Құрастырған: Елеусинова Г. М. Қарағанды 2015 Тақырыптың өзекті мәселесі



жүктеу/скачать 292.03 Kb.
бет6/6
Дата12.10.2023
өлшемі292.03 Kb.
#480637
1   2   3   4   5   6
МИкроклимат

2 мысал: (Ассман психрометрі бойынша формулаға саламыз)
Операциялық бөлме ауасының ылғалдылығын зерттегенде құрғақ термометр 15°С, ылғал - 10°С. Барометрлік қысым 76 мм. сн. бғ.
1 кесте бойынша құрғақ термометр температурасындағы максимальды ылғалдылықты табамыз, ол 10°С –та 9,21 мм тең. Барлық мәндерді формулаға саламыз:
А = 9,21 - 0,5 x (15 - 10) x 754/755 = 6,72 мм рт.ст.

Абсолютті ылғалдылықты анықтаған соң, мына формуламен салыстырмалы ылғалдылықты табамыз:


R = A/F x 100%
R = 6,72/12,79 x·100 = 52%


1 кесте
Әртүрлі температурада мм. сн. бғ су буларының максимальды қанығуы



Градус

Градустың ондық үлесі



0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

4,58

4,61

4,65

4,68

4,72

4,75

4,78

4,82

4,86

4,89

1

4,93

4,96

5,00

5,03

5,07

5,11

5,14

5,18

5,22

5,26

2

5,29

5,33

5,37

5,41

5,45

5,49

5,52

5,56

5,60

5,64

3

5,68

5,72

5,77

5,81

5,85

5,89

5,93

5,97

6,02

6,06

4

6,10

6,14

6,19

6,23

6,27

6,32

6,36

6,41

6,45

6,50

5

6,54

6,59

6,64

6,68

6,73

6,78

6,82

6,87

6,92

6,96

6

7,01

7,06

7,11

7,16

7,21

7,26

7,31

7,36

7,41

7,46

7

7,51

7,56

7,62

7,67

7,72

7,78

7,83

7,88

7,94

7,99

8

8,04

8,10

8,16

8,21

8,27

8,32

8,38

8,44

8,49

8,55

9

8,62

8,67

8,73

8,79

8,84

8,90

8,96

9,02

9,09

9,15

10

9,21

9,27

9,33

9,40

9,46

9,52

9,58

9,65

9,71

9,78

11

9,84

9,91

9,98

10,04

10.11

10,18

10,24

10,31

10,38

10,45

12

10,52

10,59

10,66

10,73

10,80

10,87

10,94

11,01

11,08

11,16

13

11,23

11.30

11,30

11,45

11,53

11,60

11,68

11,76

11,83

11.91

14

11,99

12,06

12,14

12,22

12,30

12,38

12,46

12,54

12,62

12,71

15

12,79

12,87

12,95

13,04

13,12

13,20

13,29

13,38

13,46

13,55

16

13,63

13,72

13,81

13.90

13.99

14,08

14,17

14,26

14,35

14,44

17

14,53

14,62

14,72

14,81

14,90

15,00

15,09

15,19

15,28

15,38

18

15,48

15,58

15,67

15,77

15,87

15,97

16,07

16,17

16,27

16,37

19

16,48

16,58

16,67

16.79

16,89

17,00

17,10

17,21

17,32

17,43

20

17,54

17,64

17,75

17,86

17,97

18,08

18,20

18,31

18,42

18,54

21

18,65

18,76

18,88

19,00

19,11

19,23

19,35

19,47

19,59

19,71

22

19,83

19,95

20,07

20,19

20,32

20,44

20,56

2,69

20,82

20,94

23

21,07

21,20

21,32

21,45

21,58

21,71

21,84

21,98

22,11

22,24

24

22,38

22,51

22,65

22,78

22,92

23,06

23,20

23,34

23,48

23,62

Аспирациялық психрометрді пайдаланып салыстырмалы ылғалдылықты психрометрлік кесте бойынша да табуға болады. Гризонтальды бағыттағы "құрғақ" термометр мен вертикальды бағыттағы "ылғал" термометрдің қиылысқан жерінен табады.




барометрлік қысымды анықтау

Қалыпты атмосфералық қысымнан елеулі ауытқуы денсаулық күйінің бұзылуына әкеп соғуы мүмкін. Әдеттегі жағдайда кейбір адамдар атмосфералық қысымның болмашы ауытқуына да тым сезімтал болып келеді.


