Құрметті Бейбіт Бәкірұлы! Құрметті мәжіліске қатысушылар!

Қосымша жергілікті бюджет және демеуші есебінен 16 білім нысанының құрылысы, яғни 9 мектеп, 1 мектепке 60 орындық жатақхана, 6 балабақша тапсырылды.

Барлығы 82 (59 мектеп, 1 мектепке 60 орындық жатақхана, 17 балабақша, 5 қосымша құрылыс) нысан тапсырылды.

Нәтижесінде, 30 апатты және 3 үш ауысымды мектептерге жаңа құрылыс салынып мәселесі шешілді.

16 мектептің 10 мектебінің құрылысы басталып, жүргізілуде. Қалған 6 мектептің құрылысы 2016-2017 жылдарға жоспарланып отыр.

Нәтижесінде 2016 жылдың 1 қаңтарына 21 үш ауысымды мектеп қалады.

Қалған 21 мектептің 9 мектебінің құрылысы жүргізілуде. 12 мектептің құрылысы 2016-2017 жылдарға жоспарлануда.

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту бойынша

Слайд – 6. Облыста мектепке дейінгі ұйымдар желісін дамытуда жүйелі және нақты жұмыстар жүргізіліп келеді.

Слайд – 7. 2015 жылы облыс бойынша 1-6 жастағы 164797 баланы (46,9%), оның ішінде 3-6 жастағы 156053 баланы қамтитын 1524 мектепке дейінгі ұйымдар жұмыс істеп, 3-6 жастағы балаларды қамту 80,5 % құрады, яғни межеленген жоспар 2,8%-ға артығымен орындалды.

Оның:

539 шағын орталық (442-мемлекеттік, 97-жекеменшік).

2014 жылмен салыстырғанда (2014 ж.-1416 мектепке дейінгі ұйым, 1-6 жастағы бала- 152515, 3-6 жастағы қамтылған бала-146450, қамту 76,8%) мектепке дейінгі ұйым 108 бірлікке, 1-6 жастағы бала 32282-ге, 3-6 жастағы бала 9603-ке артып артып, 3- 6 жастағы балаларды қамту 3,7%-ға артты.

Облыс бойынша 1524 мектепке дейінгі ұйымдардың 731-і жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдар, жалпы мектепке дейінгі ұйымдар үлесінің 48,0% құрап отыр.

Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына іске асыру мақсатында 2015 жылы 3-6 жастағы балаларды мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды 77,7% қамту міндеттелген.

Жетістіктермен бірге кемшіліктердіде талқылайық.

ҰБТ қорытындысымен жоғары көрсеткішке Кентау (99,1), Түлкібас (82,9), Арыс (80,5), Шымкент (81,8) аудан, қалалары жетсе, облыстың орта балын төмен тартқан Сайрам ауданын 67,1 балл ғана және қатысу пайызы төмен болған Созақ (63%), Мақтарал (63,4%), Сарыағаш (63,4%) аудандары болып отыр.

16924 бітіруші (93,5%) шектік деңдейден өтсе (2014 ж. - 89,7%), 3398 бітіруші (22,3%) 100 балдан жоғары бал жинаған (2014 ж. - 2370-і (12,6%).

Республикада анықталған ҰБТ нәтижесі бойынша ең үздік 100 мектептің қатарында облысымыздың 25 мектебі енген.

Алайда, 1181 (6,5%) бітіруші шектік деңгейден өте алмады (2014 ж. - 1943-і (10,3%).

Атап айтқанда, Сарыағаш ауданында – 212 (8,5%), Шымкент қаласында – 156 (3,2%), Мақтарал ауданында – 133 (5%), Ордабасы ауданында – 132 (11,6%), Сайрам ауданында – 109 (14,4%), Арыс қаласында – 107 (14,2%) оқушы шектік деңгейден өтпеген.

Жалпы көрсеткіштері бойынша төмен болған барлық қала, аудандарда білім сапасын көтеруге бағытталған кешенді жоспар жасап, оны іске асыру бағытында жүйелі жұмыстар жүргізілуі тиіс.

ҰБТ нәтижесімен 25 және одан жоғары бітірушілері шектік деңгейден өтпеген мектептерге талдау жүргізіліп, екі жыл қатарынан осы кемшілікті қайталап отырған 8 мектеп директорын атқарып отырған қызметіне сәйкестігін қарауды және осы жылы 25 пайыздан жоғары болған 43 мектеп директорының тәртіптік жауапкершілігін қарау ұсынылып, аудандық, қалалық білім бөлімдері тек тәртіптік шара берумен шектелді.

- Жалпы білім беретін пәндер бойынша тұңғыш рет екі бағыт бойынша бірдей (жаратылыстану – математикалық бағытында және қоғамдық-гуманитарлық бағытында) жүлделі 3-орындарды иеленді.

- Қазақстандық «Бастау» математикалық турнирінде қазақ тобы І-орынды, орыс тобы ІІІ-орынды иеленді.

- «Жарқын болашақ» республикалық «КАТЕV» қазақ тілі олимпиадасында қатарынан үш жыл бойында І-орындарды иеленді.

- 1-7 сыныптар арасында өткізілген «Зерде» 10-шы Республикалық конкурсында тұңғыш рет І-орынды иеленді.

