Тәжірибелік сабақ №10 Тақырыбы: Кадастрлық құнын анықтау үшін жерді аймақтарға бөлу Мақсаты: Аймақтарға бөлудің мақсаты мен жер учаскелеріне төлемақының базалық ставкаларына түзету коэффициенттерін айқындау
Аймақтарға бөлу - жер аумағын оның нысаналы мақсаты мен пайдаланылу режимiн белгiлей отырып айқындау.
Елді мекендерде жерді аймақтарға бөлу бағалау аймақтарының шекараларын және жер учаскелеріне төлемақының базалық ставкаларына түзету коэффициенттерін айқындау мақсатында жүргізіледі.
Жерді аймақтарға бөлуді облыстар, республикалық маңызы бар қала, астана, аудандар, облыстық маңызы бар қалалар деңгейінде ұйымдастыруды облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың тиісті уәкілетті органдары жүзеге асырады. Жерді аймақтарға бөлу жобасын (схемасын) облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың тиісті өкілді органдары бекітеді.
Жердi аймақтарға бөлу кезiнде белгiленген, аумақты пайдаланудың нысаналы режимi жер құқығы қатынастарының субъектiлерi үшiн мiндеттi болып табылады.
Жердi аймақтарға бөлу жергiлiктi атқарушы органдардың шешiмi бойынша жүргiзiледi және бюджет қаражаты есебiнен жүзеге асырылады.
Аймақты фактор бойынша бағалау.
1 Қоғамдық орталықтарға қолжетімділігі.
Бұл коэффициент жер телімінің қоғамдық мәдени орталықтардан белгілі бір радиус ішіндегі арақашықтығын нақтылы қамтамсыз етілуін көрсетеді.
Келтірілген радиус қызмет көрсетудің көлік қатынасының қолжетімділігімен есептеледі. Коэффициент 1.0.
2 Инженерлік инфрақұрылым деңгейі.
Жер телімнің толыққанды инженрлік инфрақұрылыммен қамтамасыз етілген жағдайда коэффициент 1.0 - ге тең қолданылады.
3 Инженерлік – геологиялық жағдайы.
Коэффициент жер бедерінің күрделілігің көрсетеді, батпақтану жер бетінің әлсіздігі (жер асты суларының жақын жатуы) немесе басқа да факторлар қала құрылысы үшін аумақты дайындау жұмыстары күрделі әрі қымбатқа түсіп отыр.
Қала құрылысы үшін жер телімін қалыпты жағдайда қолдануда коэффициент 1 көрсетіледі. Егер жер телімі жер бедерінің күрделілігімен сипатталса батпақтану және басқа да факторлар кестелердің бірінде көрсетілген.
4 Ландшафтық – рекреациялық құндылық (ЖТҮҚ үшін).
Коэффициент есепке алады саябақтардың, скверлердің, жасыл екпелердің, тарихи ескерткіштердің сәулет өнерінің бар болуын .
5 Экологиялық жағдайы.
Коэффициенті есепке алады ауа бассейінінің және топырақтың ауыр металдармен ластануын және аумақты санитарлы тазарту деңгейін олардың көрсеткіштері 1 ден басталады.
Түзету коэффициентін есептеу
Корт= (К1+К2+К3+К4+К5), бұл жерде коэффициенттер:
К1 - қоғамдық орталықтарға қолжетімділігі
К2 - инженерлік инфрақұрылымдардың деңгейі
К3 - инженерлік – геологиялық жағдайы
К4– ландшафтық – рекреациялық құндық
К5 - экологиялық жағдайы .
