының температура ауытқуы;

-қоспаның трпанспорттау уақыты минутта

Т=45-(-20)=65С

сонда t_тр=0,003*65*45=9С

Түсіру, тиеу және салу кезінде температураның төмендеуін ескереді,

t_тр 15С

t_тр=45-15=30С

Монолитті учаскелердің беттік модулі М_п=5

Шегендеп бекітудің беттік модулі М_бек=2

Сыртқы ауаның есеп температурасы t_н= -20С

Тоқты қосар алдында бетон қоспасының алғаш есеп температурасы t_бн=15С

Шегендеп бекітудің алғашқы температурасы жылыту кезінде t_н=25С

Температура көтерідің палубадағы жылдамдық t=5С

Суыту жылдамдығы t_суыт=3С

Палубадағы максималды температурасы 45С

Көтері және температураны суыту жылдамдығы, және максималды температура СНиП-111-15-76

Палубадағы температураны көтеру периодының ұзақтығы:

Т_н=(t_max-t_н)*t= (45-25)/5=4 сағат

Жылытудың орташа температурасы:

T_ср=(t_max+t_н)/2=(45+25)/2=35С

Суыту жылдамдығы - t_охл=3С

Суыту периоды кезіндегі бетонның орташа температурасы :

t_б.орт=t_max*(1,03+0,181*М_п+0,006* t_max)=45/2=22,5С

Суыту периодының ұзақтығы Т_суыт=15сағат

Жылытудың жалпы ұзақтығы және монолитті учаскелерді ұстау Т_общ=32сағат.

6 ЕҢБЕК ҚӨАУІПСІЗДІГІ
6.1 Потенциалды кауіпті және ЖАӨ фабрикаларында зиянды өндіріс факторларын талдау

ЖАӨ фабрикаларында жүн жуғаннан кейін лас суларында жоғары құрамды органикалық қоспалар болады. Бұл сулар категориясы бойынша жоғары концентрациялы. Өңдеуге жіберілген жүн, құрамында үлкен ерітілген және өлшенген заттар міндетті түрде болады. Оның ішінде калий тұздары, майлы, стеаринді, құмырсқа және хлор, фосфор пропион қышқылдарының ерітінділері, аммоний тұздары, темір және кальций. Жоғары молекулярлы спирттарға, жүн майының құрамына кіретін холестерин, леностерин, метохолестерин, церилді және цетилді спирт. Жүн жуу технологиясында сабынды, сода ерітінділері және синтетикалық беттік – белсенді заттар қолданылады. Берілген жобада лас суларды тазалау процессінде тәжірибе ретінде – хлор-сатураторды қолданады. Бұл құрылғы хлор – регентін мөлшерлеп құю үшін қолданады, проектте ұсынылған лас суларды тазалау ғимараттарынның жүйесін ескереді. Тағы сондай жобада коагулянт ретінде күкірт қышқылды аммонийді қолдану ескеріледі. Сонымен жұмысшы ден саулығына қатты әсер беріп, улы заттардан қорғайтын шараларды қарастырамыз. Ол үшін бұл қоспаларда физико – химиялық қасиеттерді ескеретін :

Жоғары улану, жарылу қауіптігі, химиялық күйю қаіптігі, келесідей шараларды қолданамыз:

• 
  әрбір күшті әсерлі улызатты (хлор-регент) бөлек герметикалық бөлімде сақтаймыз, 30 тәулік қажеттіліктен аспайтын;
  
• 
  хлор-реагенттің қолдануымен құрылғылардың орналасуын, оны бақылау және тексеру ыңғайлы болуына негіздейді.
  

Зиянды заттардың концентрациясы ауадағы жұмыс зонасында шекті мүмкіншілігі, күнделікті сегіз сағаттық жұмыс кезінде жұмысшылардың ден саулығына ешбір зиян мен ауру келтірмейтін жағдайға негізделген. Ол жұмыс зонасында нормаланады, кеңістігі еденнің деңгейінен 2 м –ге дейін. Хлор зиянды заттардың 1 –ші сыныбына кіреді - өте қауіпті, оның ПДК =0,1 мг/м³.

Сонымен ЖАӨ фабрикаларында және тазалау ғимараттарында эксплуатация процессі кезінде жұмысшылар СДЯВ –пен және ауадағы мүмкін зиянды заттармен қатынаста болады, сондықтан зиянды заттардан қорғайтын бірнеше шараларды қолданады:

• 
  максималды автоматизация және процесстердің механизациясы, зияндылықтармен бөлінуімен қатарласады;
  
• 
  жергілікті сорғыш құрылғысының желдетуі улы заттарды сору, пайда болған жеріне байланысты.
  