- Жаратылыстану-математикалық бағыттағы пәндер бойынша Президенттік олимпиадада 2 оқушы 2-орындарды иеленді.

- Халықаралық Жаутиков олимпиадасында 2 оқушы 3-орынды иеленді.

Биылғы жылы 4,5,6,11 сыныптарға арналған оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендеріне және 3 сыныптың ағылшын тілі мен 7 сыныптың информатика пәні оқулықтарымен оқушылары 100 пайыз қамтамасыз етілді.

Алдағы жаңа оқу жылына 7, 8 сыныптардың оқулықтары 4-сыныпқа ағылшын тілі, 9-сыныпқа «Зайырлы этика және дінтану негіздері» пәні оқулықтарымен 100 пайыз қамтамасыз етуге тиістіміз.

Биылғы жылы қаржы тапшылығына байланысты 1,4 млрд. теңге облыстық бюджет есебінен шешілді. Заңнамаға сәйкес жергілікті бюджеттен қарастырылуы керек. Сондықтан аудан, қала әкімдіктері қажетті қаржыны жергілікті бюджеттен осы кезден жоспарлап, 100 пайыз шешуі тиіс (қажетті қаржы көлемі 2,4 млрд. теңге әлі күнге бюджетте нақтыланып, қабылданған жоқ).

Білім, жастар саясаты және тілдерді дамыту басқармасы тарапынан бала тәрбиесін жақсарту, олардың бос уақытын тиімді ұйымдастыру арқылы жеке тұлғаның жан-жақты дамуына жағдай жасау мақсатында атқарылып жатқан жұмыстар:

Бүгінгі таңда облыстағы 1022 білім мекемелерінің 214-не (20,4%) мектеп полиция инспекторлары бекітілген. Оның 98 бірлігі (45,7%) Шымкент қаласындағы мектептерге, қалған аудандарда криминогендік ахуалға қарай 2 немесе 4 мектепке 1 мектеп полиция инспекторы берілген.

Облыстық білім, жастар саясаты және тілдерді дамыту басқармасы тарапынан WhatsApp жүйесіне түскен хабарламалар қадағаланып, тиісті жұмыстар жүргізілуде.

Жалпы 1459 педагог-психологтың 491-і (34%) күндізгі оқу орнын бітірген болса, 968-і сырттай оқыған (66%).

Аудан кесіндісінде қарасақ күндізгі оқу бөлімін бітірген педагог-психологтардың ең төменгі пайыздық көрсеткіші Төлеби ауданында - 14%, Сарыағаш ауданында - 16%, Бәйдібек ауданында - 18%, Кентау қаласында - 20,5%, Сайрам ауданында - 26%, Арыс қаласында - 27%, Қазығұрт ауданында - 29%, Түркістан қаласында - 34%, Шардара ауданында - 35%.

Сырттай оқу бөлімін бітірген педагог-психологтардың ең жоғарғы пайыздық көрсеткіші:

Төлеби ауданында - 62 (86%); Арыс қаласында - 33 (73%);

Сарыағаш ауданында - 170 (84%); Қазығұрт ауданында - 64 (71%);

Бәйдібек ауданында - 82 (54%); Түркістан қаласында - 71 (66%);

Кентау қаласында - 31 (70,5%); Шардара ауданында - 32 (65%).

Сайрам ауданында - 88 (74%).

Жасөспірімдер арасында орын алған аутодеструктивті мінез-құлық (суицид) бойынша

Слайд – 40-42. 2015 жылы облыста балалар мен жасөспірімдер арасында 90 өзіне-өзі қол жұмсау фактісі орын алды (оның ішінде 45-аяқталған, 45-ұмтылу). 2014 жылы 104 факт тіркелген (оның ішінде 40-аяқталған, 64-ұмтылу). Бұл былтырғы жылдың есепті кезеңімен салыстырғанда 14 оқиғаға немесе 13,5%-ға кеміген.

Жаөспірімдермен жасалған суицид және суицидке ұмтылудың салыстырмалы көрсеткіші

Дегенмен, аяқталу фактісі Мақтарал ауданында 4 оқиғаға, Қазығұрт, Бәйдібек ауданында 3-ке, Сайрам, Сарыағаш, Түлкібас, Созақ, Бәйдібек аудандарында 1оқиғаға көбейген.

Жалпы облыс бойынша ұмтылу оқиғасы 14-ке азайса, аяқталу оқиғасы 5-ке көбейіп, 45 оқиға тіркеліп отыр.

Өзіне-өзі қол жұмсауға ұмтылу фактісі 2014 жылмен салыстырғанда Төлеби, Түлкібас аудандарында 6 оқиғаға көбейген.

Жалпы облыс бойынша 2014 жылы өзіне-өзі қол жұмсауға ұмтылу оқиғасы 64 болса, 2015 жылы 19 оқиғаға азайып, 45 оқиға тіркеліп отыр.

Аудандық (қалалық) білім бөлімдері тарапынан аутоагрессияның алдын алуға бағытталған жұмыстардың мардымсыз, сапасыз болуына байланысты балалар мен жасөспірімдер арасында суицид оқиғасы әлі де азаймай отыр. Кәмелетке толмағандардың аутодеструктивтік мінез-құлқына ықпал етуші жағдайлар мен себептерді анықтау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр.

