Республикасы
жүктеу/скачать 2.91 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Заттек пен материалдың өздігінен жалындану температурасы
| Маңызды! Жалынмен бірге жүрмейтін бөлмелердегі өрт ең қауіпті. Бұл жағдайда, жанатын бөлмеге кіргенде, газ буының қоспасы мен жалынның ықтимал жарылуының алдын алу үшін есік жапырағының артына тығылу керек.
Газдың салыстырмалы шоғырлануыы көлеммен (%) өлшенеді. Сонымен, С0 шоғырлануы 1,5% құрайды, 100 м3 газ қоспасында 1,5 м3 көміртегі оксиді болады. Ауадағы жекелеген жанғыш газдардың жану шектері 2.5-кестеде келтірілген. 2.5-кесте. Ауадағы жанғыш газдардың жанғыштық шектері
Ауадағы белгілі бір маркалы бензин буының жанғыштық шектері 2.6- кестеде келтірілген. 2.6-кесте. Жанармай (бензин) жекелеген сұрпы буларының жанғыштық шектері
Ескерту: ЖТШШ -жалын таралу шоғырлану шегі Ең жанғыш болып жанғыш газдар мен сұйықтықтардың булар болып табылады, олар кішкентай ЖТТШШ және жанғыштықтың үлкен диапазоны- на ие, яғни, ЖТТШШ мен ТТТШШ арасындағы айырмашылық. Сонымен ацетилен (2.5-кестені қараңыз) пропанға қарағанда анағұр- лым жарылғыш, өйткені бұл газдар үшін сұйытылған заттектің мөлшері бірдей, бірақ ацетилен үшін ЖТС мөлшері әлдеқайда жоғары. Жанғыш сұйықтықтар үшін ең қауіпті (2.6-кесте) А-66 бензині болып табылады, ол ең төмен жану нүктесіне ие және берілген бензиннің ТТТШШ деңгейі төмен. ЖТТШШ мәні экономикалық нысандардың жарылыс қауіпсіздігін қам- тамасыз ету мәселелерін шешуде жиі қолданылады. 2.2-мысал. Технологиялық апат болған кезде 32х64х8 м өлшейтін өндірістік бөлмеде 500 м3 пентан буы (С5Н12) NKPV = 2,1% вольт. VKPV = 9,5% vol. От тұтану көзі болған кезде бөлме көлемінде қоспаның жарылуы мүмкін екендігі туралы қорытынды беріңіз. Бөлменің көлемін анықтаңыз Vпом= 32х64х8= 16384 м3, Технологиялық жабдықты есепке алмай бөлменің бос көлемін анықтаңыз. Есептеулер кезінде будың жарылуы мүмкін ауаның бос көлемі не көлемі бөлме көлемінің 80% құрайды деп болжанады: Vсв= 0,8 ×Vпом ,(2.2) Vсв= 0,8 × 16384 = 13107,2 м3, Пропорцияны құрайтын бөлмедегі пентан буының көлемін анықтаңыз: 13107,2 м3 - 100% 500 м3 - х%, сонда х= = 3, 84 %. Қорытынды: егер бөлмеге кіретін пентан буларының (ap буларының) мөлшері ЖТТШШ мен ТТТШШ арасындағы аралықта болса, жарылғыш қоспаның пайда болуы мүмкін.: ТТТШШ≤φпар≤ЖТТШШ, (2.3) Бұл жағдайда пентан буларының жарылуы мүмкін, себебі: ТТТШШ= 2,1%об. <3,84 %об <ЖТТШШ= 9,5 %об. Жарылыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін, апат жағдайында үй- жайлардың бос көлеміне кіре алатын бу мөлшері ТТТШШ мәнінен аспауы керек: Vпар= ТТТШШ × Vсв ,(2.4) Vпар= ТТТШШ × Vсв= 0,021 × 13107,2= 275,3 м3 Осы көлемге сүйене отырып, технологиялық аппараттардың қауіпсіз сыйымдылығын апат кезінде шығарылатын жанғыш газ не жанғыш сұйықтық ғимараттың не үй-жайдың бос көлемінде жарылғыш шоғырлануы құрмайтындай есептеуге болады. Бұл жағдайда апат салда- рынан аппараттан шығатын будың ең көп мөлшері 275,3 м3 аспауы керек. Заттек пен материалдың өздігінен жалындану температурасыӨздігінен жану температурасы (Төзж) - ауа жанған кезде қыздырылған зат сыртқы жалын көзінсіз өздігінен жанатын температура. Мұнай өңдеу қондырғыларында ерітінділер көбінесе фланецті қосылыстарда, майды қыздыруға арналған құбырлы пештерде, дистилляциялық колонналардың құлдырауы кезінде және т.б. болған кезде өрттің себебі болып табылады. 300°-350°C температурада салыстырмалы түрде оңай жанатын жанармай, гудрон, күйе және кокс. Әртүрлі материал үшін өздігінен жану температурасы 2.3-суретте көрсетілген. 2.3-сурет. Әртүрлі материалдың өздігінен жану температурасы Өрт қауіпсіздігі талаптарына сәйкес технологиялық, электрлік және басқа жабдықтардың оқшауланбаған беттерін қауіпсіз жылытудың рұқсат етілген ең жоғары температурасы осы үрдіске қатысатын газдар не булардың автоматтық жану температурасының 80% құрайды. Сонымен, егер технологиялық аппаратта диэтил эфирі қолданылса (Тжан = 164˚С), онда оның қыздырылған түйіндерінің (Tр) максималды температурасы Tр = 0.8 × 164 = 131.2˚С аспауы керек. Автоматтық тұтану температурасы жарылыс қаупі бар электр жабдықтарының түрін таңдау үшін жарылғыш қоспаның тобын анықтау кезінде қолданылады. ЖТС және ЖС қолдануымен байланысты өндірістік үй-жайларда, егер жарықтандыру шамының жылынуына байланысты температура, егер оның лампасының бетіндегі температура технологиялық процесстегі айналымдағы ЖС автоматтық оттың қызу температурасына жетсе не асып кетсе, кәдімгі шам жану көзі бола алады. 2.4-суретте жанғыш булар ауадан жеңіл болғандықтан, шамдар орналасқан бөлменің жоғарғы бөлігінде шоғырланғанын көрсетеді. Шамның бетіндегі температура ЖТС, яғни Tшам ≥ Төзжа өздігінен жану ЖТС температурасынан жоғары болған жағдайда, шам тұтану көзі бола алады. 2.4-сурет. Қыздыру лампаларынан жанғыш булардың өздігінен тұтануы Қауіпті учаскелердегі электр жабдықтары (шамдар, электр қозғалтқыштары) оның бетінің максималды температурасы жарылыс аймағының атмосферасында болуы мүмкін кез келген газдың не будың жану температурасынан аспайтын етіп таңдалуы керек. Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 230 бұйрығымен бекітілген Электр қондырғыларын орнату ережелеріне (ЭқОЕ) сәйкес, өздігінен жану температурасына сәйкес барлық жарылғыш қоспалар T1 - T6 температуралық 6 санатқа бөлінеді (2.5-кесте). 2.5-кесте. Электржабдықтардың температура санаты
жүктеу/скачать 2.91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||