Берілген бұл жобада құрылыс жұмыстары жүргізіледі, СНиП III-4-80 сәкес, тазалау ғимараттарының қайта құруы. Сондықтан жер жұмыстарының орны бар. Жер жұмыстары кезінде басты мәселе, ол топырақ массаларының құлауы болып келеді, өңде процесстері және катловандарда келесі жұмыстарын жасаған кезде мысалға фундаментті құйған уақытта.

Топырақтың түсуінің тағы бір себебі, ол бекітусіз өңдеу тереңдігінің асып кетуі, құламаларының беріксіздігі, топырақтың жеткіліксіз беріктігі және т.б. Жер жұмыстарын жүргізген кезде топырақтың қопсытуы жүреді, құрылымы бұзылады, бөлшектер арасында байланыс үзіледі, өңдеу жұмыстары кезінде құлауының потенциалды қауіпсіздігі бар, егер сәйкесінше шараларды қолданбаған жағдайда. Топырақтың құлау кауіптігі , өңдеу тереңдігінің үлкеюіне байланысты. Мүмкіндік құлаулардан және жұмысшылардың зақым алуын болдыртпауын келесідей шараларды қолданамыз:

• 
  Казаншұнқырды өңдеу алдында құламалардың тіктігін анықтаймыз, жұмыс өңдірісінің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді;
  
• 
  Машне және механизмдердің орынды, кауіпсіздігін қамтамасыз етеді;
  

2. 
   Электр қауіпсіздік
   

Электр құрылғыларға шапшаң қызмет көрсету, электр құрылғыларды, таратқыш құрылғыларды, аспаптарды, релелік қорғаныш және автоматиканы, кабель және ауа бағыттарының тексеруді қарастырады.

Электр құрылғыларын тексерген уақытта машне және механизм арасындағы минималды арақашықтық:

• 
  кернеуі 1кВ 1 м;
  
• 
  кернеуі 60-110кВ 1,5 м;
  
• 
  кернеуі 150кВ 2м;
  
• 
  кернеуі 220 кВ 2,5 м ;
  
• 
  кернеуі 330 кВ 3,5;
  
• 
  кернеуі 400-500 кВ 4,5 м;
  
• 
  кернеуі 750кВ 6 м;
  
• 
  кернеуі 800кВ 6,5 м.
  

• 
  қосу және сөндіу шамалары өткізіледі, жұмыс жеріне апаруға кедергі болатын;
  
• 
  Коммутация құралдың тұтқаларында тиым салынатын плакаттар ілінеді немесе уақытша қоршаулар жасалады.
  

Тоқ жүретін бөліктерді ұстау әрдайым қауіпті. Сондықтан электр құрылғыларда кернеулігі 1000 В –қа дейін оңашалаған сымдарды жүргіземіз, ол жанасу кезінде жеткілікті қорғаныс береді. Жанасудың мүмкіншілігін болдырмау үшін немесе тоқ жүретін бөліктерден аулақ жүру үшін, оларды қоршау, бітеу және тоқ жүретін бөліктердің орналасуын қол жетпес биіктікте немесе аулақ орналасқан жерде орнатқан дұрыс.

Электр құрылғылардың эксплуатациясы кезінде түрлі шарттар пайда болады, бірақ олардың толық орындалуы жұмыс қызметшілеріне қауіпсіздікті қамтамасыз етпейді және арнайы қорғану тәсілдерін ұсынады. Мұндай сақтану құралдарды электр қорғаныш заттар дейміз – тасымалдауға және көшірулуге келетін бұйымдар, адам қорғанысының қызметкерлері, электр құрылғыларында жұмыс істейтіндер, тоққа тигендер, электр доғасы және электр – магнит өрісінің әсеріне тигендер. Оларға: оңашаланған штангалар және кенелер; электр өлшегіш кене және кернеу көрсеткіштер, диэлектрлі резиңке бұйымдар және оңашаланған тіреулер; оңашаланған тұтқасы бар аспаптар; ескерту плакаттары және т.б. Электр қорғаныс құралдардан басқа, қауіпсіз және жоғары өңдірістік жұмыс шарттарынқамтамасыз ету үшін электрлі емес техникалық қорғаныс құралдар қолданылады: қорғаныс көзілдірік, каска, қолғаптар, противогаздар.

