Құрастырушы Зиядин С. Т «Қаржы» кафедрасының аға оқытушысы



жүктеу/скачать 0.84 Mb.
бет1/5
Дата16.06.2016
өлшемі0.84 Mb.
#138645
  1   2   3   4   5

Кіріспе


1. ҚҰРАСТЫРЫЛДЫ:

Құрастырушы______________ Зиядин С. Т.., «Қаржы» кафедрасының аға оқытушысы

«________» ______________2008 ж.


2. ТАЛҚЫЛАНДЫ:

2.1. “Қаржы” кафедрасының отырысында талқыланды және бекітілді

Хаттама № 2008 ж.

Кафедра меңгерушісі, э.ғ.к., доцент _____________ Масалимова С.Ж.

2.2. Қаржы-экономикалық факультеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында мақұлданды

Оқу-әдістемелік кеңес төрағасы, э.ғ.к., доцент_______ Айдарханов М.Х.

Хаттама № 2008 ж.
3. БЕКІТІЛДІ

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында мақұлданды және басылымға жіберуге ұсынылды

Хаттама № 2008 ж.
Оқу-әдістемелік кеңес төрағасы, бірінші проректор проф. __________

Молдажанова Ә.А.




Мазмұны
Дәрістер






Практикалық сабақ






Курстық жұмыс






Студенттердің өздік жұмысы.





1. ДӘРІСТЕР: оқу сабағының формасы, оның мақсаты логикалық формадағы пәннің ториялық сұрақтарын қарастыру болып табылады.

Тақырып 1. АӨК кәсіпорын қаржысының мәні және қызметтері.

Сұрақтар.

1. АӨК кәсіпорынның экономикалық мазмұны.

2. АӨК кәсіпорын қаржысы ұғымы және қызметтері.

3. АӨК кәсіпорын қаржысы ұйымдастыру принциптері.

4. АӨК кәсіпорын қаржыларын анықтайтын экономикалық қатынастар.

5. Компанияның қаржылық ресурстары.
1. АӨК кәсіпорынның экономикалық мазмұны.

АҚ-дарда келесідей ерекшеліктері көрсетіледі:



  1. компания иелерінің қолындағы акцияларға бөлінген капиталы болады.

  2. кез келген акционерлік компания-бұл тәуелсіз заңды тұлға.

  3. АҚ өндірістік және коммерциялық қызмет үшін құрылады.

  4. қазіргі кездегі акционерлік компания-бұл бизнесті ұйымдастырудың тиімді формасы.


2. АӨК кәсіпорын қаржысы ұғымы және қызметтері.

Кор поративтік қаржы - бұл компания табыстарын қалыптастыру, тарату және пайдалану процесінде компаниямен экономиканың басқа қатысушыларының ақшалай формадағы әртүрлі ішкі және сыртқы қатынастары.

Қаржылардың қалыптасуының екі концепциясы бар, оларға сәйкес қаржылардың функциялары да бөлінеді.


  1. тарату концепциясы. Осы концепцияға сәйкес 2 функция бар.

а) тарату

б) бақылау



  1. қайта өндіру концепциясы. Осы функцияға сәйкес 3 функция бар.

    • Ақшалай қаражаттар қорының қалыптасуы.

    • Ақшалай қаражаттар қорының пайдалануы.

    • Бақылау.


3. АӨК кәсіпорын қаржысыларды ұйымдастырудың негізгі принциптері:

а) шаруашылық есеп принципі келесілерден тұрады:



б) жоспарлық принципі.

в) аналым құралдарының меншікті және қарыздыққа бөліну принципі.

г) қаржылық резервтердің бар болу принципі.

д) кәсіпорынның ақша қаражаттарының бағытталуына және пайдалануына талдау және бақылау.

е) демократиялық орталықтандыру принципі
4. Компанияның қаржысының ішкі және сыртқы ақшалай қатынастары 1 суретте көрсетілген.


Ішкі

Компания

Сыртқы.

Құрылтайшылар

Мемлекет және оның қаржылық жүйесі.