Қолайлы факторлар, яғни жер салығының базалық ставкалары жоғарылататын коэффициенттер:
жер учаскелерінің қала маңындағы аймақта орналасуы;
көлік және инженерлік желілермен, қондырғылармен жақсы қамтамасыз етілуі;
инфрақұрылымныңжағдайы;
өнімдісатунарықтарыныңқамтамасызетубазаларының, қызметкөрсетуорталықтарыныңжақындылығы;
Салықставкаларынакеріәсерінтигізетінфакторлар:
Пайдаланушартарыерекшеаймақтарболсанемесесанитарлыққорғауаймақтарыболса;
Экологиялықжағдайдыңнашарболуы;
Көлікжәнеинженерлікжелілермен, қондырғыларменнашарқамтамасызетілуінемесемүлемқамтамасызетілмеуі;
Өнімдісатунарықтарыныңқамтамасызетубазаларының, қызметкөрсетуорталықтарыныңалыстығы.
Бірыңғайинтегралдықкөрсеткіштіесептеу:
мұндағы:
- кадастрлық квартал орталығының аудан орталығынаналшақорналасуынатүзетукоэффициенті;
- кадастрлық квартал орталығының облыс орталығынан ірі өндірістік орталықтан өнімді сату нарықтарымен қамтамасыз ету базаларынан алшақ орналасуына түзету коэффициенті;
- жол желісінің сапасына түзету коэффициенті;
-ауылшаруашылық алқаптарының құрылымына түзету коэффициенті;
-жайылымдардың суландырылуына түзету коэффициенті;
-жайылымдардың сапасына түзету коэффициенті;
-кадастрлық кварталдың қала маңындағы аймақта немесе курорт аймағында орналасуынатүзетукоэффициенті;
-жерді пайдаланудағы шектеулерге түзету коэффициенті;
- басқа да есепке алынбаған шарттарға түзету саякоэффициенті.
Жерсалығыныңбазалықставкаларынатүзетукоэффициенттерінбелгілеуүшінинтегралдыкөрсеткіштерініңауданыбойыншаорташамәнінесептейді.
Түзетукоэффициенттерініңмәндерінкадастрлықкварталдыңинтегралдыкөрсеткішінебөліпанықтайды:
Түзетукоэффициентерініңмәндерібірдейнемесебір-бірінежақынкварталдарынжекеаймақтарғабіріктіреді.
Коэффициенттердіңинтервалдарын 0,1-0,2 депалады. Біраймаққатабиғиэкономикалықөжағдайыбірдейбірнешекадастрлық квартал кіруімүмкін. Соныменқатараумағыәртүрлітабиғиэкономикалықжағдайдаорналасқанбіркадастрлықкварталдыңтерриториясынәртүрліаймақтарғажатқызуғаболадыжәнеаймақтыңшекараларыжербетіндеанықкөрінуікерек, мысалы: жол, өзен, жербедерініңбасқа да элементтері.
Ауылдықелдімекендердіңжерінкадастрлықаймақтарына:
облыстықнемесеіріөндірістікорталықтыңқаламаңындағыаймағынданемесе курорт аймағындаорналасқан;
ауданнемесеоблысорталықтарынажақынорналасқанжолдардыңсапасыжақсыреспубликалықмаңыздыавтокөлікнемесетеміржолдары бар елдімекендер;
сумен, газбенжәнеэнергияменқамтамасызетужелілеріжақсықамтамасызетілген;
әлеуметтікжәнемәденитұрмыстыққызметкөрсетуобъектілері бар елдімекендержатады.
Әрелдімекенбойыншаинтегралдыкөрсеткішесептеледі:
- елді мекенің аудан орталығынан алшақ орналасуына түзету коэффициенті;
- елді мекеннің облыс орталығынан алыс орналасуына түзету коэффициенті;
- жолдың сапасына түзету коэффициенті;
-ауылдық елді мекеннің әкімшілік деңгейіне түзету коэффициенті;
-елді мекеннің сумен қамтамасыз етілуіне түзету коэффициенті;
-елді мекенніңкоммуналдыинфрақұрылымыменқамтамасызетілуінетүзетукоэффициенті;
- қала маңындағы немесе курорт аймағына түзету коэффициенті;
- басқа да есепке алынбаған шарттарға түзету коэффициенті.