Атап айтсақ, Сарыағаш, Төлеби, Мақтарал, Қазығұрт аудандары мен Түркістан қаласында орын алған суицид оқиғаларына зерделеу жұмыстары мүлдем жүргізілмеген.

Жасөспірімдер арасында орын алып отырған суицид мәселесі облыстық прокуратураның «Заңдылықты, құқықтық тәртіпті және қылмысқа қарсы күресті қамтамасыз ету жөніндегі» Үйлестіру кеңесі мәжілісінде қаралып, осындай іс-әрекетке баруға оқталған балаларға, олардың ата-аналарына дер кезінде психологиялық көмек көрсететін, уақытша психологиялық бейімдеуден өтетін «Дағдарыс орталығын» ашу қажеттілігіне баса назар аударылды. Дағдарыс орталығын құру облыс әкімдігіне тапсырылды.

Бүгінгі таңда облыстық білім, жастар саясаты және тілдерді дамыту басқармасына қарасты «Жастар орталығының» базасында өмірдің қиын жағдайына тап болған жасөспірімдер мен отбасыларға, өз-өзіне қол жұмсап, аман қалған жасөспірімдерге психологиялық көмек көрсету және орталықтың көмегін алған жасөспірімдердің болашақтағы жағдайын бақылауда ұстап, нәтижесі бойынша мониторинг жүргізу мақсатында «Дағдарыс орталығын» ашу жұмыстары қолға алынды.

Осыған сәйкес облыс әкімінің «Оңтүстік Қазақстан облысының білім, жастар саясаты және тілдерді дамыту басқармасының «Жастар орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі «Оңтүстік Қазақстан облысының білім, жастар саясаты және тілдерді дамыту басқармасының «Жастар ресурстық орталығы» болып қайта аталу туралы» қаулының жобасы және «Жастар ресурстық орталығының» ережесі дайындалуда.

Аталған Ережеге сәйкес орталыққа қосымша 6 психологтардың штаты қаралып, жеке қабылдау кабинеттер бөлінетін болды. Орталықта арнайы тәжірибелі психолог мамандар жұмыс жасайды.

Мүмкіндігі шектеулі балалар туралы

Облыс бойынша 0-18 жасқа дейінгі даму мүмкіндігі шектеулі бала саны – 37085 (2013 ж. – 33445, 2014 ж. – 39029) болса, олардың 3-18 жас аралығындағылары - 34651. Оның ішінде:

- 3119-ы денсаулығына байланысты жеке үйде білім алатын;

- 2273-і арнайы мектеп-интернаттарда;

Сонымен қатар, Әлеуметтік қорғау бөлімдерінің қызметімен қамтылғандар саны - 341("Психоневрологиялық - медициналық - әлеуметтік мекемесінде" – 198, Көк-сәйек мектеп-интернатында - 143) және 705 көмекші және жалпы орта мектеп бағдарламасымен оқуға жарамсыз балалар.

Мүмкіндігі шектеулі балалардың мүддесін қорғау мақсатында, яғни қолайлы жағдай туғызу үшін облыстағы білім беру ұйымдарына 2015 жылы жергілікті бюджеттен 2 млрд. 185 млн. 496 мың теңге қаралса, республикалық бюджеттен 104 мил. 041 мың теңге бөлінді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2011 жылғы 6 сәуірдегі «Үйде оқытылатын мүгедек балалардың жұмыс орындарын бағдарламалық-техникалық құралдармен қамтамасыз ету жөніндегі нұсқаулығына сәйкес, 842-і бағдарламалық-техникалық құралдармен қамтамасыз етіліп, барлығы интернет жүйесіне қосылған.

2012 жылдан бастап облыс әкімінің тапсырмасымен облыстық бюджеттен, қаржы бөлініп, саңырау балаларға кәсіптік білім беру қолға алынды, қазіргі таңда барлығы - 124 бала программист және дизайнер мамандықтары бойынша білім алуда, бітірушілердің 81,3%-ын құрайды.

Бүгінгі таңда, облыс аумағындағы 0-18 жас аралығында балалардың саны 1121654 құрап отыр. Оларға қызмет көрсетуші ПМПК екеу-ақ. Біріншісі облыстық ПМПК коммуналдық мемлекеттік мекемесі болса, екіншісі Шымкент қалалық ПМПК коммуналдық мемлекеттік мекемесі.

Қазақстан Республикасының «Кемтар балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау туралы» Заңына сәйкес алпыс мың балаға бір ПМПК қызмет көрсетуі қажет және де аталған мекемелер облыстың, республикалық мағынасы бар қалалар әкiмдерінің шешiмiмен ашылады.

Бұған дейін аудан, қала әкімдіктеріне және облыстық экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасына аталған білім мекемесін ашу қажеттілігі қаржылық есептерімен қоса ұсынылған.

Облыста 2939 жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар болса,олардың қорғаншылық және қамқоршылыққа берілгені - 2276, патронаттық тәрбиеде – 241, білім ұйымдарында – 359 (62-«Т.Тәжібаев атындағы отбасы үлгісіндегі балалар ауылы», 77-«Төлеби ауданындағы №2 балалар үйі»,59-«№3 балалар үйі», 89-«№4 балалар үйі»,72-«Бауыржан» отбасы үлгісіндегі балалар ауылы), денсаулық сақтау ұйымында – 14 (Шымкент мамандандырылған бөбектер үйі), әлеуметтік қорғау ұйымдарында – 49 («Көксәйек» жарымжан балаларға арналған медициналық-әлеуметтік мекемесі және Балалар психоневрологиялық медициналық-әлеуметтік мекемесі).