Құрылымдық бөлімшелер

Бизнес бойынша компаниялар мен серіктер.

Жұмысшылар

Халықаралық ұымдар.

1 сурет - негізгі ақша қатынастарының жүйесі.


5. Кәсіпорынның қаржылық ресурстары - кәсіпорынның қаржылықы міндеттемелерін орындауға, өндірісті кеңейтумен байланысты және ағымдағы шығындарды қаржыландыруға арналған өзінің ақша қаражаттарымен түсімдердің жиынтығы.

Кәсіпорынның қаржылық ресурстары шығуына байланысты келесілерге бөлінеді:



    • Меншікті

    • Әртүрлі жағдайларда тартылған


Студенттерге тексеруге арналған сұрақтар.

      1. АӨК кәсіпорын қаржысыға анықтама беру.

      2. Нормативті қаржыны ұйымдастырудың негізгі принциптерінің мәнін ашу.

      3. Қаржылық элементтері, қаржылық жетіктер, қаржылық әдістер, қаржылық қатынастар.

      4. Коммерциялық ұйымдардың негізгі мақсаттары.


Әдебиеттер:

  1. Жуириков КК, Раимов СР, Корпоративные финансы А., 2004-512с

  2. Есенова ГЖ, Ибраева АК, Корпоративные финансы Учебное пособие. Семипалатинск 2005-96 с

  3. Моляков ДС, Шохин ЕИ, Теория «финансы предприятий» М-2000


Тақырып 2. Жоғары қаржылық есептеудің математикалық негіздері

1. Ақшаның уақытша құндылық ұғымы.

2. Компанияның капиталының қазіргі және болашақтағы құны.

3. Ссудалық пайыздардың жай және күрделі ставкалары.

4. Жай және күрделі ставкалар.

5. Ануитеттер.


Тақырып 3. АӨК кәсіпорынның айналымынан тыс активтерін басқару.

Сұрақтар:

1. Негізгі капиталдың экономикалық табиғаты мен құрамы мен құрылымы.

2. Негізгі құралдарды қаржыландыру қайнар көздері.

3. Негізгі құралдарды пайдаланудың қаржылық көрсеткіштері

4. Амортизация және негізгі капиталды жақсартудағы ролі.

5. Материалдық емес активтер айналымнан тыс активтердің құрамдас бөлігі ретінде.

6. Капиталды айналымнан тыс активтерге салу тиімділігі.

7. Негізгі құралдардың құрамын, динамикасын және құрылымын талдау.
1. Негізгі капиталдың экономикалық табиғаты мен құрамы мен құрылымы.

Айналымнан тыс активтер - өндірістік циклге қатыспайтын яғни формасын тауардан ақшаға ауыстырмайтын активтер.

Айналымнан тыс активтерге келесілер кіреді:


  1. Материалдық емес активтер.

  2. Негізгі құралдар.

  3. Ұзақ мерзімді қаржылық салымдар.

Негізгі капитал елдің материалдық базасын, өндірістің техникалық деңгейін сипаттайды және ұлттық байлықтың маңызды бөлігі болып табылады.

Негізгі қорларға өнім өндіру, жұмыс істеп немесе қызмет көрсету кезінде еңбек құралдары ретінде пайдаланылатын немесе 12айдан асатын мерзімде кәсіпорын қажеттіліктері үшін пайдаланылатын материалдық құндылықтар.


2. Негізгі құралдарды қаржыландыру қайнар көздері.

Негізгі капиталға тура инвеститцияны қаржыландыру қайнар көздері мен формалары әдістері өндіріс процесінде және құрылыс ерекшеліктерінде қатысу сипатымен шарттасқан.

Қазіргі кезде тура инвеститцияларды инвестициялау келесілер есебінен жүзеге асырылады:


  1. Меншікті қаржылық ресурстар мен шаруашылық тиістілік резервтер.

  2. Қарыздың ақша қаражаттары.

  3. Бағалы қағаздар коммисиясынан шетел және заңды тұлғалардың пайлық және басқа да сандарынан алынатын, тартылған ақша қаражаттары.

