Дауысты және дауыссыз дыбыстарды айту
жӛніндегі жаттығулар
Дауыссыз дыбыстарды дыбыстамай атаңдар: «и — э
— а — о — у — ы».
Йотты дауысты дыбыстарды дыбыстамай атаңыздар: е, ѐ, ю, я.
Әрбір кезекті дыбысты кҥшейтіп, дыбыстарды дауыстап айтыңдар: «и — э — а— о — у — ы».
Ҥйлесуі əртҥрлі дауысты дыбыстарды дауыстап атаңдар: «иэ
— иа — ио — иу — иы»; «эи — эа — эо — эу — эы»; «аи — аэ — ао — ау — аы»; «ои — оэ — оа — оу — оы»; «уи — уэ — уа — уо — уы».
Бір тыныста дауыссыздарды дауыстылармен бірге айтыңдар: «би — би — бип», «бэ — бэ — бэп», «ба — ба — бап», «бо — бо
— боп», «бу — бу — буп», «бы — бы — бып»; содан кейін: «пи
— пи — пиб», «пэ — пэ — пэб», «па — па — паб», «по — по — поб», «пу — пу — пуб», «пы — пы — пыб»
— жəне осылай басқа дыбыстармен айту керек: д — т, ж — ш, з
— с, в — ф.
Дауысты дыбыстардың артикуляциясы жӛніндегі жаттығулар
а, я
Кім Мəскеуде болмады, сҧлулықты көрмеді. Ҥйлер бҧрышымен əдемі емес, тəтті тоқашы əдемі.
Бөтеннің кҥлше нанына аузыңды ашпа, ерте тҧрып өзің жаса.
Аспа тақтайда жатыр, тілімі де жоқ бірақ.
Тіл сөйлейді, ал бас білмейді.
о,ѐ
Біреуінде мылтықтың сирағы бар, ал жетеуіндеқасық.
Бҧл кірпі — оны қолымен ҧстай алмайсың.
Өтірік айтсаң — өлмейсің, бірақ ешкім енді саған сенбейді.
Сауысқан мен шекілдек — ҥлкен зырылдауықтар.
Тілінде бал, ал тілдің асты — мҧз.
и, ы
Туған жеріңде ӛл – ешқайда барма
Асықсаң — адамдарды кҥлдіресің Ақырын айқайла — боярлар пеште. Шекірейген тыныш жатпайды.
Егер епті болса, ауызға бҧршақ тҥсер.
У, ю
Төзімділік пен еңбек бəрін жеңеді. Ақымақ кəналаса, ақылды ойланады. Ғылымсыз, ештеңе өңдіре алмассың. Тілмен шабуылдасаң, аздап айқасасың. Бақытсыздық азаптайды, ал ақыл ҥйретеді. Зыр қағып, зыр қағып ақыры қақтамадым.
е
Жедім бе əлде тҥскі аста отырдым ба.
Орманды кесу — иықты аямау.
Денемен ҥлкен болсаң, іспен кіші бол.
Кім не ексе, соны орады.
Еріншек қасықты ҧстауға ерінсе, жалқау тамақ ішуге ерінер.
Достарыңызбен бөлісу: |