Сонымен қатар, облыста жұмысшы мамандарын даярлайтын 25 колледжде 12559 студент білім алса, орта буын мамандарын дайындайтын 65 колледжде 58346 студент білім алуда.

Осыған байланысты, аудан, қала әкімдіктерінің мақсатты жұмыстар жүргізуіне біздің басқармамен бірдей облыс әкімі аппарат инспекторлары тарапынан тұрақты бақылауға алуын ұсынамыз. Үшіншіден, мемлекеттік тапсырысты орналастыру бойынша облыс әкімдігі қаулысының жыл сайын тамыз айында кешігіп шығатыны себеп болып отыр.

Алайда, Министрлік тарапынан бүгінгі күнге дейін аймаққа қажетті мамандықтарға сұраныстар мен оған сәйкес мемлекеттік тапсырысты қалыптастыру әдістемесінің жасалмауынан облыс әкімдігінің бекітілген №3 қаулының жергілікті атқарушы органдардың жауапкершілігін арттыратындай заңдылық күші жоқ. Аудан, қала әкімдіктері әлі де «аймақтардың 2020 жылғадейінгі әлеуметтік-экономикалық даму бағдарламасына» сәйкес және индустриалды-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасы аясында ашылатын кәсіпорындарға алдын-ала қажетті мамандықтарға болжам жасамай, аймаққа қажетті мамандықтарды нақтыламай және тек қана колледждердің өздерінің жазып апарған қажетті мамандықтарына сұраныс берумен шектеліп келеді.

Сонымен қатар, Созақ ауданы Созақ ауылында орналасқан №1 колледждің барлық оқу ғимараттары мен шеберханалары 1959 жылы салынған апатты жағдайда болса, ал Таукент елді мекеніндегі Казатомпромға мамандар дайындайтын №24 колледж 8 оқу бөлмесінен тұратын ыңғайластырылған ғимаратта орналасқан.

Аграрлық сала бойынша базалық колледж болып табылатын Шымкент аграрлық колледжіне студенттердің теория мен өндірістік тәжірибесін ұштастырып ауыл шаруашылығының озық технологияларын пайдаланып мамандар даярлау үшін облыстық бюджеттен оқу-өндірістік базасын салуға 441 млн қаржы бөлініп пайдалануға берілді.2016 жылдан бастап, осы колледждің базасында ауылшаруашылық мамандарын дайындайтын колледждердің оқытушылары мен өндірістік шеберлеріне біліктілігін арттыру курстарын ұйымдастырып өткізу жоспарланып, жүргізілуде.

Колледждерде дуальды оқытуды енгізу бойынша біздің облыс 2015 жылы екі рет республикалық семинар өткізді.

Сонымен қатар, Кәсіпкерлер палатасының ұйымдастыруымен білім басқармасымен бірлесіп Германия Республикасынан арнайы мамандар шақырылып «Кәсіпкерлікті дамыту және техникалық білім берудің жаңа жолдары» тақырыбында облыстағы дуалды оқытуды жүргізетін колледждер мен әлеуметтік әріптестерге бір апталық мастер-класс сабақтар өткізілді. Шымкент аграрлық колледжі базасында осы қараша айында Германиядан келген мамандар бір апталық тәжірибе алмасу сабақтарын өткізді.

Слайд-26,27. WorldSkills Халықаралық ассоциациясына 2014 жылы Қазақстан 70-інші қатысушысы болып еніп, Астана қаласында өткен Ұлттық WorldSkills чемпионатына Оңтүстік Қазақстаннан 3 колледждің (№3, 6 және «Мирас» колледжі) студенттері қатысып, Шымкент қаласындағы № 6 колледждің студенті аспаз мамандығы бойынша 2-ші орынды,Оңтүстік Қазақстан «Мирас»экономикалық колледжінің студенті шаштараз мамандығы бойынша номинациясын иемденді. Сонымен қатар, №3 колледждің арнайы пән оқытушысы Нұрмағанбетов Бауыржан Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің бастауымен өткізілген «2015 жылдың үздік педагогы» республикалық байқауының бас жүлдесі және 1млн 950 мың теңге грантын «Заманауи технологиялар. Токарлық станоктық жабдықтың люнет-тетігін әзірлеуде Ultimaker 2 3D-принтерін қолдану. Механикалық өңдеу технологиясы» тақырыбындағы ғылыми инновациялық жобасы үшін жеңіп алды.

Облыстағы техникалық және кәсіптік білім беруді дамытуға байланысты проблемалар

Слайд-29.

1)Созақ ауданы Созақ ауылында орналасқан №1 колледждің барлық оқу ғимараттары мен шеберханалары апатты жағдайда;

2)Созақ ауданы Таукент елді мекеніндегі №24 колледж 8 оқу бөлмесінен тұратын ыңғайластырылған ғимаратта;

3) Шымкент қаласындағы №6 колледжге зертхана, шеберхана кабинеттері үшін қосымша ғимарат салу қажет;

4) Шымкент аграрлық колледжіне мамандар даярлауға Сайрам ауданынан, Қапланбек гуманитарлық-агроэкономикалық колледжіне Сарыағаш ауданынан шаруашылық жер бөлу қажет.