  4. Орталық инвеститциялық қорлардан қайта тарату қайта тарату тәртібінде түсетін ақша қаражаттары.

  5. Бюджеттен тыс қорлардың қаражаттары.

  6. Қайтарымсыз негізде берілген әр түрлі деңгейде бюджеттен қаржы бөлу.

  7. Шетел инвесторларының қаражаттары.


3. Негізгі құралдарды пайдаланудың қаржылық көрсеткіштері

Қаржылық көрсеткіштері келесідей негізгі топтармен қарастырылады:

1) негізгі қорлардың көлеміне, динамикасына және қозғалу.

2) өндіріс және қайтарымдылық.

3) негізгі құралдарды қолданудың тиімділігі.

4) негізгі құралдардың эксплуатациясына кететін шығындардың тиімділігі.

5) негізгі құралдардың инвестициясының тиімділігі.

4. Амортизация және негізгі капиталды жақсартудағы ролі.

Амортизация негізгі қорлардың өндірістік қызметі барысында тозуын білдіреді.

Амортизация қорлардың құнының өндірілген өнімге аударылу процесі.

Амортизациялық аударымдарды белгілеу негізгі қорлардың қызмет етуінің нормативтік мерзімінің аяқталғанынан кейін өндіріске шығарылатын, қайта өндіріске натуралды формада қажетті ақша қаражаттарының жинақталуына байланысты.


5. Материалдық емес активтер айналымнан тыс активтердің құрамдас бөлігі ретінде.

Қазіргі таңдағы кәсіпорындарда айналымнан тыс активтердің құрамында ұзақ қолдану кезінде материалдық емес активтер пайда болуы.

Материалдық емес активтерге келесілер жатады:

1.Бағдарламалық қамтамасыз ету.

2.Патенттер.

3.Лицензиялар.

4.Гудвилл (фирма бағасы)

5.Ноу-хау

6.Саудалық маркілер

7.Саудалық маркілер

8.Өндірістік ақпаратты пайдалану бойынша құқықтар.

9.Жерді және табиғат ресурстарын пайдалану құқықтары.

10.Интеллектуалдық меншікке құқықтар және т.б
6. Капиталды айналымнан тыс активтерге салу тиімділігі.

Инвестициялық жобаның тиімділігін бағалаудың қарапайым әдістеріне келесілер жатады:



  1. Келесі формуламен анықталатын салымның орнын толтыру мерзімі:

Т=К/Р
мұндағы; Т-салымның орнын толтыру мерзімі.

К- капиталды салымның сомасы.

Р- жылдық табыс мөлшері.

Бұл көрсеткіш шығындарды өтеуге қажетті жыл санын анықтайды.


  1. Капиталдың салымдарын рентабельділігі келесі формула бойынша табылады.



R=P/k*100%

Мұндағы;R-капиталдың салымның рентабельділігі.

К- капиталды салымның сомасы.

Р- жылдық табыс мөлшері.




  1. Жобаның іске асырылу мерзімінің орташа рентабельділігі.



Rорт=1/Корт*100%

Мұндағы;Rорт-капитал салымының орташа рентабельділігі.

Корт-жобаның іске асырылуы кезіндегі капитал салымының орташа мөлшері.
4.Жобаның і варианты бойынша келтірілген шығындар минимумы
Z1=Ci+Ei+Ki
Мұндағы; Z1-жобаның і варианты бойынша келтірілген шығындар; Ci-жобаның і варианты бойынша өнімнің өзіндік құны; Ei-капиталдық салымның тиімділігінің нормативі; Ki-жобаның і варианты бойынша капиталдың салым сомасы;
7. Негізгі құралдардың құрамын, динамикасын және құрылымын талдау.

Негізгі құралдарды тиімді пайдалану қысқа мерзім ішінде сол капитал салымында өнімнің қосымша санын алуды қамтамасыз етеді.

Негізгі құралды талдаудың негізгі мақсаттары:


  1. Негізгі құралдардың құрамына және құрылымын, қозғалыс динамикасын оқу.

