С. Д. Якушева педагогикалық шеберліктің негіздері педагогикалық мамандықтар бойынша орта кәсіптік білім берудің бағдарламаларын жүзеге асыратын білім мекемелерінің оқу процесінде қолдануға арналған оқулық
жүктеу/скачать 4.79 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Кейбір дауыстағы кемшіліктерді тҥзетуге арналған жаттығулар
| Гекзаметр
Ойда берік есіңе сақта, бəрінен бҧрын, сөзден бҧрын жаттығуды баста, Кеуде тҧсын ақырын ғана ашу керек Іштен төмен тірек ҥшін тыныс алу дыбыстарын таңда. Тыныс алу кезінде иықтар тыныш əрі қозғалмауы керек. Әрбір өлең жолын бір тыныспен айту керек. Сөйлегенде кеуде қысылмауы керек. Өйткені дем шыққанда тек бір диафрагма қозғалады. Бір жолды оқып, кейінгісіне асықпа: Өлең оқығанда аздап кідіріс жаса Ауаны бір сəтке ҧста, содан соң оқуды баста. Барлық сөздің естілуін анық қадағала: Дауыссыз дыбыстарда мақамды анық əрі таза оқуды есіңе сақта; Дауыс ҥшін жолың ашық болу ҥшін, аузыңды ерінбей аш; Дыбыстар ҥнін қырылдаған ҥніңмен баспа — Дауыс ақырын естілсе де өз иілімділігін сақтау керек; Жаттығуды қарқынмен, жоғарылықпен, дауыспен орындау ҥшін; Дыбысты бір қалыпты əрі орнықты ҧста: Дауысты мҧқият тыңдау ҥшін, еш жерде дірілдеме, теңселме. Дем шығару ҥнемшіл — тҧтас жолмен есептеу. Жинақылық, ҥнділік, ҧшпалық, төзімділік, баяулық, бір қалыптылық — Міне осының бəрін мҧқият ҥніңмен жаттығудан ізде. 8-жаттығу. Мəтінді əртҥрлі тізілімде, «м» дыбысын сала отырып айтыңыздар: Балды орманда аю тауып алды, Балға аз, араға көп. Менің сҥйкімді көкнəрім, менің Мəриям, жарқыраған арманым маяк, бҥлікте сағым теңіз, Менің сҥйікті көкнəрім, менің көкнəрім, менің Мəриям! Бҧлыңғыр қараңғылықты ҥнсіздік басады, Маған əлемдегі бор таңбалады, Менің сҥйікті көкнəрім, менің Мариям, жарқыраған арманым маяк. Кейбір дауыстағы кемшіліктерді тҥзетуге арналған жаттығулар 1-жаттығу. Дірілдеген дауысты тҥзету: дем шығару арқылы мына дыбыстарды айтыңыздар «м», «н», ҥнді дауыссызбен дыбыстауды ҧстап тҧрыңыз, содан кейін дауысты дыбыстарды қысқаша айтыңыз: «ммми — мммэ — ммма — мммо — ммму — ммми, ннни — нннэ — ннна — ннно — ннну — ннны». 2-жаттығу қатаң жəне мыңқылдаған дауысты тҥзету: дем шығарғанда мына дыбыстарды айтыңыз «л», «р»: «ллли — лллэ — ллла — ллло — лллу — лллы, ррри — рррэ — ррра — ррро — ррру — ррры». 3- жаттығу. Көп ҥнді дауысты тҥзету: бір рет дем шығарып, дыбыстарды айту «м», «л», алдымен оларды 4-5 нотаға төмендетіп, сосын осылайша жоғарылатып айту. 4-жаттығу. Айтылу мəнерімен дауысты тҥзету (мҧрынмен айту): дем шығарғанда, мына дыбыстарды айту «б», «д», «г», соңғы дауыссызды бҧзбай дауысты дыбыстармен айту: «бибб — бэбб — бабб — бобб — бубб — быбб» жəне т.б. 5-жаттығу. Өз дауысыңызды анағҧрлым ҥнді əні кҥшті ету ҥшін, дем шығарғанда, əндетіп мына дыбыстармен жаңылтпашты айтыңыз: «б», «м», «н», «з». Сонымен бірге, дауысқа əртҥрлі реңк беріңіз: кінəлаушы, сендіруші, шақырушы жəне т.б. мысалы: «Мма- ла-анья — болту-унья ммоло-око боллта-ала-а, выбалл-тывала, да не вы-ыболтала-а». Немесе: Ззвенит зземля от ззолотого ззноя». Гигиена және дауыстың алдын алу. Жҧтқыншағыңызды шөппен кҥн сайын шайып отырыңыз: шайқурай, шатыраш, қырмызыгҥл гҥлдері, өгейшөп жапырақтары; майқарағайдың, қайыңның, шыршаның, қарағай жапарықтары мен емен жəне терек бҥршіктерінің буланған инелерімен тыныс аласыз. Шылым тартпаңыз! Никотин сіңірдің иілімділігін қҧрғатып, əсерінен қарлығу жəне жөтел пайда болады. Тамағыңыз қҧрғаса, тамақты тҥймедағы тҧнбасымен (қайнаған стақандағы суға 1-2 ас қасық) шайыңыз. Тамақ жыбырлағанда, мҧрын мен ауызға 5-6 тамшы зəйтҥн, шабдалы, өрік майын тамызыңыз. Қабыну кезінде тамақты фурацилинмен немесе əр 2-3 сағат сайын эвкалипт тҧнбасымен шайыңыз. жүктеу/скачать 4.79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|