Атмосфералық қысымды өлшем бірлігі бұл қысымды теңдестіретін сынапты бағана болып саналады. Биіктігі 760 мм 0°С температурада теңіз деңгейінде және 45° ендігі кезінде сынап бағанасын теңдестіретін атмосфера қысымы қалыпты болып саналады. Сонымен бірге атмосфера (нақтырақ 1,0333 кг) 1 см2 жер бетін 1 кг күшпен басады. 1 см2 –ге 1 кг қысым бір атмосфераны көрсетеді. Қазіргі кезде қысымның жаңа өлшем бірлігі енгізілді – миллибар(мб), 1мб=0,7501 мм.с.бағ.
Елшеу жүйесі (ӨЖ) бірлігінде қысым шамасы гектопаскальмен өлшенеді, гПа-1см2 бетке 12г дене массасымен көрсетілетін қысым.
Атмосфералық қысым сынапты барометр немесе барометр-анероидтың көмегімен өлшенеді.

барометр-анероид барограф

Ішінен ауа сорылып алынған металл қорапшадан тұрады. Қорапша өте нәзік серпімді материалдан жасалғандықтан, ауа қысымының өзгеруіне мейлінше сезімтал келеді. Қысым көбейгенде, қорапшаның беті сығылып, ішке қарай кіреді, ал азайғанда көтеріледі.


Белгілі бір уақыт аралығында атмосфералық қысымның ауытқуын үздіксіз тіркеу үшін барограф қолданылады. Аспаптың ауаның қысымының өзгеруіне сезімтал негізгі бөлігі бір-бірімен байланысқан бірнеше анероидты қорапшалардан тұрады. Қорапшалардың қақпақтарының қозғалысы рычак жүйесінің көмегімен қаламы бар стрелкаға беріледі. Қаламмен барабанға оралған лентаға жазылып отырады.


ауа қозғалысы жылдамдығын анықтау

Ауа қозғалысының жылдамдығы дегеніміз - белгілі уақыт аралығын- дағы ауа қозғалысының ара қашықтығымен анықталады, ол метр/секундпен өлшенеді. Ауа қозғалысы төмен температура кезінде конвенция жолымен, жоғары температура және төмен салыстырмалы ылғалдылық кезінде булану жолымен жылу беруге мүмкіндік туғызады. Ауаның температурасы +35°С кезінде ауаның жоғары қозғалыс жылдамылдығы конвекция жолымен жылу берудің тоқталуынан ағзаның қызуына әкеледі


Қыс мезгілінде жылу берудің күшеюі адам организмінің салқындауына әкеледі, ал жазда ыстық ауа-райы кезінде, керісінше оны жылуының артықшылығынан босатылып, көңіл күйі жақсарады.
Терезелері және есіктері жабық бөлмелерде ауа қозғалысы әдетте 0,05-0,2 м/с-ден аспайды. Әдетте ауа қозғалу жылдамдығы 0,1-0,3 м/с-ден аспауы керек, себебі ауаның жоғары жылдамдығы жағымсыз өтпе жел тудырады. Ауаның қозғалысының жылдамдығын анықтау үшін динамикалық анемометрлер қолданылады. Анемометрлер екі жүйеден тұрады: табақшалы және қанатты.

Қанатты анемометр Табақшалы анемометр


Табақшалы анемометр ең алдымен ашық атмосферада ауа-райын бақылау үшін арналған және 1м/с - 50м/с аралығында ауа қозғалысының жылдамдығын анықтайды. Аспаптың жоғарғы жағында төрт алюминийлі жартылайшарлар бар, олар ауа тоғының әсерімен тік ось бойымен айналады. Осьтің төменгі жағы тісті беріліс көмегімен циферблаттағы тілімен біріктірілген және шкала бойынша қозғала отырып, бөліктер санын есептейді. Үлкен тілі бірліктер мен ондықтар бөлігін, ал кіші тілі (олардың санына байланысты) жүздіктерді, мыңдықтарды және одан көп бөліктерді көрсетеді. Циферблаттың жанында кішкене тұтқыш бар, оның көмегімен тіл айналымынын есептегіш қосылады және өшіріледі. Өлшемді бастар алдында есептегіш құралды жұмысқа қоса салысымен көрсеткіштерін жазып алу керек. Құралды ауаның ағынына перпендикуляр бағытта қою керек және біраз уақыт айналдыру керек. Сосын бір мезетте анемометр есептеуішін және секундометрді қосады. 5-10 мин қадағалайды да, есептеуішті өшіріп, жаңа көрсеткіштерді жазып алады. Қадағалауға дейін және кейінгі есептеуіш көрсеткіштерінің айырмашылығы бойынша 1 секундтағы бөліктер санын анықтайды. Сосын ауаның қозғалу жылдамдығын аспапқа тіркелген кестені қолдана отырып анықтайды.
Қанатты анемометр табақшалы сияқты орналасқан, бірақ оның қабылдау бөлігі болып жартылайшарлар емес, жалпақ металл дөңгелекпен қоршалған жеңіл алюминийлі қанатшалар саналады. Аспап өте сезімтал және 0,5м/с - 15 м/с аралығында жылдамдықты өлшеуге мүмкіндік береді, жиірек желдетуді тексеру кезінде қолданылады. Қадағалау ұзақтығы 2-3 минутпен шектеледі. Көрсеткішті жазып алу және жылдамдықты есептеу табақшалы анемометр жағдайындағыдай жүргізіледі.
Мысалы. Аспаптың бастапқы көрсеткіші - 7425, соңғы көрсеткіші 3 мин ішінде - 7695 құрады. Сөйтіп, көрсеткіштер айырмашылығы 7695-7425=270 бөлік. 1 секундтағы бөліктер саны: 270/180 = 1,5. Кесте бойынша, аспапқа қоса тіркелетін, 1 секундтағы 1,5 бөлік 0, 8 м/с сәйкес келеді.
Бөлмелерде ауаның қозғалу жылдамдығы әдетте үлкен емес, төмен сезімталдылық кезінде анемометрмен оны өлшеу мүмкін емес, сондықтан басқа аспапты – кататермотерды қолдану керек, оның көмегімен ауаның төмен қозғалу жылдамдығын (1 м/с) анықтайды.