  2. Негізгі құралдардың барлық жиынтығын пайдаланудың деңгейін және көрсеткіштер жүйесі негізінде жеке элементтерін анықтау және осы көрсеткіштерін өзгеру себептерін анықтау.

  3. Негізгі құралдарды пайдалану деңгейінің өнімді өндіру және өткізу көлеміне әсер ету дәрежесін анықтау.

  4. Кәсіпорынның өндірістік қуаттылығын пайдалану деңгейін анықтау.

  5. Өнім өндірудің өндірістік қуаттылықпен негізгі қорларға өнім өндірудің негізделуі.

  6. Негізгі құралдарды пайдалану тиімділігін жоғарлату резервтерін анықтау.


Студенттерді тексеруге арналған сұрақтар:

    1. Коммерциялық ұйымдардың негізгі капиталын басқару мақсаттары мен міндеттері.

    2. Негізгі капталдың құрамы мен құрылымы.

    3. Негізгі құралдардың спецификасы.

    4. Негізгі капиталдың қозғалысы.

    5. Негізгі капиталдың қозғалысынның көрсеткіштерін есептеу және бағалау.

    6. Амортизациялық аударымдарды есептеу.

    7. Амортизация нормаларын құру негіздері.

    8. Негізгі қорлардың активті бөлігінің жылдамдатылған амортизациясы.

    9. Материалдық емес активтер алу қайнар көздері, амортизация.

10. АӨК кәсіпорынның инвестициялық қызметінің қаржылық аспетілері.

Әдебиеттер

  1. Жуйриков КК, Раимов СР, Корпоративные финансы А., 2004-512б

  2. Есенова ГЖ, Ибраева АК, Корпоративные финансы Учебное пособие. Семипалатинск 2005-96 б

  3. Кольчина ИВ Финансы предприятий. 2000

  4. Моляков ДС, Шохин ЕИ, Теория «финансы предприятий» М-2000

  5. Павлова АН Финансы предприятии 1998

  6. Шеремет АД, Сайфулин ВС Финансы предприятий М., 1999

  7. Шуляк ВД Финансы предприятий

Тақырып 4. АӨК кәсіпорынның айналым капиталын басқару.

Сұрақтар:

1. Айналым капиталының мәні, сипаты және сыныптамасы.

2. Айналым капиталындағы қажеттіліктердің қалыптасу қайнар көздері және есептеу әдістері.

3. Норма және норматив ұғымы, айналым капиталын нормалау әдістері.

4. Айналым капиталының айналымдылық көрсеткіштерінің есептелуі және бағалануы.

5. Компанияның өндірістік шығындары: олардың қайнар көздерінің және пайдалануының саясаты.



6. АӨК кәсіпорынның ақша қаражаттары: олардың түсу және шығындалу көздері.

7. Айналым капиталын пайдалануының экономикалық тиімділігі және оның кәсіпорынның қаржылық жағдайына әсер ету.

1. Айналым капиталының мәні, сипаты және сыныптамасы.

Ақшалай формадағы айналым құралдары айналым капиталын құрайды. Айналым капиталы- бұл кәсіпорынның ағымдағы активтерге салынған капиталының бөлімі. Ағымдағы активтер-кәсіпорын 1 жыл ішінде ұстайтын активтер. Жоспарлау, есептеу және сараптау тәжірибесінде айналым капиталы (4 кестеде көрсетілген) белгілері бойынша жіктеледі.


Айналым капиталының топтастырылуы.

№

Белгісі

Айналым капиталының түрлері.

1

Өндіріс процесіндегі функцияналдық ролі

  1. Өндірістік айналым қорлары

  2. Айналым капиталы

2

Бақылау, жоспарлау және басқару тәжірибесі.

  1. Нормаланатын айналым қорлары.

  2. Нормаланбайтын айналым қорлары

3

Айналым капиталының қалыптасу қайнар көздері

  1. Меншікті айналым капиталы.

  2. Қарыздық айналым капиталы.

4

Өтімділік дәрежесі.

  1. Абсолютті өтімді құралдар.

  2. Тез өтелетін қаражаттар.

