С. Б. Ержанова ҚазМемҚызпу профессоры, ф.ғ. д
жүктеу/скачать 1.56 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Әдеби (көркемдік) әдіс
- Әдеби процесс
- Әдеби үдеріс
| Аралас буынды өлшем – қазақ поэзиясында ұзынды-қысқалы әр түрлі
тармақтар шумақ ішінде белгілі тәртіппен реттеліп келетін өлең өрнегі. Архитектоника – грек тілінен енген сөз - әдеби шығарманың біртұтастығы, бүтіндігі басты құрамдары мен жеке бөліктерінің сәйкестігі, үйлесемділігі. Аполог – грек тілінен енген сөз – баяндау, мысалдау деген мағынаны береді.Ғақлияға, ғибрат айтуға құрылатын шағын көлемді астарлы әңгіме. Өлең түріндеде жиі ұшырасады. Зерттеушілердің айтуына қарағанда, аполог – шығыста пайда болып, мысал жанрының қалыптасуына ықпалын тигізген үлгі. Ассонанс – латын тілінен енген сөз – үйлесім деген мағынаны береді. Өлең сөзде дауысты дыбыстардың үндесе қайталануы. Орнымен үндескен сөздер әдеби тілдің өрнек – кестесіне ажар айшық қосады. Әдеби (көркемдік) әдіс - белгілі бір дәуірде көптеген жазушылардың шығармаларында қолданылатын, өмір шындығын суреттеу ерекшелігі, соны айқындайтын негізгі принциптер. Жазушының өмірді бейнелеуде нақтылы болған, яки болатын жағдайларды, өмір құбылыстарын тірек етуі немесе өмірдің өзі қандай болуы қажет деген өз ой-түсінігіне сүйенуі – осы екеуінің қайсысына көбірек мән беретініне сәйкес сипатталады. Әдеби әдіс – уақыттың көркемдік концепциясы. Әдеби процесс – бұл белгілі бір дәуірде, сонымен қатар ұлттар мен елдердің, аймақтардың әлемнің күллі тарихи кезеңдерінде өмір сүріп келе жатқан әдебиеттің тарихи-заңды қозғалысы. Әдеби процесс әрбір тарихи кезеңде әлеуметтік, идеологиялық және эстетикалық тұрғыдан жазылған әр алуан сапалы кесек образдар мен қарапайым бейнелер кескінделген қарадүрсін шығармалардан көпшілікке арналған әдебиеттерге дейін өз бойына жинап, үздіксіз сіңіріп отырады. Әдеби жанр (фр. – тек, түр) термин ретінде шартты, екі мағынада қолданылады: 1) әдебиеттің тектері – эпос, лирика, драма. 2) Әдеби шығарманың түрлері - әңгіме, роман, баллада, комедия, ода т.б. Әдеби үдеріс - әдебиеттанудың, поэтика мен эстетиканың бәріне ортақ көркемдік категориясы. Әдеби үдеріс көркемдік әлемінің қозғалысы мен дамуын зерттейді. Әдеби мұра – көркем әдебиеттің, сөз өнерінің өткен дәуірден қазіргі заманға жеткен туындылары. Әдеби мұра- халықтың әртүрлі тарихи 211 кезеңдегі мәдени өресінің, әлеуметтік жағдайының, тілдік, эстетикалық қоғамының айғағы. Әдеби сын – көркем шығармаларды талдап, баға беріп, олардың идеялық- көркемдік мәнін, әдеби процестегі алатын орнын анықтайтын әдебиеттану ғылымының негізгі саласы. Сын әдебиеттің тарихы мен және теориясы мен тығыз байланысты. Әдебиет – арабша сөз өнері асыл сөз деген сөзден шыққан, ал орысша литература деген атау латынның әріп,жазу–сызу деген мағыналы сөзінен тарайды. жүктеу/скачать 1.56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|