Жастар саясаты

Оңтүстік Қазақстан облысындағы 2 млн. астам тұрғындардың ішіндегі 14-29 жас аралығындағы жастар саны 767 963. Оның ішінде ауыл жастарының саны 431 мың қала жастарының саны 337 мың.

Облысымызда 11 жоғары оқу орындарында 67 мың, 90 кәсіптік-техникалық колледждерде 70 мыңнан астам жас бар.

Облыстағы 20 ұлттық мәдени орталықтардың жастар қанаты жұмыс жасайды және барлық 11 жоғары оқу орындарында жастар ісі комитеттері, өзін-өзі басқару жүйесі енгізілген.

2011 жылдан бастап облыстың барлық аудан, қалаларында «Жастар орталығы» КММ құрылып, бүгінде онда 273 маман жастар саясатын жүзеге асырумен айналысады.

Жастар практикасы

Жастар практикасын ұйымдастыру мақсатында жоғары және орта арнаулы орта ұйымдарының 1741 түлек бітірушілері 2015 жылдың 1 қарашасына дейін жолданған (жоспар - 1374 адам).

2015 жылы жастар практикасына қатысқан 530 жас тұрақты жұмыспен қамтылды.

Жастарды кәсіпкерлікке баулу

2015 жылдың басынан бері аудан, қалаларда ашылған «Кәсіпкерлік мектептерінен» жалпы 17 557 азамат оқудан өтіп, сертификатталған. Бүгінгі күнге 17 жас «Ырыс» микрокредиттік ұйымынан өз кәсіптерін дамыту үшін несие алған.

Барлық 15 аудан, қалаларда «Кәсіпкерлерге қызмет көрсету» орталықтары мен «Кәсіпкерлік мектебі» бар. Мақсаты - облыс тұрғындарының жұмыспен қамтылуын ұлғайтуға ықпал жасау, шағын және орта бизнес иелерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру және елімізді дамыта отырып өзі дами алатын тұлға қалыптастыру.

«Жасыл ел» жастар еңбек жасақтары

2015 жылы «Жасыл ел» бағдарламасын Оңтүстік Қазақстан облысында жүзеге асыру мақсатында облыстық бюджеттен 4 млн. теңге қаралды.

Қазіргі таңда облыстық «Жасыл ел» штабы Шымкент қаласындағы 4 мекемемен (ЛТД «Тұрмыс», «Шымкент жасыл қала», «Бәйтерек» ЛБ, «Автоматика») меморандумға отырып бірлескен іс-шаралар жоспары бекітілген.

2015 жылғы жұмыс маусымында 1000 жас жұмыспен қамтамасыз етілді.

Жастардың еңбек жалақысы орташа 30 000 - 35 000 теңгені құрады.

«Студенттік құрылыс жасақтары»

2015 жылы, Студенттердің жазғы демалыс уақытын тиімді пайдалану мақсатында «Студенттік құрылыс жасақтарына» М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті құрылыс мамандығында білім алатын 500 студент қамтылып, 12 мердігер компанияларда жұмыстар атқарды.

Студенттердің орташа айлық жалақылары 55-60 мың теңгені құрады.

«Мәңгілік ел жастары - Индустрияға» жобасы («Серпін»)

2015 жылы «Мәңгілік ел жастары - Индустрияға» жобасы аясында Қазақстанның солтүстік аймақтарындағы жоғары және кәсіптік колледждерде білім алуға 6495 жас өтініш білдірді.

Нәтижесінде жоғары оқу орындарына бөлінген 5000 гранттың 2580, арнаулы орта оқу орындарына бөлінген 1200 гранттың 359-ына Оңтүстік Қазақстан облысының жастары иеленді.

Дипломмен ауылға

2015 жылы «Дипломмен ауылға» бағдарламасына республикалық бюджеттен 746 жас маманға 103 575,0 мың теңге көлемінде көтермелеу жәрдемақы берілсе, тұрғын үй алу үшін 300 жас маманға 2879,9 мың теңге көлемінде несие берілді.

Бағдарлама бойынша білім саласына - 481, денсаулық сақтау саласына - 178, әлеуметтік салаға – 3, мәдениет саласына - 1, спорт саласына - 10, ветеринария саласына – 13 жас орналастырылды.

«Қолжетімді баспана – 2020» бағдарламасы

«Жұмыспен қамту 2020 жол картасы» бағдарламасынның 3-ші бағыты шеңберінде 2012-2015 жыл аралығында Шымкент қаласы, «Нұрсәт» шағынауданында орналасқан 6 көпқабатты тұрғын үйлерге 480 отбасы қоныстандырылды. Оның 347 отбасы жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалалар (95 – аудандардан, 252 отбасы Шымкент қаласынан).

2015 жылы 270 жас отбасы тұрғын үймен қамтамасыз етілді, соның ішінде 2 жетім.

«Бізбен бірге» ерікті жастар жобасы

2014 жылы тамыз айынан бастап «Бізбен бірге» еріктілер мектебі өз жұмысын бастады.

2015 жылғы мамыр айында Ұлы Жеңістің 70 жылдығына орай «70 күн – 70 игі іс» атты марафон ұйымдастырды. Аталған марафон аясында облыстағы жоғары оқу орындарында Жеңіс мерекесі кеңінен аталып өтілді.

Ағымдағы жылдың 15 сәуірінен бастап облыстық «Жастар орталығы» ғимаратында жас еріктілердің бастамасымен Қарағанды облысында су тасқынынан зардап шеккен отандастарымызға көмек көрсету мақсатында қайырымдылық көмек ұйымдастырылды.

23 сәуір күні жинаған барлық заттар Қарағанды облысына жіберілді. Жалпы 9,2 тн гуманитарлық көмек жиналса, оның 2,5 тн жылы киімдер, ал 7 тн азық-түлік жиналды.

Сонымен қатар балалар үйіне баруы, және облыс әкімінің орынбасары Е.Қ.Айтахановпен бейресми кездесуі, 1-қазан «Қарттар күні» мерекесіне орай ардагерлердің үйлеріне көмектесу, «Өзгеге өмір сыйла, Донор бол!», «Еріктілермен Театрға» акциялары ұйымдастырылды.

Бүгінгі таңда еріктілерді «ЭКСПО-2017» халықаралық көрмесіне қатысуға байланысты іріктеу және дайындық жұмыстары жүргізілуде.

Тіл саясаты

2015 жылға 12 шара жоспарланып, (2 семинар, 10 байқау) іс-шаралар ұйымдастырылып, БАҚ-та жарияланды.

Республикада бұл көрсеткіш 76,3% құраса, облыста мемлекеттік тілді меңгерген ересек тұрғындардың үлесі 90,0%-ды, орыс тілін 61,5%-ы, ағылшын тілін 7,8%-ы меңгерген.

2011 жылдан бастап облыстағы мемлекеттік қызметкерлер ҚАЗТЕСТ жүйесі бойынша тест тапсырып, білім деңгейін көрсетуде.

2014 жылы 1499 қызметкер ҚАЗТЕСТ тапсырса, 2015 жылы облыстағы түрлі саладан 2882 қызметші ҚАЗТЕСТ тапсырды. 2016 жылы 3500-ға жуық қызметшілер тест тапсыру (мамыр айында) жоспарлануда.

Тіл оқыту орталықтарында 2014 жылы тіл үйренуші 6006 адамның 2673-і мемлекеттік тілді (оның ішінде 544-і мемқызметкер), 1318-і орыс тілін (оның ішінде 223-і мемқызметкер), 2015-і ағылшын тілді (оның ішінде 594-і мемқызметкер) оқып, үйренді.

Мемлекет Басшысы халыққа кезекті Жолдауында 2017 жылға қарай мемлекеттік тілді меңгергендер үлесі 80%-ға, 2020 жылға дейін 95%-ға, ағылшын тілін меңгерген үлесі 20%-ға дейін жеткізу міндетін қойды.

Даму бағдарламасы сәйкес мемлекеттік тілді меңгерген ересек тұрғындардың үлесін 2016 жылға 91,0 пайызға, 2017 жылға 92,0, 2018 жылға 93,0, 2019 жылға 94,0, 2020 жылға дейін 95,0 пайызға жету көзделген.

Ағылшын тілін меңгергендер үлесін 2016 жылға 13,5 пайызға, 2017 жылға 14,0, 2018 жылға 14,3, 2019 жылға 14,7, 2020 жылға дейін 15,0 пайызға жету көзделген.

Үш тілді меңгерген ересек тұрғындардың үлесін 2016 жылға 10,0 пайызға, 2017 жылға 10,5, 2018 жылға 10,8, 2019 жылға 11,0, 2020 жылға дейін 11,5 пайызға жету көзделген.

Өзекті мәселе:

Мемлекеттік бағдарламаға сәйкес он-лайн режимі арқылы қашықтан қол жеткізу мүмкіндігін пайдалана отырып ұйымдастырылған мемлекеттік тілді оқыту орталықтары оқытушыларының біліктілігін арттыруға бағытталған іс-шаралардың үлесі (2014 жылға қарай - 20%, 2017 жылға қарай - 50%, 2020 жылға қарай- 90%).

Аккредиттеуден өткен Мемлекеттік тілді оқыту орталықтарының үлесі (2014 жылға қарай - 30%, 2017 жылға қарай - 70%, 2020 жылға қарай - 100%) жеткізу көзделген.

Облыстағы тілдерді оқыту орталықтарының жұмысы бір жүйеге түспеген. Әр орталыққа тұрақты түрде практикалық әдістемелік көмек көрсететін, сондай-ақ, оқытушылардың біліктілігін арттыратын облыстық тіл оқыту орталығы қажет.

Барлық облыстарда тіл оқыту орталықтары мемлекеттік стандарттарға сәйкес оқыту үшін оларға әдістемелік көмек көрсетіп, үйлестіру жұмыстарын жүргізетін облыстық тіл оқыту орталығы жұмыс жасайды.

Облыста бұндай орталық жоқ. Шымкент қаласындағы тіл орталығының ғимараты мен оқыту базасын нығайтып, облыстық деңгейдегі орталықтың базасы ретінде қалыптастыру қажет. Бір жерден қаржыландырылып, аудандағы орталықтарды филиал ретінде қалыптастыру қажет деп есептейміз. Бұл, 1-ден, оқыту жұмысын жүйелендіреді, 2-ден тексерулер 15 ауданда жеке емес, бір жерде ғана болып, аккредиттеуге дайындық сапалы жүргізіледі.

Шымкент қалалық тіл оқыту орталығына облыстық статус беріп, облыстық тілдерді оқыту орталығы етіп, қайта құру. Межеге жету үшін орталықтың жүйелендіру қажет.

Ономастика

Облыста 4 облыстық, 4 аудандық маңызы бар қала, 11 аудан, 185 ауылдық округ, 934 елді мекен, 11158 көше бар. Облыс әкімінің тапсырмасына сәйкес, 2014 жылы атауы жоқ 973 көше, 2015 жылы 142 көше нөмірленіп, мекен жай тіркелімі ақпараттық жүйесіне енгізілді.

ҚР Президенті Әкімшілігінің 2015 жылғы 30 қаңтардағы №284-2 тапсырмасына сәйкес атау беру, қайта атау беру мәселесі уақытша тоқтатылған.

Алайда, Қазақстан Республикасы Премьер-министрінің орынбасары Б.Сапарбаевтың 2015 жылғы 14 сәуірдегі №20-56/1555 тапсырмасына сәйкес тоқтамнан тыс «Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдары мен әскери бөлімін атау және қайта атау туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 27 сәуірдегі №360 Қаулысы қабылданып 6 мектептің атауы өзгертілді. Олар: Арыс қаласындағы №1 жалпы орта мектебіне Кеңес Одағының батыры Е.Молдабаевтың, Түлкібас ауданындағы №21 шағын жинақты бастауыш мектебіне Н.Қасымбековтың, Кемербастау жалпы орта мектебін С.Рахымовтың, Ордабасы ауданындағы Шұбарсу жалпы орта мектебін соғыс ардагері М.Исламқұловтың, Отырар ауданындағы Шілік жалпы орта мектебін С.Құртаевтың, Қоғам жалпы орта мектебін С.Әшіровтың есімдерін бірқатар мектептерге беру және қайта атау қарастырылған.

Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары Б.Сапарбаевтың тапсырмасына сәйкес тоқтамнан тыс Ұлы Жеңістің 70 жылдығына орай Кеңес Одағының батырлары мен бірнеше медальдармен марапатталған Ұлы Отан соғысының ардагерлерінің есімдерін беру бойынша облыстық ономастика комиссиясының 15 шілдедегі бірінші отырысында 5 мектеп, 1елдімекен, 3 көшенің атауын өзгерту бойынша ұсыныстар қаралып, нәтижесінде оң шешімін тапты.

Республикалық ономастикалық комиссиясының оң қорытындысын алған Шымкент қаласының 5 көшесіне облыстық мәслихатпен әкімдіктің бірлескен шешімі шығарылып, әділет департаментіне тіркелді.

Облыстық ономастика комиссиясының 2015 жылғы 4 желтоқсандағы екінші отырысында аудан, қаладан түскен 30 ұсыныс қаралып нәтижесінде 7 мектеп, 1 саябақ, 16 көшенің құжаттары оң шешімін тауып, қалған 1 мектеп, 2 елдімекен, 2 көше, 1 мәдениет үйі құжаттары толық рәсімделмеуіне байланысты кері қайтарылды.

Республикалық ономастикалық комиссияның оң қорытындысын алған 6 мектеп, 11 көше (Арыс-3, Шымкент-7, Түркістан-1) құжаттары бойынша тиісті жұмыстар жүргізілуде.

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Жарлығына сәйкес кәсіпкерлерді тексеруге мораторий жарияланғаны белгілі. Жеке кәсіпкерлік саласын тексеру 2015 жылдың шілдесінен басталады.

Алайда қазіргі уақытта тиісті министрліктер тарапынан тексеру жүргізудің әдістемесі әзірленуде.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 29 маусымдағы №110 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасында тілдерді дамыту мен қолданудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында көрсетілген индикаторларға қол жеткізу, (көрнекі ақпараттың пайдаланылуын бақылаудың өңірлерді қамту дәрежесі 2017 жылға қарай – 50%, 2020 жылға қарай – 100%) және «Қазақстан Республикасындағы тіл туралы» ҚР Заңының 25-2-бабы 2-1) тармағына сәйкес (деректемелер мен көрнекі ақпаратты орналастыру бөлігінде Қазақстан Республикасының тіл туралы заңнамасының сақталуын бақылауды жүзеге асырады) қазіргі таңда 15 аудан, қалада кәсіпкерлер арасында заң талаптарын түсіндіру жұмыстарын жүргізу үшін насихат топтары құрылып, жоспарға сәйкес жұмыс жүргізілуде. Топ құрамына жергілікті атқарушы органдарда тіл саясатымен айналысатын бөлімдер, жастар орталығының қызметкерлері, әділет және халыққа қызмет көрсету орталықтарының жауапты мамандары, депутаттар, жеке сектор саласындағы тіл жанашырлары, қоғамдық, үкіметтік емес ұйымдар, БАҚ өкілдері кіреді.

Осы бағытта қалалық, облыстық 6 семинар, кеңейтілген мәжілістер өткізілді. Атап айтқанда, 2015 жылғы 10 маусымда «Жарнама жазулары», 2 шілдеде жарнама агенттігінің өкілдері қатысқан «Заң талаптарын орындау – ортақ міндет» атты семинарлар, 27 шілдеде «Қазақстанның болашағы – қазақ тілінде» атты пікірталас, «Қала көркі - ақпарат» кеңейтілген мәжіліс, 30 қыркүйекте облыстық білім, жастар саясаты және тілдерді дамыту басқармасының ұйымдастыруымен «Көрнекі ақпарат тілін ұлт мүддесіне сай ретке келтіру мәселелері» атты облыстық семинар өткізіліп, өзекті мәселелер талқыланды.

Баспасөз беттерінде «Маңдайшаға мән берейік», «Жарнама заңға сәйкес жазылуы тиіс» («Кентау шұғыласы» газетінің 24.01.2015ж. №4 және 04.07.2015ж. №27 сандары), «Қателіктер көбейіп барады» («Өскен өңір» газетінің 24.04.2015ж. №17 саны) , «Сауатсыз жарнамаға тыйым болмай тұр», «Сақау жарнама, самарқау қожайын» («Созақ үні» газетінің 01.04.2015ж. №27, № 63 сандары) атты мақалалар және аудандық «Созақ» теледидарында «Тіл туралы» ҚР Заңының орындалуын сақтау туралы бейнеролик жарияланды.

1. 
   Өткен жылмен салыстырғанда үш ауысымдық және авариялық мектептер санының төмендеуі көрсеткіші жоспарда 45,7 пайыз болса, 47,1 пайыз болып, 1,4 пайызға артығымен орындалды.
   
2. 
   Үш ауысымдық және апаттық мектептердің орнына пайдалануға берілетін жаңа мектептердің саны жоспарда 32 мектеп болса, 33 мектептің құрылысы пайдалануға берілді немесе 1 мектепке артық.
   
3. 
   Мектеп бітірушілердің арасында білім беру бағдарламаларын табысты (өте жақсы/жақсы) меңгерген оқушылардың үлесі жаратылыстану-математика пәндері бойынша жоспар 5,4 пайыз болса, 7,2 пайызға орындалды немесе жоспар 1,8 пайызға артығымен орындалды.
   
4. 
   Қоғамдық-гуманитарлық пәндер бойынша жоспар 16,2 пайыз болса, ол толық орындалды.
   
5. 
   Жоғарғы педагогикалық білімі бар педагогтердің үлесі жоспарда 96 пайыз болса, ол 96,2 пайызға немесе 0,2 пайызға артығымен орындалып отыр. Оның ішінде, ауылдық жерлерде 95,4 пайыз толық орындалған.
   
6. 
   Халықаралық олимпиадалар мен конкурстардың (ғылыми жобалардың), ғылыми жарыстардың жеңімпаздары болып табылатын оқушылар саны 68 оқушы болса, орындалуы 96 оқушы немесе 28 оқушыға артығымен орындалды.
   
7. 
   Мүмкіндіктері шектеулі балалардың жалпы санының ішінде балалардың инклюзивтік біліммен қамтылуы 16,7 пайыз болып, 1,5 пайызға артығымен орындалды.
   
8. 
   Мектептердің жалпы санының ішінде инклюзивтік білім беру үшін жағдайлар жасалған білім беру үшін жағдайлар жасалған білім беру ұйымдарының үлесі 30 пайыз болып, көрсеткіш 30,1 пайызға орындалды.
   
9. 
   Балаларды (3-6 жас) мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту 77,7 пайыз болса, жоспар 80,5 пайызға немесе 2,8 пайызға артық орындалды.
   
10. 
    Мектепке дейінгі (3-6 жас) білім алуға мұқтаж балалар санын төмендету үшін ашылған жаңа орындардың үлесі 6,8 пайыз болып, толық орындалды.
    
11. 
    15-28 жастағы жастардың жалпы санындағы NEET үлесі (NEET – англ. Not in Education, Employment or Training), %-бен 25 пайыз болса, ол толық орындалды.
    
12. 
    Жастар ұйымдарының қызметінде қатысатын жастардың үлесі 45 пайыз болса, ол толық орындалды.
    
13. 
    Оқуды бітіргеннен кейінгі бірінші жылы техникалық және кәсіптік білім беретін орындары түлектерінің жұмысқа орналастырылғандардың үлесі 59 пайыз болып, ол толық орындалды.
    
14. 
    Типтегі жастағы (14-24 жас) жастардың техникалық және кәсіптік біліммен қамтылу үлесі 13,2 пайыз болып, толық орындалды.
    
15. 
    Аз қамтылған отбасылардан шыққан білім алушылардың жалпы санынан сапалы және теңгерімделген ыстық тамақпен қамтылған аз қамтылған отбасылардан шыққан балалардың үлесі, %-бен 100 пайыз толық орындалды.
    
16. 
    Мемлекеттік тілді игерген халықтың үлесі 89,8 пайыз болса, ол 90 пайызға немесе жоспар 0,2 пайызға артығымен орындалды.
    
17. 
    Мемлекетік органдардағы жалпы құжат айналымындағы мемлекеттік тілде іс жүргізу үлесі 100 пайыз болып, толық орындалды.
    
18. 
    Тіл саясаты саласындағы заңнама нормаларының жіберілген бұзушылықтарының саны: сыртқы жарнама, бұқаралық ақпарат құралдары 210 болса, нақты 487 анықталып, ол 277-ге артық артығымен орындалды.
    
19. 
    Қалалардағы қазақ тілінде оқытатын мектептердің саны жоспар 741 болып, толық орындалды.