  3. Жай өтелетін қаражаттар.

5

Капитал салымының тәуекел дәрежесі.

  1. Салымшы минималды тәуекелді айналым капиталы.

  2. Төлем тәуекелді айналым капиталы.

  3. Орташа тәуекелді айналым капиталы.

  4. Жоғары тәуекелді айналым капиталы.

6

Бухгалтерлік есеп, талдау және кәсіпорын балансында көрсетілуі.

  1. ТМҚ ға айналым құралдары.

  2. Ақша қаражаттары.

  3. Есептеулер мен активтер

7

Материалдық-мүліктер мазмұны.

  1. Еңбек құралдары (шикізат, материал, отын және тб. )

  2. Дайын өнім және тауар.

  3. Ақша қаражаттар және есептегі қаражаттар.



2. Айналым капиталындағы қажеттіліктердің қалыптасу қайнар көздері және есептеу әдістері.

Айналым құралдарының қайнар көздері келесілерден тұрады:



  1. Меншікті қайнар көздері.

  2. Қарыздың қайнар көздері

  3. Қосымша қайнар көздер.


3. Норма және норматив ұғымы, айналым капиталын нормалау әдістері.

Айналым құралдарының нормалау процесінде нормалар мен нормативтер көзделеді. Айналым құралдардың нормасы-ТМҚ ның қорының минималды көлеміне сәйкес келетін салыстырмалы мөлшері.

Айналым құралдарының нормативі-кәсіпорынның қызметін қамтамасыз ететін минималды қажетті сома. Меншікті айналым қорларының нормативі келесі негізгі көрсеткіштермен анықталады:


  1. өнімді өндіру және сату көлемі.

  2. өнімді өндіруге, сақтауға және сатуға кеткен шығындар.

  3. ТМҚ жеке түрлері бойынша айналым құралдарының нормалары мен және күнмен көрсетілген шығындар.

Айналым құралдарының жеке элементтерінің нормативін есептеудің жалпы формуласы:
Нсэл=Оэл* Нэл/Тд
Мұндағы: Нсэл-элемент бойынша меншік айналым құралдарының нормативі.

Оэл-берілген элемент бойынша кезеңдегі шығын немесе айналым.

Тд –күнмен белгіленген кезең ұзақтығы.
4. Айналым капиталының айналымдылық көрсеткіштерінің есептелуі және бағалануы.

Айналым құралдарының айналымдылығы- айналым құралдарын пайдалану қарқындылығын сипаттайтын салыстырмалы көрсеткіш. Оны есептеу үшін АӨК кәсіпорынның айналым құралдарының орташа сомасын және өнімдерден түскен түсімдерді білу қажет.

Айналымдылық жалпы кәсіпорын бойынша өнімнің жұмыстық және қызмет көрсетудің жеке түрлерінде авансталған айналым құралдары бойынша есептеледі.

Айналым құралдарының орташа сомасы былай есептелінеді:




  1. Орташа арифметикалық-0=(01+02+...+012+013)/13




  1. Орташа хронологиялық-0=(01/2+0+...+0+013/2).

Айналым құралдарының айналымдылығы есептік кезкңдегі күндер санының есебіндегі айналым капиталының өнімді өткізуден түскен түсім қатынасына тең.

5. Компанияның өндірістік шығындары: олардың қайнар көздерінің және пайдалануының саясаты.

Өндірістік қорлар - бұл өндірістік процесске жіберілуге дайын еңбек құралдары.

Өндірістік қорлар - бұл өнгдірістік айналым қорларының құрамдас бөлігі.

Өндірістік қорлардың құрамына шикізат, негізгі қосымша материалдар, жинақтаушы бұйымдар, ағымдық жөндеуге қажетті бөлшектері кіреді.

Айналым капиталының үнемдеу әдісінің бірі келесі жолдарымен материалдық-техникалық ресурстарды басқаруды жүзеге асыруды білдіреді.


  1. Қажетті материалдарды стып алуды жоспарлау.

  2. Қатаң өндірістік жүйені енгізу.

