Сурет. 3: а) - қисықтығы 1/Rболатын сфералық дөңес (ойыс) беттің элементі; б) - беттік жазық элемент, қисықтық
ол нөлге тең (1/R → 0, 𝑅 → ∞)
Дөңес беттер үшін (1/𝑅1 + 1/𝑅2 ) > 0 > 0, сондықтан 𝑃М > 𝑃0,
ойыс беттер үшін (1/𝑅1 + 1/𝑅2 ) < 0 және 𝑃М < 𝑃0. 12
Сұйықтықтың беті ыдыстың қабырғаларымен шектелген кезде, интерфейс сфералық цилиндрлік бет немесе оған жақын бет болып табылады. Бұл бет мениск деп аталады. Менискус егер сұйықтық ыдыстың қабырғаларын суласа, ойыс, ал егер сұйықтық қабырғаларды ылғалдандырмаса, дөңес болады. Бақыланатын құбылыстар шағын секциялы құбырларда, жарықтар мен кеуектерде немесе әдетте капиллярларда немесе капиллярлы-кеуекті денелерде (КҚБ) жүзеге асырылады.
Мұндай денелер үшін P1 қосымша қысымның мәні Лаплас формуласымен өрнектеледі
С
фералық мениск үшін
P1 шамасы қосымша немесе капиллярлық қысым деп аталады. Капиллярлық қысым ылғалдандыратын сұйықтықтың көтерілуіне немесе суланбайтын сұйықтықтың капиллярлық түтікке формуламен анықталған h биіктігіне түсуіне әкеледі
Е
гер мениск сұйықтығы сфералық бет деп қателессе, онда
к
апилляр радиусы r мен мениск радиусы арасында қарапайым байланыс бар
Т
олық суланғандағы формула:
Осындай мөлшердегі капиллярлық тесіктер кеуекті денелерде кездеседі, мысалы, көмір, силикаттар, ағаштың кейбір түрлері және т.б. капиллярлық қысым сонымен қатар дөңес беттің үстіндегі қаныққан бу қысымының мөлшері жазықтыққа қарағанда жоғары болатындығын анықтайды. Ойыс беттің үстінде Бу қысымы тегіс бетке қарағанда төмен.
Капиллярлық кеуекті денелерде болатын құбылыстарды қарастыру әдетте капиллярлық теория негізінде жасалады. Алайда, бір капиллярда болатын құбылыстар нақты капиллярлық кеуекті немесе кеуекті денеде болатын құбылыстардан ерекшеленеді. Дене капиллярлық кеуекті болып саналады, ал егер сұйықтық қозғалған кезде капиллярлық күштер ауырлық күштерінен едәуір көп болса, тері тесігі капиллярлы болып саналады. Егер капиллярлық күштерді ауырлық күштерімен салыстыруға болатын болса, онда мұндай денелер жай кеуекті дене деп аталады.
Достарыңызбен бөлісу: |