Қосымша 1.
Негізгі білім деңгейін бақылау.


  1. Жабық бөлмелердің микроклиматы, ол:

А) - бөлменің метеорологиялық тәртібі
Б) – сыртқы ауаның метеорологиялық тәртібі
В) – тұрақты нормативтер
Г) – тек аурухана бөлмелерінің метеорологиялық тәртібі
Д) – көрсетілгендердің бәрі дұрыс



  1. Микроклиматты сипаттайтын факторларды атаңыз:

А) - ауаның температурасы
Б) - ауаның қозғалыс жылдамдығы
В) - ауаның ылғалдылығы
Г) – химиялық құрамы
Д) - ауаның иондануы

  1. Ассистент және асептикалық бөлмелердегі оңтайлы температура көрсеткіші:

А) – 12 0 С
Б) – 14 0 С
В) – 15 0 С
Г) – 16 0 С
Д) - 18 0 С



  1. Термометрлердің тағайындалуына байланысты атаңыз:

А) - тұрмыстық
Б) - медициналық
В) - сулық
Г) - топырақтық
Д) – электрлік



  1. Ауаның ылғалдылығын сипаттайтын көрсеткіштерді ата:

А) - абсолюттік ылғалдылық
Б) - максимальды ылғалдылық
В) - салыстырмалы ылғалдылық
Г) - қаныққан тапшылық
Д) – жарық коэффициенті



Абсолютті ылғалдылықтың анықтамасы:
А) – өлшенген абсолютті ылғалдылықты максимальға айналдыратын температура
Б) – абсолютті ылғалдылықтың максимальды ылғалдылыққа қатынасы
В) - 1кв 2 ауадағы су буының грамдық мөлшері
Г) – терезенің шыныланған ауданының еден ауданына қатынасы
Д) – берілген температура 1 кв 2 ауаны толық қанықтыратын су буының грамдық
мөлшері
лып, орташа температураларын бағалаймыз

Қосымша 3.

Қосымша 4.
Студенттердің өздігінен шығаруға арналған есептер:

Қысқы уақытта тұрғын пәтердің орташа температурасы 10 град.С, ішкі және сыртқы қабырға арасындағы температура айырмашылығы 4 град.С құрайды, салыстырмалы ылғалдылық 72%, ауаның қозғалыс жылдамдығы 0,2 м\сек..


Сұрақтар:
1) Берілген бөлменің микроклиматына гигианалық баға бер.
2) Вертикаль және горизонталь бойынша бөлме температурасының айырмашылығы рұқсат етілген диапазоны қандай
3) Жоғары салыстырмалы ылғалдылықтың адам ағзасына тигізетін әсері

Тұрғын пәтерде ауаның орташа температурасы 20 град.С, сыртқы қабырғаның температурасы 12 град.С , ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 65%, сыртқы қабырға дымқылдануда.


Сұрақтар:
1). Бұл пәтердің микроклиматына гигиеналық баға беріңдер.
2). Қабырға қандай себептерден дымқылдануы мүмкін?
3). Ылғалды бөлмеде адамның тоңазуының себебі неде?


8.Сабақ бойынша ұсынылатын әдебиеттер:
негізгі:

  1. А.М.Большаков, И.М. Новикова. Общая гигиена, М.,Медицина, 1985.

  2. Р.А.Логинова, М.Н. Новикова Руководство к практическим занятиям по гигиене. М.,Медицина, 1977.

  3. А.М. Большаков Руководство к практическим занятиям по гигиене. М.,Медицина, 1987.

4.Лекционный материал.
қосымша:

  1. В.А. Покровский Гигиена, М., 1979.



жүктеу/скачать 292.03 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6



©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет