Үрдістің идентификаторы мен дескрипторы. Үрдісті диспетчерлеу және уақытүйлесімдіру. Үрдістің кезегі және пұрсаттылық ұғымы. Үрдіс – бұл жұмыс істеуге арналған жүйелік қорлар және программалар.
Операциялық жүйе құруды басқару және үрдісті жою деп аталынады және WinNT да ол үрдістер диспетчер болып таратылған.
Ағын – бүл NT ядросы орындауға бағыттайтын үрдіс ішіндегі жағдай.
Объект диспетчері арқылы пайда болатын және жойылатын объекттерді NT орындалу жүйесіндегі үрдістер деп атам
Объект типі
Үрдіс
Объект денесінің атрибуттары
Үрдіс идентификаторы
Қатынау маркері
Базалық пұрсаттылық
Квота өлшемі
Орындалу уақыты
Енгізу-шығару санағыш
Виртуалды жадының операиуларының санағышы
Ескерткіш жөндеу порттары
Аяқталу кодтар
Әр объект-үрдістің объект диспетчері құратын тақырыбы бар. Тақырыпта объекттің атрибуты сақталады. Объект-үрдістердің ішінде сақталатын атрибуттарды үрдістер диспетчері анықтайды және атрибутттық оқу, өзгерту үшін жүйелік қызмет көрсетуді бөледі.
Үрдіс идентификаторы – ОЖ үрдісті идентификациялайтын мән
Қатынау маркері-орындалу жүйесінің объекті, бұнда жүйеде пайдаланушының тіркелген құқығы орналасады.
Базалық пұрсаттылық- үрдістердің ағындарының пұрсаттылығы
Квота өлшемі – пайдаланушы үрдіске бөлінген резидентті және резидентті емес жүйелік жадының максималды өлшемі
Орындалу уақыты-үрдістің барлық ағындарының орындалуына бөлінген уақыт
Енгізу-шығару санағыш – орындалған үрдістердің ағындарының енгізу-шығару операцияларының типі және олардың саны жазылатын айнымалылар.
Виртуалды жады операцияларының санағыш – орындалған үрдістердің аңғындарының виртуалды жадыға операцияның типі және саны жазылатын айнымалылар
Ескерту-жөндеу порттары – үрдістер арасындағы коммуникация арнасы
Ана арқылы үрдістер диспетчері ескерту шақырған ағынға хабарлама жібереді.
Аяқталу коды – үрдістің аяқталған себебі.
Алып тастау – синхронды қатенің қалып-күй машиналық команда арқылы орындалады.
Параллельді басқару үшін синхрондау ережелері белгіленуі қажет, олар параллелизмнің типіне байланысты, бәсекелес үрдістер жолшамдары арқылы синхрондалады.
Жолшам – арнайы басқаратын программалар, олар критикалық аралыққа қатынауды басқаруды орындайды.
Критикалық аралық дегеніміз – ол уақыт аралығы, онда тек бір бісекелес үрдіске қатунауға рұқсат беріледі. Бұл аралықты анықтап және ашатын ол жолшамды ашу процедурасы, басқа барлық ұрдістерге қатынауды бұғаттайды. Аралық аяқталған соң келесі бәсекелест үрдіске қатынауға рұқсат беріледі.
Параллель үрдістердің синхрондау тәсілі: почталық жәшік бойынша синхрондау
кездесу
көптік күту
Пошталық жәшік бойынша синхрондау ол үрдіс-жіберуші және үрдіс қабылдаушы арасында буфердің пайда болуы. Почталық жәшік мақсаты ол жіберілетін хабарларды арнайы бергілермен қамтамасыз ету, олар арқылы үрдістер екі типті хабар қабылдайды.
А) хабар буферге жазылады
Б) хабар буферден оқылады
Үрдіс-жіберуші хабар буферге жазылған соң келесі хабарды жіберуге дайындалады. Үрдіс-қабылдауышы қайталанатын хабар жіберілді белгісін тексереді, жіберілген болса буферден хабарды оқиды. Содан соң үрдіс-қабылдаушы хабар оқылды белгісін орнатады. Үрдіс-жіберуші келесі хабарды буферге жіберу үшін белгіні тексереді.
Ұйымдастыру ережелері:
үрдістің іске қосу реті
жұмыс орындалған соң оны қалыпқа келтіру ережесі
үрдістің аяқталу реті
сәйкес порттар арқылы қатынау реті.
Үрдістерді басқару бағыныңқы жүйесінің баптауынан және орындалуынан санашықтың қорларының жүктеу байланысты. Үрдістер жүйелік және қолданбалығы бөлінеді. Үрдіс атрибуттары. UNIX ОЖ-гі үрдістің жұмысын басқару үшін үрдіс бірнеше атрибуттардан тұрады.
үрдіс идентификаторы (РІD). Жүйе ядросы үрдістерді бір-бірінен айыру үшін үрдіске идентификатор береді. Үрдіс жұмысын аяқтаған соң ядро идентификаторды босатады.
Аталық үрдістің идентификаторы. Берілген процессті түзеген процесс идентификаторы.
үрдіс пұрсаттылғы (Nice number). Жоспарлауыштың іске қосу кезегін анықтайтын салыстырмалы үрдіс пұрсаттылығы. Орындау пұрсаттылығы санашықтың қорларының жоспарлауын анықтайды. Салыстырмалы үрдісті орындалу кезінде жүйе өзгетпейді. Бірақ оны администратор немесе пайдаланушы өзгертуі мүмкін. Орындалу пұрсаттылық ядро арқылы динамикалы өзгереді.
Үрдіске іске қосқан пайдаланушының нақты идентификаторы дейміз. Үрдіс жүйелік қорларға қатынау құқығын анықтау үшін тиімді идентификатор қолданылады. Жаңа үрдісті құрып және оның ішінде программаны іске қосу үшін екі жүйелік шақыру қолданылады.
Үрдіс пен жұмыс жасайтын операциялық жүйенің базалық операциялары.