2. 
   Өрт сөндіру қауіпсіздігі
   

Өрт сөндіру қауіпсіздігі ГОСТ 12.1.033-81 «Жалпы тлаптар» бойынша, Құрылыс нормаларымен және ережелерімен, салал аралық ережелер мен өрт сөндіру қауіпсіздігінің салал стандарттары регламентталады.

Адамдарға қауіпті өрт факторы, ол ашық от жалыны, ауа және зат температурасының жоғарлығы, жанатын улы заттар, түтін, оттегі концентрациясының төмендігі.

Өрттің болдырмауға келесідей шаралар қолданамыз:

• 
  жанғыш ортаның пайда болуын болдырмайд;
  
• 
  температураның қалыпты жағдайын ұстап және жанғыш ортаның қысымын жанғыш заттардың максималды мүмкіншілігі төмен болуы.
  

• 
  жанғыш заттардың санына шек қою және олардың орналастыру орны;
  
• 
  Өрт сөндіру аспаптарын қолдану;
  
• 
  Өрт кезінде адамдарды шығару;
  
• 
  Өрт хабарлағыш құралдарын қолдану және өрт кезінде хабарлау.
  

• 
  лас суларды тазалау түйінінен технологиялық құрылғыларға дейін 40-45 м, жоғары вольтты ЛЭП – 1,5 м-ден тіреу діңгегінің биіктігінен төмен емес;
  
• 
  ашық сиымдылықтар арасында 10-20 м;
  

• 
  ашық электр құрылғылардан жарылыс қаупі бар үймереттерге дейін 25м;
  
• 
  терезе немесе есіктердің жарылыс қаупі бар бөлмелерден электр құрылғыларының ойықтарына дейін 10 м-ден кем емес.
  

Өрт сөндірудің алғашқы сатысында өрт крандарын қолданамыз, от сөндіргішті және құмды қолданамыз. ОУБ-7 түрді от сөндіргіш, көмір қышқылды – бромэтилді от сөндіргіш, балон сиымдылығы 7 л. От сөндіргіштің жұмыс уақыты 40 с, заттың тастау ұзақтығы 4-5 м. Қатты және сұйық заттарды сөндіруге жарамды, сонымен бірге кернеуліктегі электр құрылғыларды, өйткені бромды этил электр тоғын өткізбейді. Өртті сумен өшіруді өрттің сумен жабдықтау жүйесін ескереміз. Сыртқы өрт сөндіруге судың шығынын конструкцияның өртке төзімділігін ескереміз.

Дұрыс жобаланған және орындалған өңдірістік жарықтандыру, СНиП II-4-79 –ке сәкес, жұмыс өнімділігін жоғарлатуға және шығарылатын өнім сапасына жағдай жасайды, қызметшілер психологиясына әсерін тигізеді, жұмыс қаупсіздігін қамтамасыз етеді және жарақат пен шаршаудың өңдірісте болдырмайды.

Берілген жобада екі түрлі жарықтандыруды қарастырамыз: табиғи және жасанды. Оптикалық спектр аумағындағы күн сәулесінің толқын ұзындығының диапазоны 0,1-ден 3,4 мкм-ға дейінгі аралықта. Спектрдің оптикалық бөлігі көрінетін және көрінбейтін спектр бөлігінен тұрады. Көрінетін сәулелену, спектр аралығы 0,38-ден 0,78 мкм нанометрде өлшенеді. Күшейте түскенде, ол көздің көрмеуіне және көру нашарлауына әкеледі.

Табиғи жарықтандыру көздің көруіне жақсы ықпалын тигізеді, сондықтан барлық бөлмелердегі жарықтандыру санитарлы норма және ережелеріне сай табиғи жарықтандырылады. Олар жанама жарықпен жасалады – жарық ойықтары арқылы, жабу немесе мөлдіретілген жабу бөліктері арқылы; қиыстырылған – жабудағы және қабырғадағы жарық ойықтары арқылы немесе жабу және қабырға мөлдіретілген қоршау арқылы. Табиғи жарықтандыруды қалыптастыру табиғи жарықтандыру коэффициенті (ТЖК) арқылы жасалады, бөлмені табиғи жарықтандыру табиғи жарықтандыру коэффициентінің нүкте қатарымен, жазықтықтың қиылысында еден биіктігінен 1 м және шарттық жұмыс бетімен орналасқан жерінде жасалады.

Табиғи жарықтын жетіспеулігі немесе жоқтығы бөлмелерде жасанды жарықтандыруды қолданамыз. Қалыптасатын жарықтанудың мағынасының қатынасын таңдалған кезінде дәлдік дәрежесі және көз жұмысының күшеюі бойынша көрсеткіштері: көз жұмысының дәлдігі, жарықтанудың сапасының мінездемесі, жұмыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету талаптары.

Өлшемі бойынша айыру объкетілері алтыға бөліенді : 1-ден ең жоғарғы дәлдік (айыру объектінің өлшемі 0,15 мм-тен төмен) алты-ға дейін (айыру объектінің өлшемі 5 мм).

Өңдіріс бөлмесінде жарықтандыру бір себеппен сөнсе технологиялық процесстің ұзақ бұзылуынаәкеліп соғады. Жарықтандыру құрылғылардың үздіксіз жұмыс істеуі үш түрлі жарықтандыруға қамтамасыз етеді: жұмысшы, авариялық және қауіпсіздік жарықтандыру (эвакуациялы).

Жұмыс жарықтандыру қажетті жұмыс шарттарына қажет және ғимараттың дұрыс эксплуатациясына. Жұмыс жарықтандырудың уақытша жұмыстың істеуі авариялық жарықтандырылумен қамтамасыз етіледі(5% жарықтану).

2. 
   Еңбек қауіпсіздігінің және жұмыс шарттарының жақсарудың инжененрлік есептер
   

Бөлмелерді табиғи жарықтандыру үшін қабырғаларда жарық ойықтарды жасайды (терезе).

Табиғи жарықтандырылу үшке бөлінеді жанама (сыртқы қабырғалардағы жарық ойықтары арқылы), жоғарғы (беттік жарық ойықтары арқылы), жоғарғы және жанама (аралас).

Соңғы берілгендер есеп үшін:

V_тол=130*90*6 м;

Жарықтандыру түрі – жанама;

Жарық климатының белбеуі - lV

Көрінетін жұмыстың қиылысы – V;

Қабырға шағылысының коэффициенті, төбенің, едең – 10%, 30%, 30%.

Ойық ауданының алдын ала есебі мына формуламен есебі:

100S_o/S_п=l_н*К_з*_о*К_уд/_о*r,

S_o=l_н*К_з*_о*К_уд*S_п ,

_о*r₁*100 (6.1)

S_o – жарық ойықардың аудандары, м²;

S_п – бөлме еденінің ауданы , S_п=11700 м²,

К_з – қор коэффициенті, СНиП бойынша К_з=1.36,

_о – терезе жарығының мінездемесі, СНиП бойынша, _о=0.6,

К_уд – терезелерді қарама қарсы ғимараттардың жабуды ескеретін коэфициент, К_уд=1.5,

_о – жарық өткізудің жалпы өткізгіштігі, формуласы бойынша анықталады:

_о=₁*₂*₃*₄*₅=0.8*0.7*0.8*0.8*0.9=0.32,

₁ – заттың жарық өткізу коэфициенті, ₁=0.8,

₂, ₃, ₄, ₅ – жарық жоғалтудың коэффициенті ойық жарықтардағы иілетін жерінде, зәулім конструкцияларда, күннен қорғалатын құрылғыларда және қорғаныш торларда, ₂=0.7, ₃=0.8, ₄=0.8, ₅=0.9,

r₁ – жарықтың есебінде жанама жарықтанудың ТЖК-ның көбеюін есепке алатын коффициент, жарықтың шағылысуы ғимарат төбесінен және жайылатын қабаттан ғимаратқа жабысып тұратын жеріне дейін, r₁=1.3,

l_н – жарық климатының белбеулеріне ТЖК – ның тұрақты мәні,

l_н^l,ll,lll,lV=l_н^lll*m*c=2*0.8*0.58=0.93, l_н^lll – ТЖК мәні, l_н^lll=2,

m – жарық климатының коэффициенті, m=0.8,

с – күн климатының коэффициенті, с=0.58.

Онда ойық аудандары :

Sо=

Еден, төбе және қабырғалардың шағылысуын анықтаған соң, келесі есептеуге кірісуге болады:

_ор=(_с*Sс+_пот*S_пот+_п*S_п)/(S_с+S_пот+S_п), (6.3)

S_қ, S_т, S_е – қабырға, төбе және еденнің ауданы.