  3. Қазіргі таңдағы қоймаларды пайдалану.

  4. Сұраныста болжамдауды жүзеге асыру.

  5. Дайын өнімді, шикізат және тб жылдам жеткізу.



6. АӨК кәсіпорынның ақша қаражаттары: олардың түсу және шығындалу көздері.

Кәсіпорынның ақша қаражаттары-бұл компанияның шаруашылық айналымдағы және оның коммерциялық қызметіне пайдаланылатын ақшалай формадағы жинақталған табыстар мен түсімдер.

Кәсіпорынның ақша қаражаттары- бұл тез жүзеге асырылатын бағалы қағаздармен ақшалай қаражаттары, ұлттық және шетел валютасының қаражаттарды білдіретін қажет активтерінің бір түрі. Компанияның қаржылық активтері мен қаржылық міндеттері үнемі айналыста болатын экономиканың басқа да қатысушыларының қаржылық активтерін және қаржылық міндеттемелерімен қосыла отырып қаржылық ағымды құрайды.

Компанияның ары қарайғы дамуына ақша қаражаттарын жинау оның қаржылық активтері мен міндеттемелерінің қозғалысының цикілін аяқтайды.


7. Айналым капиталын пайдалануының экономикалық тиімділігі және оның кәсіпорынның қаржылық жағдайына әсер ету.

Капитал айналымдылығы мен өсуі келесілерге әсер етеді:



  1. Айналым капиталын үнемдеу.

  2. Өнім көлемінің өсуі.

  3. Алынатын пайданың өсуі.



Студенттерге арналған сұрақтар

  1. АӨК кәсіпорынның айналым капиталын басқару мақсаттары мен міндеттері.

  2. Компанияның айналым капиталындағы оптималды қажеттіліктерді анықтау және осы қажеттіліктерді анықтайтын факторлар.

  3. Айналым капиталының қалыптасуының қайнар көздері.

  4. Меншікті айналым капиталы.

  5. Айналым капиталының өсімі

  6. Айналым құралдарының айналымдылық жеткізудің бағасы мен есебі.

  7. АӨК кәсіпорынның айналым капиталын пайдалануды жақсарту жолдары.


Әдебиеттер

1. Жуйриков КК, Раимов С.Р, Корпоративные финансы Алматы 2004-512с

2. Есенова ГЖ, Ибраева АК, Корпоративные финансы Учебное пособие. Семипалатинск 2005-96 с

3. Кольчина ИВ Финансы предприятии. 2000

4. Моляков ДС, Шохин ЕИ, Теория «финансы предприятий» М-2000

5. Павлова АН Финансы предприятии 1998



  1. Шеремет АД, Сайфулин ВС Финансы предприятий М., 1999

  2. Шуляк ВД Финансы предприятий.


Тақырып 5. Кәсіпорынның өнім өндіруге және сатуға, жұмыстармен қызметтерді көрсетуге кеткен шығындары.

Сұрақтар:

1. Өнімді өндіруге және сатуға кеткен шығындардың мәні және құрылымы.

2.Баптармен элементтер бойынша тауарлардың өзіндік құнын қалыптастыратын АӨК кәсіпорын шығындарының экономикалық жіктелуі.

3. Өндіріске және өнімді өткізуге кеткен шығындарды жоспарлау
1. Өнімді өндіруге және сатуға кеткен шығындардың мәні және құрылымы.

Компания кәсіпкерлік қызмет барысында қаржы жұмсайды.Тауарларды өткізу мен өндіру шығындары тауардың өзіндік құнының құрылымы және деңгейімен анықталады.Экономикалық маңызы бойынша шығындар келесідей топтарға бөлінеді:



  1. Кәсіпорынның өнім өндіруге және сатуға кеткен және т.б. шығындар.салынытын салым шығындар.

  2. Негізгі қорларға салынған салым шығындар.

  3. Ағымдағы шығындар.

  4. Операциялық шығындар.

