Реферат Тақырыбы: Каллустың алынуы мен өсірілуі Орындаған:Қажымұрат а тобы: аг-404 Қабылдаған: Алматы 2022
Өсімдік жасушаларын жасанды қоректік ортада өсіру
жүктеу/скачать 0.64 Mb.
|
| 2.3. Өсімдік жасушаларын жасанды қоректік ортада өсіру. Өсімдіктен эксплантты бөліп алуды және оны коректік ортаға отырғызуды ламинар боксінде өткізеді. Бүл бокстің ішіне фильтрден өткізіліп, микроорганизмдерден тазартылған ауа беріліп тұрады. Әр түрлі тәсілмен залалсыздандырылған және дистилденген суда бірнеше мәрте жуылған объектілерден керекті ұлпалар бөлініп алынады. Оларды стерильденген катты немесе сұйық ортаға отырғызады. Стерильдеу үшін автоклавты колда-нады.
3-сурет. Ламинар бокс суреті. Сөйтіп, өсімдіктердің әр түрлі ұлпалары мен мүшелерін өсіруге болады. Олардьы ойдағыдай өсіру үшін ең алдымен колайлы коректік орта керек. Өсімдіктің әрбір түрі, тіпті сол бір түрінің кез келген мүшелері мен үлпалары жаксы өсу үшін белгілі коректік ортаны талап етеді. Онын үстіне, каллус пайда болу үшін, онын осуі үшін және каллуста морфогенез процесінің жүруіне түрткі жасау үшін коректік ортанын құрамы әр жолы өзгеше болуы керек) Соған байланысты, әр ғалым озі зерттейтін объектісіне колайлы коректік ортаны мүкият талдап дайындауға тьірысады. Сондыктан, әр түрлі максатка бейімделген коректік орта рецептерінін саны жылдан жылға көбеюде. Коректік орталар қоректік ортаның құрамына минералды түздар, көмірсулар, Ватаминдер, фитогормоңдар, амин кышкылдары кіреді. Барлык коректік орталардың негізі болатын минералды тұздардын коспасы. Ол клеткаларды макро- және микроэлемент-термен камтамасыз етеді. Азот коректік ортаға нитрат немесе аммоний түрінде косылады, фосфор - фосфат түрінде, күкірт - , сульфат түрінде, темір - хелат немесе әр түрлі түздар түрінде косылады. Сонымен катар, коректік орта құрамына калий, кальций, магний иондары, бірсыпыра элементтер: В, Мп, 3, 2п, Си, Мо, Со кіреді. Көптеген орталардың күрамында витаминдер бар. Олардың ішінде ен маңыздылары В тобына жатады: В,-тиамин, В2-рибофлавин, В6- пиридоксин. Көп клеткалар сонымен катар нйкотин, фолий, пантетон кышкылдарын, мезо-инозитты кажет етеді. Клеткалардың өзінде витаминдер түзіледі, бірак аз мөлшерде. Сондыктан коректік ортаға косылған витаминдер метаболизм реакцияларының тежелмей өтуіне ыкпалын тигізіп, клеткалардын өсуіне әсер етеді. (Барлык физиологиялык процестерді реттейтін фитогормондар , болғандыктан, олар коректік ортаның маңызды компоненттері. I Клеткаларға бөліну және дифференциялану үшін әсіресе ауксин мен цитокинин кажет. Тек кана ісік клеткалары мен «калыптаскан» ұлпалар гормондары жоқ ортада өсе алады. «Калыптаскан» каллус клеткалары гормондарды қажет етпейді, олар гормондарға прототрофты келеді, себебі өздерін-өздері камтамасыз ете алады. (Алғашкы каллусты шығару үшін және оны өсіру үшін мына ауксиндер пайдаланылады; |}-индолилсірке кышкылы (ИСК), р-нафтилсірке кышкылы (НСК), 2,4-дихлорфеноксисірке і кышкылы (2,4-Д). Ауксиннщ табиғи түрі ИСК клеткаларда онай тотықсызданады. Сондыктан оны ортаға көп мөлшерде косады, немесе көбінесе жасанды түрлерінде (НСҚ, 2,4-Д) косады. Алғашкы каллус алу үшін әдетте ауксинның концентрациясы жоғары болу кажет. Кейін каллусты өсіру ушін ортадағы ауксин мөлшерін төмендетеді. Кинетин (6-фурфуриламинопурин) клеткалардын бөлінуіне өте кажет, міндетті түрде коректік ортаға кіретін компонент болып есептеледі. Сондай-ак, активтілігі жоғары цитокининдер катарына БАП (6-бензиламинопурин) жатады. БАП кен I пайдаланылады, көптеген коректік ортанын күрамына кіреді.