_қ, _т, _е – қабырға, төбе және еденнің шағылысу коэффициенті.

_ор= 0.1*2640+0.3*11700+0.3*11700 /2640+11700+11700 = 0.28

Есеп бойынша терезе өлшемін 2.5х2.4м 19 данада,

жарық ойығының жалпы ауданы S_о=110 м², толық жарықтандыруға жету үшін.

2. 
   Жасанды жарықтанудың есебі
   

Жарық көзінің түрі – ЛЛ,

Шырақ түрі – ПВЛ-6.

Өңдіріс бөлмелердегі бір қалыпты жарықтанудың шарттары бойынша шам санын мына формуламен анықтаймыз:

h_p=H-h_п-h_с=6-1-1.2=3.8 м, (6.4)

Н – бөлме биіктігі, Н=6 м,

H_б – есепті беттің биіктігі, h_б=1 м,

H_ш – шырақтың биіктігі, h_ш=1.2 м.

Шеткі қатардан қабырғаға дейін ара қашықтық:

=*h_р=2*3.8=7.6 м, (6.5)

 - коэффициент, =2.

Шеткі қатардан қабырғаға дейінгі ара қашықтық:

=0.5*=0.5*7.6=3.8 м. (6.6)

Люминесцентті шамдарың жалпы саны:

N=n*m*x=12*80*2=1920, (6.7)

n=B/L – қатар саны,

m=(A-L)/l – қатардағы секция саны саңылаусыз,

l – шам ұзындығы, l=1.5142,

х – әр секциядағы люминесцентті шамдардың саны, х=2,

n=90/7.6=12; m=(130-7.6)/1.5142=80.

Шамдардың қуаттылығы келесі түрде анықталады:

Ф_л=Е_н*S*k*z/N*=150*11700*1.5*1.15/1920*0.58=2718,5 лм, (6.8)

мұндағы

Ф_л – бір шамның жарық ағыны, лм,

S – беттік жарықтанудың ауданы, S=11700 м²,

k – қор коэффициенті, эксплуатация кездіндегі жарықтанудың азаюін ескереді, k=1.5,

z – бірқалыпсыз жарықтанудың коэффициенті, z=1.15,

N – шам саны,

 - жарық ағынының қолдану коэффициенті, =0.58.

Бөлме көрсеткіші:

i=A*B/(h_p*(A+B))=130*90/(3.8*(130+90))=13.9. (6.9)

Жарық жүйесімен қолданатын қуат:

W=W_п*N=1920*65=124800 Вт, (6.10)

W_п – бір шамның қуаты, W_п=65 Вт,

N – шамның нақты саны.

3. 
   Қоршаған ортаны қорғау
   

ЖАӨ фабрикаларындағы лас сулар құрамында өлшенген заттар, май және сілтті реакциялармен бөленген. Әсіресе қарсы ағын сулары ең лас болып келеді. Тазаланған лас сулар қала тазалау ғимараттарына келесі тазалануға бағытталады, қойылатын талаптың бірі алдын ала тазалану, ол жүн, минералды және органикалық заттар ласын және жүн майын аулау.

Лас сулардан жүн майлары флотация – сепарация әдісімен алынады. Осы әдіспен алдымен жүн және минералды заттардан құтылуға мүмкіндік береді. Флотация арқылы көпіршікке 90% жүн майын және 40% минералды қалдықтар бөліп шығарады. Келесіде көпіршік концентрат сепарацияға келіп түседі. Флотация – сепарация әдісі 50-60% жүн майын лас сулардан құтылуға мүмкіндік береді.

Берілген жобаның нұсқауы бойынша лас суларды тазалау процессі кезінде ең жоғарғы ОБҚ_п=500 мг/л.

Лас сулардағы органикалық қоспалардың осы концентраты қала канализациясына тастау рұқсат береді.

Қоршаған ортаны қорғауға фабрикаға және айналаға жасылды егу арқылы қамтамасыз етіледі.

ҚОРЫТЫНДЫ
Текес ауылындағы жүнді алғашқы өңдеу фабрикасы ( ЖАӨ фабрикасы ) жеңіл өнеркәсіпке жатады, басқа өңдірістермен салыстырғанда ЖАӨ фабрикаларының сарқын сулары ең лас болып келеді.