Шығындардың құрамы мен құрылымы өндірістің сипаты мен шарттарына, меншік түріне, еңбектің заттай материалдық және қаржы қатынастарына және т.б. байланыста болады.
2. Баптармен элементтер бойынша тауарлардың өзіндік құнын қалыптастыратын АӨК кәсіпорын шығындарының экономикалық жіктелуі.

Өнімнің өзіндік құны – бұл өндіріс барысындағы табиғи ресурстарды, шикізаттарды, материалдарды, жанармайды, энергияны, негізгі қорларды еңбек ресурстарын сонымен бірге оны өндіру мен өткізудегі басқадай шығындарды пайдаланатын құндық баға.

Өнімнің тауарлардың, жұмыстармен қызметтерінің нақты өзіндік құндарын құрайтын нақты шығындар:

1.Өндірістік

2.Басқару

3.Қаржының сипаттағы шығыны

4.Өнімді өткізуге байланысты шығындар

5.Негізгі қорларды пайдалануға байланысты кететін шығындар

6.Бөлек шығындар

7.Өндірістік емес шығындардың бір бөлігі.

Тауарлардың, жұмыстармен қызметтердің нақты өзіндік құнын құрайтын шығындарға төменгі баптар кіреді:

1.Материалдық шығындар

2.Еңбек ақыға кеткен шығындар

3.Негізгі қорлардың амортизациясы



  1. Әлеуметтік қорларға ақша бөлу

  2. Басқа да шығындар.


3. Өндіріске және өнімді өткізуге кеткен шығындарды жоспарлау

Өндіріске және өнімді өткізуге кеткен шығындарды жоспарлау компанияның тиімді бағалық саясатын анықтау үшін қажет.

Шығындарды жоспарлау шарты- ауыспалы және тұрақты шығындарды бөлек түрде жоспарлау, әрі ең тиімді өндіріс қорын анықтау.

Ауыспалы шығындарды жоспарлау.

1.Өнімнің түрі тұрақты болғанда.
С=Н*В
Мұндағы: С-ауыспалы шығындардың жоспарлайтын сомасы.

Н-бір өнімнің бір бірлігін шығаруға кеткен шығын нормасы.

В-өнімнің заттай түріндегі жоспарлы шығарылымы.
2.Өнімнің өзіндік құны туралы өткен кезеңдегі нақты мәліметтер бойынша.
Сжос=Снақ*Вжос/Внақ
Мұндағы: Сжос-ауыспалы шығындардың жоспарлы сомасы.

Снақ-есеп беру кезеңіндегі ауыспалы шығындардың нақты сомасы.

Вжос-ақша түріндегі өнім көлемінің жоспары

Внақ-өнім көлемінің, нақтылы шығарылымы.

Тұрақты шығындарды жоспарлау келесі мәселелерді шешуі қажет:


    1. тұрақты және ауыспалы шығыдардың орнын толтыруын жүзеге асатын, өнімді өндіру мен сатудың қажетті көлемін анықтау.

    2. тұрақты шығындардың қажетті мөлшерін есептеу және оларды нақты өндірістік мүмкіндіктер мен салыстыру.

Өнім өндірудің аз көлемін анықтау үшін «Тиімділік табалдырылығы»деген көрсеткіш қолданылады да, одан арғы аз өнім өндіру тиімсіз болып саналады.

Өндіріске кеткен шығындар сметасы-өнімнің өзіндік құнын жоспарлау және есептеу кезінде қолданылатын негізгі құрал.

Тауарлық өндіріс бойынша шығындардың жоспары өнімді өткізуге кететін шығындар жоспарымен тығыз байланысты және келесі формула арқылы жүргізіледі.
Зр=Онп+Стп-Окп
Мұндағы: Зр-толық жоспарлы өзіндік құны бойынша өнімді өткізуге кеткен шығындар.

Онп-жоспарлы өнімнің басындағы нақты өзіндік құны бойынша дайын өткізілмеген өнімнің қалдығы.

Окп-жоспарланған өзіндік құн бойынша өткізілмеген дайын өнімнің қалдығы.
Студенттердің өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар.


