Р. Қ. Ниязбекова, В. Н. Михалченко, Г. Қ. Бектұрғанова, В. А. Донбаева, К. У. Тоғызбаев, Л. А. Байбосынова
Жойылмаған жүйелі қателік мыналарға негізделеді
жүктеу/скачать 2.41 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- А. Ерітінділерді әзірлеу қателігі Ө з р келесі қателіктерге себепші болады
- Ә. Құралдың қателігі Ө
- Б. Градуирлеу графигін құрастыру қателігі Ө
- В. Ауаның сынамаларын алу қателігі Ө келесі сынама
- 191 ө = өлш лӨ
- Ө = раств
- Ө = хр
| Жойылмаған жүйелі қателік мыналарға негізделеді:
Ерітінділерді әзірлеу қателігіне (қалқаның алынуы, оның еруі, ерітінділердің араласуы және т.с.с.). Ә. Құралдың қателігіне. Б. Градуирлеу кестесін құрастыру қателігіне. Ауаның сынамаларын алу қателігіне. Г. Өлшеу қателігіне. А. Ерітінділерді әзірлеу қателігі Ө зр келесі қателіктерге себепші болады: а) реактивтердің қателігі Ө; ә) сынама салмағын өлшеу қателігі Ө б) өлшеуіш құтыдағы ерітіндінің көлемін өлшеу қателігі Ө3;; г ) ерітіндінің көлемін пипеткамен өлшеу қателігі Ө; Ерітінділерді әзірлеу қателігін мына формуламен есептейді: Өер.ә3р =V ӨІ +Ө22 +Ө32 +Ө42 (99) Ә. Құралдың қателігі Өқұрал нормативтік техникалық құжат- тамаға сәйкес оның дәрежесімен анықталады. Б. Градуирлеу графигін құрастыру қателігі Өград шоғыр- ланудың барлық аралығы бойынша эксперименталды мәліметтер арқылы анықталады. Ол үшін әрбір топтамадағы зиянды заттың 5-10 шоғырлануы бойынша алты өлшеу жұмысы өткізіледі. Мәліметтерді кестеге келесі түрде енгізеді:
Одан әрі шоғырлану аралығы қателігінен ең үлкен мәнді алып, оны градуирлеу графигін тұрғызу қателігі ретінде қабылдайды. В. Ауаның сынамаларын алу қателігі Ө келесі сынама қателіктерге негізделеді: Егер өлшеу кезінде салмақтау екі рет жасалынса, өлшеу қателігі екі еселенеді, а) аспирациялық құрылғының төлқұжатта көрcетiлген қателігіне сүйене отырып, ауаның 6 анализі үшін сұрыпталған көлемді өлшеу қателігі. Қателігі белгісіз аспирациялық құрылғыны қолдану жағдайында, көлемді шығынның өлшеу қателігін құрылғыны градуирлеуді жүргізген өлшеу құралының қателігімен анықтайды. ә) термометрдің қателігіне (қатарына) сүйеніп орнатылатын және термометрдің бөлу құнының жартысымен анықталатын температураны өлшеу қателігі Өт; б) барометрдің қателігімен (қатарымен) немесе барометрдің бөлу құнының жартысымен анықталатын атмосфералық қысымды өлшеу қателігі Өқ; в) тиісті көлемді шығындарда қосымша кұрылгыларды қолдану жолымен, эксперименталды анықталатын, өлшенетін зиянды заттың алып кетілуі немесе жұтқыш ыдыстардан, сүзгіштерден және т.б. құрылғыдан өтіп кетуі есебінен болатын қателік. Қосымша құрылғыдан табылған жиынтықтың максималды мәндерін қателік деп есептейді; г) t=0 сақтау уақытындағы С0 шоғырлануы мен әдістемеде рұқсат етілетін t сақтау уақытында табылған, С шоғырлану арасындағы айырмашылық болып анықталатын, сұрыпталған ауа сынамасының (әдістемеде көрсетілген уақыт шектеріндегі) сақтау мерзімі ұзақтығының арқасында шоғырланудың өзгеру қателігі Ө ; ғ) шоғырлану құрамындағы белгілі заттардың болуы мен болмауы кезіндегі шоғырлану айырымы ретінде анықталатын - осы заттардың әсерінен шоғырланудың өзгеру қателігі. Ауаның сынамасын сұрыптау қателігі мына формуламен есептеледі: ӨСЫН=І Ө2 + Ө2 + Ө2+Ө 2 + Ө 2 + Ө 2 (100) V У Т k ун сакт сп Г. Зиянды заттардың шоғырлануын өлшеу қателігі Өөлш мыналарға негізделеді: а) қалыпты ыдыстағы белгіге дейін жеткізу, цилиндр көме- гімен өлшеу, сұрыпталған сынаманың көлемін өлшеу қателігі және т.б. А (б,в)-ға сәйкес есептелетін Ө5; ә) аталмыш операцияларды өткізгеннен кейін белгілі және алынған шоғырланудың арасындағы айырмашылық сияқты анықталатын, Ө5 сұрыпталған сынаманы (сүзу, қайнату, өртеу және т.с.с.) өңдейтін алдын-ала өткізілетін операцияллардың қателігі; б) аналитикалық белгілердің: оптикалық тығыздықтың, толқын ұзындығының және т.с.с., Өсигн мөлшерін өлшеу қателігі; Зиянды заттардың шоғырлануын өлшеу қателігі мына формуламен есептеледі: '5 + Ө6 + @с (101) 191 ө = өлш лӨ 4 + ө 2 + ө Ө + ө +ө пр.ерт кур град сын өлш (102) Градуирлеу қоспаны қолданатын әдістердің көмегімен зиянды заттардың концентрациясын (шоғырлануын) өлшеудің жүйелік қателігі мына формуламен анықталады: Ө = раств Градуирлеу ерітіндісін қолданатын өлшеулердің жойылмаған қателігінің сенімділік шекараларын мына формуламен анықтаған жөн: V Ө 2 +Ө / +Ө 2 + Ө б2 + <9 2 отб изм Ө = хр пр.ем приб град ото изм (103) Жойылмаған жүйелі қателігінің қосындысының шекаралары мына формуламен есептеледі: k Үө 2 Ө= і (104) Мұндағы k- 0,95 сенімді ықтималдықпен қолданылған 1,1- ге тең, қабылданған сенімді ықтималдықпен анықталатын коэффициент; Өі - қателіктің қосындысынан алынатын, жүйелік қателігінің шығарып тасталмаған өлшеу қалдықтары: градуирлеу ерітінділерінің даярлануы; өқұр құралы; град’ градуирлеу кестесінің құрастырылуы Ө ауаның сынамаларын сұрыптау Өс өлшеу Ө ; өпш’ Зиянды заттардың шоғырлануын өлшеудің кездейсоқ қателігін бағалау. Кездейсоқ қателікті бағалау үшін, градуирлеу ерітіндісіндегі зиянды заттың тұрақты концентрациясында 5-10 бақылау жүргізеді. Бақылаулар нәтижелерін кестеге келесі түрде енгізеді:
мұндағы n - бақылаулар саны; X - бірдей шарттарда табылған шоғырлану шамасының сандық мәндері; X - орташа арифметикалық мәні; XX = Xi — X -i-бақылау нәтижесі ^ 1 мен орташа мән (X) арасындағы айырма S - бақылау нәтижелері топтарының орташа квадраттық ауытқуы: S = = IX(XX}1 n — 1 (105) Өлшеу нәтижелерінің салыстырмалы орташа квадраттық ауытқуын есептейді: жүктеу/скачать 2.41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|