Тоқыма өңдірісіне қарағанда қалқыма заттардың концентрациясы және ОБҚ көрсеткіштері бірнеше жүз есе асып түседі. ЖАӨ фабрикасында суды жүн жуу үшін қолданады. ЖАӨ өңдірісінде жоғары концентрациялы жүнжуғыш лас сулары (ЖЛС) түзіледі, сандық және сапалық ластану қурамы судың технологиясынан және әуелгі жүннің сапасынан тәуелді болады, оны жуу үшін қолданады. Жуылмаған жүнде ластан басқа ЖЛС құрамында реагенттер кіреді, олардан жуатын ерітінді дайындайды.

Қойдың өсірілген шартының және тұқымына байланысты жуылмаған жүн құрамында механикалық қоспалар болады: құм, сазбалшық, топырақ және өсімдік бөлшектері, көң, ерекше ластану-жүнді май және тері.

Ластану түрі жуылатын жүнге байланысты. Сарқын судың ластанудың үлкен концентрациясы жіңішке, жартылай жіңішке меринисті жүнін жуғанда, қатты және жартылай қатты жүнді жуғанда аз ластанады.

ЖАӨ фабрикаларында жүн жуғаннан кейін лас суларында жоғары құрамды органикалық қоспалар болады. Бұл сулар категориясы бойынша жоғары концентрациялы. Өңдеуге жіберілген жүн, құрамында үлкен ерітілген және өлшенген заттар міндетті түрде болады.

Бұл жобада лас судың тазалауын берілген схемалар салыстырылып, технико-экономикалық салыстыру, ең оптималды және арзан схеманы таңдалады. Лас суларды тазалау кезінде пайда болатын тұнбаны қолдануды ұсынылады, бұл қазіргі кездің маңызды мәселесі болып табылады.

Таңдалған нұсқау бойынша барлық қажетті жобаның жағдайларын берілгені және технико-экономикалық салыстыру арқылы графикалық суреттеледі. Және осы жобаның технико-экономикалық көрсеткіштері ең тиімді , қолайлы және арзан болып табылады.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1. 
   Яковлев С.В. Канализация. М: Стройиздат, 1980ж.
   
2. 
   Яковлев С.В., Карелин Я.А. және т.б. «Очистка производственных сточных вод». М:Стройиздат, 1979ж.
   
3. 
   Ласков Ю.М., Воронов Ю.В. және т.б. «Примеры расчетов канализационных сооружений». М: Стройиздат, 1987ж.
   
4. 
   Яковлев С.В., Скирдов И.В. және т.б. «Биологическая очистка производственных сточных вод». М: Стройиздат, 1985 ж.
   
5. 
   Болдырев Т.Е. «Производственные сточные воды».М: Медгеу, 1952ж.
   
6. 
   Васильев Г.В. «Очистка сточных вод предприятий текстильной промышленности». М: 1976ж.
   
7. 
   Терещук А.И. «Очистка сточных вод и обезвоживание осадка на фабриках первичной обработки шерсти». М: Лег.Индустрия, 1980ж.
   
8. 
   «Укрупненные нормырасхода и количества сточных вод на единицу продукции для различных отраслей промышленности». М: Стройиздат, 1973ж.
   
9. 
   «Укрупненные сметные нормы зданий и сооружений промышленного назначения». М:Стройиздат, 1974ж
   
10. 
    Под ред. Белова И.М. «Канализация промышленных предприятий и населенных мест». М: Стройиздат, 1938ж.
    
11. 
    Под ред. Самохина В.Н. «Канализация населенных мест и промпредприятий. Справочник проектировщика». М: Стройиздат,
    

12. 
    Уваров А.П. «Экономика проектирования промышленных предприятий». Л: Стройиздат, 1990ж.
    
13. 
    Баяхметов Т. «Экономика строительства». А: КазГАСА, 1995ж.
    
14. 
    ЕниР. «Единые нормы и расценки на строительство, монтаж и ремонтно-строительные работы. Сб.Е2. В.1. Механизированные и ручные земляные работы». М,1988ж.
    

15. 
    ЕниР. «Единые нормы и расценки на строительство, монтаж и ремонтно-строительные работы. Сб.Е9. В2. Сооружения систем теплоснабжения, водоснабжения, газоснабжения и канализации. Наружные сети и сооружения». М, 1987ж.
    
16. 
    Орлов Г.Г. «Охрана труда в строительстве». М: Высшая школа, 1984ж.
    
17. 
    Князевский Б.А. «Охрана труда». М: Высшая школа.