Қоректік ортаны тандау өсімдіктін түріне және эксперименттің максатына байланысты. Әдебиетте керек информация табылмаған күнде, тәжірибені әдетінше кен колданылатын, атап айтканда Мурасиге мен Скугтың, Шенк-Хильдебрандтын, Гамборгтын В5, Уайттың, Хеллердің, Линсмайер-Скугтын коректік орталарын пайдаланады. Одан кейін гормондар мен органикалык косым-шалардын концентрациясын іріктеп ала бастайды. Бірінші кестеде атап кеткен коректік орталардын құрамы келтірілген. Бүл орталар даражарнакты және косжарнакты өсімдіктердің әр алуан түрлерін іп уігго жағдайында өсіруге жарамды больш табылды. Казіргі уакытта кейбір фирмалар Мурасиге - Скугтың, Уайт, Хеллер орталарын (ішінде фитогормондар, сахароза және агардан баскалардъш бәрі бар) күрғак ұнтақ түрінде шығарады. Дегенмен, мұндай дайын орталар тек коректік ортанын құрамы өзгертілмейтін тәжірибелерде пайдаланылады. Әдетінше, ғалымдар жана объектімен жұмыс істей бастағанда, олар стандартты коректік орталардың құрамын өзгертеді. Әсіресе органикалық компоненттердің жиынтығы мен концентрациясы жиі өзгертіледі; Қоректік ортаның құрамы өсімдікке үйлесімді болу ушін, оны іріктегенде математикалык жоспарлау әдісін колдану орынды. Математикалык жоспарлау әдісі бір мезгілде ортадағы көп факторлардың әсерін зерттеуге мумкіншілік береді. Аталған әдіс әрбір жеке фактордын әсерін сан тұрғысынан аныктаумен катар, бірнеше факторлар арасындағы әрекеттестіктің барын белгілеп, онын ықпалын бағалауға мүмкіншілік береді. Сөйтіп, математикалык жоспарлау әдісі қоректік ортаның кайсы компоненттері клеткаларға жаксы әсер ететінін және сол факторлардың ең колайлы ара катынасын белгілеп береді. Клеткаларды өсіруге кажетті жағдайлар. Өсімдіктің клеткалары, ұлпалары, мүшелері өсуіне коректік ортадан баска да жағдайлар әсер етеді. Өкінішке орай, олардын іп уііго жағдайында өсетін клеткаларға тигізетін ықпалы аз тексерілген, бұл тұрғыда арнайы зерттеулер кажет болып тұр. Көпшілік макұлдаған түсінік бойынша, клеткаларды өсіру үшін 25°С шамасында температура кажет. Бірақ бұл дағдылы болып кеткен себебі - нақтылы деректердін жетіспеушілігі. Мысалы, темекі клеткаларына ен колайлы температура 32°С, адыраспан клеткаларына 30°С, шырмауық гүлдің суспензиясына 3()г 32с'С. Температура негізгі және косымша метаболизмнін про-цсстеріпе әсер етеді. Сірә, зерттеу жүмысынын максатына карай, орбір осімлікке колайлы температура әдейі істелген тәжірибелер ікпижесіне суйеніп тандалып алынуы керек. Бірак мүндай тә-жірибелерді откізуге көп енбек және үзакуакыт керек. Сондыктан, (сртіеушілер клеткаларды кобінесе 25°С температурада осіре берсді.Кілеткалардын осуіне әсер ететін сырткы факторлардын бірі -жарьік. Жалпы, іп уііго өсірілетін өсімдік клеткаларында жасыл мент хлорофилл түзілмейді. Сондыктан олар әдеттегідей'һототрофтык (автотрофтык) жолмен емес, гетеротрофты коректенеді. Дегенмен, кейбір жағдайларда клеткалар өзіне тән табиғигһототрофты коректене алады. жүктеу/скачать 0.64 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|