Разгледжана І зацверджана на пасяджэнні Навукова-метадычнага савета бду
Табліца 5 – Сярэдні сонечны час пераходу радыяцыйнага балансу праз нуль раніцай
жүктеу/скачать 1.94 Mb. Pdf көрінісі
|
| Табліца 5 – Сярэдні сонечны час пераходу радыяцыйнага балансу праз нуль раніцай
(τ 1 ) і вечарам (τ 2 ) на шыротах Беларусі Месяц Шырата, град 50 60 τ 1 τ 2 τ 1 τ 2 IV 5–7 16–18 5–7 16–18 VI 4–6 18–20 4–6 18–20 VIII 5–7 16–18 5–7 17–19 X 6–8 15–17 7–9 14–16 Зазначым, што ў момант пераходу В праз нуль вечарам назіраецца фарміраванне, а раніцай у гэты момант разбурэнне прыземных інверсій тэмпературы. Радыяцыйны баланс з’яўляецца галоўным кліматаўтваральным фактарам. Ён вызначае аграметэаралагічныя чыннікі – фарміраванне тэмпературы паветра і глебы, а таксама працэсы выпарэння і снегараставання, утварэнне туманаў і замаразкаў, уласцівасці паветраных мас і іх трансфармацыю і канечны вынік – біялагічную прадукцыйнасць. Рост і развіццѐ сельскагаспадарчых культур уяўляе сабой працэс засваення і перапрацоўкі сонечнай энергіі. Сонечная радыяцыя акумулюецца ў выглядзе арганічнага рэчыва, якое назапашвае расліна ў працэсе фотасінтэзу, што 25 працякае пад уздзеяннем сонечнага святла. Сельскагаспадарчая вытворчасць магчыма толькі ва ўмовах паступлення пэўнага мінімуму сонечнай энергіі. Таму вызначэнне радыяцыйнага балансу сельскагаспадарчых палеў дазваляе разлічыць колькасць радыяцыі, якая паглынаецца пасевамі і глебай, у залежнасці ад вышыні Сонца, структуры пасеву, фазы развіцця раслін. Для ацэнкі розных прыѐмаў рэгулявання тэмпературы і вільготнасці глебы, выпарэння і іншых чыннікаў вызначаюць радыяцыйны баланс. Радыяцыйны баланс змяняецца ў залежнасці ад шыраты, пары года і сутак, пагодных умоў. Акрамя таго, у розных формах рэльефу, у залежнасці ад экспазіцыі і стромкасці схілаў радыяцыйны баланс набывае істотныя мікракліматычныя адрозненні ў параўнанні з гарызантальнай паверхняй. Планета Зямля знаходзіцца ў стане праменнай (радыяцыйнай) раўнавагі. Калі прыняць агульную колькасць сонечнай радыяцыі, якая паступае ў атмасферу, за 100 адзінак, то аказваецца, што сама атмасфера выпраменьвае ў сусветную прастору 65 адзінак энергіі, а зямная паверхня – толькі 5 адзінак. Як бачым, даўгахвалевае выпрамяненне зямной паверхні і атмасферы ў сусветную прастору складае 70 адзінак. Адбівальная здольнасць атмасферы і Зямлі (планетарнае альбеда) складае 30 адзінак. Такім чынам, уся радыяцыя, якая накіроўваецца ад Зямлі і з атмасферы ў космас, поўнасцю кампенсуе прыход сонечнай радыяцыі да Зямлі. Гэта значыць, што радыяцыйны баланс на Зямлі роўны нулю, а кліматычная сістэма знаходзіцца ў радыяцыйнай раўнавазе. 1.3.5. Цеплавы баланс расліннага покрыва Радыяцыйны баланс характарызуе прыход і расход каратка- і даўгахвалевага электрамагнітнага выпраменьвання, інакш кажучы, радыяцыйны баланс складаецца з радыяцыйных патокаў сонечнай энергіі і адлюстроўвае энергетычныя рэсурсы пасеваў. Пры дадатным радыяцыйным балансе падсцільная паверхня награецца, а пры адмоўным – ахалоджваецца. Але паміж падсцільнай паверхняй і прылеглымі слаямі атмасферы, глебы і вады яшчэ адбываецца нерадыяцыйны цеплаабмен – перанос цяпла шляхам малекулярнай і турбулентнай цеплаправоднасці. Расход і прыход цяпла нерадыяцыйным шляхам звязаны ўраўненнем цеплавога балансу расліннага покрыва (малюнак 6): B = LE + P + A + F, жүктеу/скачать 1.94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|