2. Әр түрлі психодиогностикалық әдістерді пайдаланудың
ерекшеліктері
Мектептегі оқушыларға ғылыми зерттеу жұмыстарында да қолданылатын барлық психодиогностикалық әдістемелер қолданылады. Бірақ олардың көбісі арнайы апаратураларды керек етеді. Сондықтан да практикада көбнесе сұрақ жауап, байқау, документтер анализі, психодиогностикалық мәселелерді шешуде көмегі бар қарапайым тесттер жүргізіледі. Психодиогностиканың негізін тест құрайды. Олар келесі топтарға бөлінеді: индивидуальдық, топтық, вербальдық, вербальдық емес, сандық, сапалық,градуальдық, альтернетивтік, жалпы индивидуалдық тесттер әр зерттелушінің жеке өмірімен жүргізілетін психологтың жұмысы.
Тестерге байланысты сұраныстардың бірі жаңа жағдайларға: ел, мәдениет, тіл жасқа байланысты тесттің адаптациялануы. Бір елдің мәдениетіне, әлеуметіне, экономикалық жүйесіне байланысты өңделген тестер басқа елде қолданылуына болмайды. Тесттің бейімделуіне оның қай тілде жазылғанының маңызы зор. өйткені өзге тілде қолданылуына байланысты психологиялық терминдердің көптігіне байланысты аударылу мағынасы дәл болмауы мүмкін.
Дарынды бала әдетте:
— инфромацияланған
— сөз қорына бай
өз бетінше жаңа материалды тез ұғады
өзінің ойын білдіре алады
информацияны синтездейді
өз еркімен қиын есептерді шығаруға ұмтылады
информацияны дұрыс пайдаланады
күрделі ойдың мағынасын ұғады
керекті информацияны іздестіруде альтернативтік жолдар пайдаланады
кез-келген ситуацияда әрекетке түсінуден бұрын анализдейді
берілген жұмыстың қортындысымен, жұмыс процесін бағалайды
өзінің және басқалардың бастаған ісінің қортындысын жобалай алады
іс-әрекетті ой-елегінен өткізе алады.
шпотизаларды құрай алады
идеаларды пратикада қолдана алады
жылдам ойлайды
қиялы жақсы дамыған
агрессиясы нашар дамыған
өзінің қабілетіне өз күшіне сенімділік.
Дарынды балалар қоршаған ортаға деген қызығушылықпен ерекшеленеді.
Баланың дарындылығын дамутуға және күшейтуге ата-аналардың келесідей ықпалы бар:
баланың қойған сұрақтарына шыдамды және дұрыс жауап беру
баланың жетістіктерге жеткендігін бағалау
балаға сабақ орындауына бөлек басшы немесе бұрышпен қамтамасыз ету
жастайынан баланы оқуға үйрету
оның жеке басының дамуына ықпал ету
баланың кез-келген жастағы адамдармен қарым-қатынасқа түсуге бейімдеу
қызықты жерлерге экскурцияға шақыру
балаға күнделікті көңіл аударып тұру керек
Бұл әдістердің негізгі талаптары:
Эксперемент жүргізбестен бұрын психолог зерттеуші оның барлық бөлшектерін, ситуацияларын, нұсқауларын зерттеушілерді бақылау жолдарын қарастыру крек.
Эксперементтік ситуациялар баланың даму деңгейін білу мақсатына байланысты орайластырылып, оны жан-жақты ойландыратындай етіп құрылуы керек.
Эксперементтік зерттеушілермен таныстырылатын нұсқау қысқа және түсінікті болуы керек.
Достарыңызбен бөлісу: |