ТТР-дың мағынасы Ғылымға ең бірінші ТТР-дың мағынасын Л.В.Писаржевский 1914 жылы енгізген.
Барлық химиялық реакцияларды екі топқа бөлуге болады:
1. Әрекеттесуші заттардың құрамындағы атомдарының тотығу дәрежелері өзгермей жүретін реакциялар
BaCl2 + H2SO4 = BaSO4 ↓ + 2HCl
KCl + AgNO3 = AgCl↓ + KNO3
2. Әрекеттесуші заттардың құрамындағы атомдарының тотығу дәрежелері өзгере жүретін реакциялар
-3 +6 t° 0 +3
(NH4)2Cr2O7 → N2° + Cr2O3 + 4H2O
+2 0 +3 -1
2FeCl2 + Cl2° → 2FeCl3 Әрекеттесуші заттардың құрамына кіретін атомдардың немесе иондардың тотығу дәрежелері өзгере жүретін реакцияларды тотығу-тотықсыздану реакциялары деп атайды.
Тотығу дәрежесі(ТД)– бұл молекула тек қана иондардан тұрады деп есептелінгендегі молекуладағы атомның шартты заряды.
Мысалы:
+1 +6 -2 +7 -2 S , K Mn , Тотығу-тотықсыздану реакцияларда (ТТР) екі қарама-қарсы процестер жүреді:
Тотығу – атомның, молекуланың немесе ионның электрондарды беру процессі:
– 6ē → – 6ē → Тотығу кезінде ТД жоғарылайды.
2.Тотықсыздану – атомның, молекуланың немесе ионның электрондарды қосып алу процессі
+ 6ē → + 2ē → Тотықсызданған кезінде ТД төмендейді
3.Тотықсыздандырғыш (ТЗ) – электрондарын беретін және ТД жоғарылататын бөлшектер. Реакция кезінде олар тотығады. Тотықтырғыш (ТТ) – электронды қосып алатын және ТД төмендейтін бөлшектер. Реакция кезінде олар тотықсызданады.
4. Тотығу барлық кезде тотықсызданумен бірге жүреді және және керісінше тотықсыздану барлық кезде тотығумен байланысты .
+2 +3
а) тотықсыздандырғыш жұбы Fe → Fe
б) тотықтырғыш жұбы → 2
(қабаттас жұптары)