    1. Тауарлардың өзіндік құнын, қызмет және қызмет көрсетулерді қалыптастыратын баптармен элементтер бойынша құралатын АӨК кәсіпорын шығындарының экономикалық жіктелуі.

    2. Өнімнің өзіндік құнының құрамы мен құрылымының салалық ерекшеліктері.

    3. Шығын деңгейінің көрсеткіштері, олардың төмендеуінің жолдары мен резервтері.

    4. Өндіріс пен өнімнің өткізуге кеткен шығындарын қаржылық жоспарлау және бақылау.


Әдебиеттер

  1. Жуйриков КК, Раимов СР, Корпоративные финансы Алматы 2004-512с

  2. Есенова ГЖ, Ибраева АК, Корпоративные финансы Учебное пособие. Семипалатинск 2005-96 с

  3. Кольчина ИВ Финансы предприятий. 2000

  4. Моляков ДС, Шохин ЕИ, Теория «финансы предприятий» М-2000

  5. Павлова АН Финансы предприятий 1998

  6. Шеремет АД, Сайфулин ВС Финансы предприятий М., 1999

  7. Шуляк ВД Финансы предприятий.


Тақырып 6. АӨК кәсіпорын табыстары: қалыптастырылуы және пайдаланылуы.

Сұрақтар:

1. Кәсіпкерліктің даму кезіндегі табыстардың ролі.

2. Табыс қызметтері.

3. АӨК кәсіпорынның жалпы жиынтық табысы,оның құрамы мен құрылымы.

4. Өнімді өткізуден табыс-кәсіпорындағы ақша қаражаттарының негізгі қайнар көзі, оның құрамы, құрылымы , қалыптасу факторлары және есептеу әдістемесі.

5. Өнімді өткізуден табысты жоспарлау әдістері және оның көлеміне әсер етуші факторлар.

6. Баланстық пайда, оның мәні және құрамы.

7. Пайданың қалыптасуымен есебі: пайданың бөлінуімен пайдаланылуы.

1. Кәсіпкерліктің даму кезіндегі табыстардың ролі.

Табыс экономикалық категория ретінде кәсіпкерлік қызметі барысындағы материалдық өндіріс сферасында пайда болған таза табысты көрсетеді.

Шаруашылық субъектілерінің өндірістік қызметі мен өндірістік факторларының бірігу нәтижесі болып тұтынушыға тауарды өткізу шартындағы тауар өндірілген өнім табылады.
2. Табыс қызметтері.

Табыс нарықтық қатынастардың маңызды категориясы ретінде белгілі қызметтерді атқарады.

1.Қаржылық нәтижесінің көрсетілуі.

2.Ынталандырушы қызмет.

3.Фискалды қызмет атқарады.
3. АӨК кәсіпорынның жалпы жиынтық табысы,оның құрамы мен құрылымы.

Табыс - бұл есепті кезеңдегі активтердің көбею немесе міндеттемелердің азаюы.

АӨК кәсіпорынның жалпы жиынтық табысы - бұл кәсіпорынның қаржылық- шаруашылық қызметінің жалпы жиынтық табысы.

Жиынтық табыс негізгі және негізгі емес қызметтен түскен табыстардан тұрады.

Негізгі қызметтен табыс өнімді өткізуден түскен табысалынған өткізілген өнімнің өзіндік құнынан алынған кезең шығындары.
4. Өнімді өткізуден табыс-кәсіпорындағы ақша қаражаттарының негізгі қайнар көзі, оның құрамы, құрылымы , қалыптасу факторлары және есептеу әдістемесі.

Өнімді өткізуден табыс - бұл кәсіпорынның меншікті қаражаттарының қалыптасуының негізгі қайнар көзі.

Кәсіпорынның қызметі нәтижесінде 3 негізгі бағыт бойынша қалыптасады.

1. негізгі

2. инвестициялық

3. қаржылық.

Өнімді өткізуден түскен жоспарлы түсімін анықтаудың 2 әдіс:

1. Кепілдендірілген сұранысқа негізделген тура есептеу әдісімен есептеледі:




жүктеу/скачать 0.84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5



©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет