С. А. Козлова, Т. А. Куликова
Эстетикалық тәрбие беруді ұйымдастыру түрлері
жүктеу/скачать 1.29 Mb.
|
| Эстетикалық тәрбие беруді ұйымдастыру түрлері
Мектеп жасына дейінгі ұйымдарда балаларды эстетикалық тәрбиелеу олардың әрекетіне басшылық ету қағидаларына, мектеп жасына дейінгі балаларды біріктіру амалына, қызметінің түріне байланысты түрлі формада жүзеге асырылады. Тәрбиелеуші балаларды дамыту үдерісін басқарады. Балалардың өзі де көркем шеберлігін жақсы көреді, және те онымен өз ықыласымен айналысады. Ересек адамның жетекшілігінсіз тәуелсіз көркемдік белсенділік толық жүзеге асатындығы туралы айту мүмкін емес.Бұл жетекшіліктің сипаты жанама. Тәрбиеші баланың тәжірибені, әсерлерді жинақтауына 197 қамқорлық етеді, ол кейін өзіндік сурет салу, модельдеу, әңгімелер айтуда, музыкалық белсенділікте көрініс табады; көрнекі әдістер мен тәсілдерді үйретеді. Өзіндік көркемдік белсенділіктің дербес деп айтылу себебі, ол балалардың бастамасы бойынша өздерінің жеке қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін пайда болады, мысалы, анасы сыйлық жасау, әжесіне «хат жазу», ойнау үшін қолынан ойыншық жасау және т.б. осындай әрекет көбінесе синтетикалық сипатқа ие, яғни балалар түрлі мазмұнды, түрлі материалдарды, жұмыстың әр түрлі тәсілдерін біріктіреді. Педагогтің мақсаты – баланың ойлаған мақсатын бұзбай, қажеттілік туса, оған көмектесу. Бірақ ең бастысы – дербес әрекетіне жағдай жасау – балалар материалдарды қайдан алатынын, басқаларға кедергі жасамай, қай жерде сурет салуға, музыка ойынауына болатынын білуі қажет және т.б. Тәрбиеші ойға салуды, затқа, нысанға назарын тартуды, сұрақтар, ұсыныстар, нәтижелерді бағалауды және дербестік деңгейін, ойлап табуды, қиялды пайдалана отырып, балалардың өз беттілігін тәрбиелейді. Тәуелсіз әрекет жеке сипатқа ие болуы мүмкін, кейде балалар екі-үш адам болып бірігеді, өз ойларын талқылай отырып, бірге концерт дайындайды, костюмдердің элементтерін жасайды, декорацияларды салады, ойынға атрибуттарды әзірлейді, театрландырылған ойындарды ұйымдастырады және т.б. Тәуелсіз қызметінің белгілері болып баланың музыка, қозғалыстар, сурет салу, сөйлеу дағдыларына назар аударуы және игергендерін өздерінің жаңа қызметіне аударуы, жаңа мәселелерді шешу үшін қолдануы саналады. Тәуелсіз көркемдік қабілет тәрбиеші мақсатқа сай және әр түрлі формада жүргізетін жұмыспен де тығыз байланысты. Бұл сөйлеу дағдыларын, бейнелеу өнерін, музыка шеберлігін дамытуға арналған ұйыидастырылған сабақтар да болуы мүмкін. Олар апталық негізгі «кестеге» еніп, алдын ала әзірленген мазмұн бойынша және күрделілігі өсеуі байланысты жүйелі түрде өткізіледі. Тәрбиеші табиғатқа, ескерткіштерген, мұражайға (балалармен бұл жұмыс түрі ата-аналарымен де орындала алады), мерекелік безендірілген көшелерге және т.б. экскурсия ұйымдастырады. 198 Педагогтің міндеті – баланың әсер алу заңдарын, тәрбие беру міндеттерін ескере отырып, экскурсия мазмұнын ойластыру керек. Алдын ала экскурсияның өтетін орнын, бақылау нысанының маңайына балаларды орналастыру тәсілін анықтап, зерделеу қажет, себебі мектеп жасына дейінгі балаларға жаңа білімді беріп қана қоймай, оларға эстетикалық сезім тудыру керек. Ал сезімдер жеңіл бұзылатыны белгілі. Мынадай мысал келтірейік. Алдын ала ойластырмай, балаларды И.Е.Репиннің ескерткішінің қасына қалай орналастыруға болады, тәрбиеші оларды өзен көзге түсерліктей орналастырады. Онда әдемі бұрқақтар қойылған. Балалардың назары біршама күшті эмоционалды әсер ететін нысанға аударылады. Ал мақсатқа сай, балаларды олар ескерткішті ғана алдымен көріп, оны қарастырып, тәрбиешінің әңгімесін тыңдай алатындай орналастыру керек. Сосын экскурсияшыларға өзенге бұрылуды ұсынып, бақылауға түсетін жаңа нысанды алдыңғысымен байланыстыруға болар еді. Эстетикалық тәрбие беруге ықпал ететін бала қызметі түрлерінің бірі - театрландырылған ойындар мен жүктеу/скачать 1.29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|