Сабақ Такырыбы: Химиялық лабораторияда жұмыс жасау ережесі. Химиялық термодинамика элементтері. Зертханалық жұмыс «Тұздың интегралды еру жылуын анықтау»
жүктеу/скачать 0.56 Mb.
|
моляльды концентрациясы; қалыпты концентрациясы; массалық үлес. 10. 1М С6Н1206 және 1M C12H22O11 ерітінділері үшін осмостық қысымының шамасы: А)РС6Н12О6 › Р С12Н22О11
№4 сабақ Тақырыбы: Әлсіз және күшті электролит ерітінділерінің теориясы. Судың иондық көбейтіндісі. Сутектік көрсеткіш Мақсаты: Студент қышқылдар мен негіздердің теорияларын білуі қажет, сонымен бірге, ағзадағы химиялық тепе-теңдік пен үдерістердің негізгі түрлерін білуі қажет. Оқыту мақсаты: Бұл тақырып бойынша білім дәрілік заттар технологиясын, фармацевтикалық химия, фармакогнозия, физиология сияқты пәндерді оқу үшін, изотонды және гипотонды дәрілік заттарды дайындау тәжірибесінде қажет. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Білім берудің және оқытудың әдістері: семинар, шағын топтарда жұмыс жасау, есептер шығару, оқыту тесттері, тест-бақылау. Әдебиеттер:
Бақылау:
А) pOH=7 В) рОН=9
С) рОН=3 Д) рОН=13 Е) рОН=11
А) 100 есе көбейады В) 100 есе азайады С) 1000 есе азайады Д) 1000 есе көбейады Е) 10 есе азайады
А) 1∙10-8 В) 1∙10-4 С) 1∙10-5 Д) 1∙10-6 Е) 1∙10-2
А) электролиттер В) әлсіз электролиттердің сұйылтылған ерітінділері С) электролиттердің сұйылтылған ерітінділері Д) электролиттердің концентрленген ерітінділері Е) электролиттердің қаныққан ерітінділері
А) =n(диссоциацияланған молекула саны)/n(молекулалардың жалпы саны) В) =n(молекулалардың жалпы саны)/n(диссоциацияланған молекула саны) С) = n (жалпы саны) /n (иондар саны) Д) = n (иондар саны)/n (жалпы саны) Е) = n (иондар саны)
А) рН=12 В) рН=3
С) рН=1/2 Д) рН=0,2 Е) рН=2
А) [H+]=10-3 В) [H+]=103 С) [H+]=1013 Д) [H+]=105 Е) [H+]=10-11
А) 4 В) 6
С) 3 Д) 2
Е) 5
А) 5 бірлікке өседі В) 2 бірлікке өседі С) 2 екі бірлікке азаяды Д) 5 бірлікке азаяды Е) 3 бірлікке азаяды
А) 6,4 В) 2,22
С) 3,2 Д) 7
Е) 8
А) өзгермейді В) 2 бірлікке өседі С) 2 бірлікке азаяды Д) 5 бірлікке өседі Е) 5 бірлікке азаяды
А) 0,3 есе азаяды В) 2 есе азаяды С) 1-ге артады Д) 2 есе артады Е) 0,3 артады
Сұйықтықтардың өзара ерігіштігінің қандай жағдайларын білесіңдер? Ерудің жоғарғы және төменгі шекті (критикалық) температурасы дегеніміз не? 3. Алексеев ережесін түсіндіріңіз және оның анықтамасын беріңіз.
Білім берудің және оқытудың әдістері: семинар, шағын топтарда жұмыс жасау, есептер шығару, оқыту тесттері, тест-бақылау. Әдебиеттер
Бақылау: 1. Бастапқы ерітіндіге қосқанда оның қайнау температурасын төмендететін немесе ерітінді үстіндегі жалпы қаныққан бу қысымын арттыратын компонент бу құрамында көп болады, бұл...: А) Коноваловтың бірінші заңы В) Генри заңы С) Коноваловтың екінші заңы Д) термодинамиканың бірінші заңы Е) Рауль заңы 2. Бу қысымы қисығында максимумға қайнау температурасы қисығындағы минимум сәйкес келеді және бұл нүктеде ерітінді мен оның бу құрамы өзара тең. , бұл: В) Генри заңы С) Коноваловтың екінші заңы Д) термодинамиканың бірінші заңы Е) Рауль заңы 3. Ерітінділер үшін Рауль заңының түрі: А) PА0- PА ---------- = NB PА0 n2 В) ∆P = ----------- n1 + n2 С) P = CmRT PА0- PА Д) ------------ = NA PА0 PА Е) --------- = NB PА0 4. Өзара еру диаграммасындағы жоғары критикалық (шекті) нүктедегі Гиббстің фазалар ережесінің түрі: A) С=2-1+1; B) С=2-1+2; C) С=2-2+1; D) С=2-2+2 5. Азотропты қоспаны оның құрамдас компоненттеріне мына жолмен бөлуге болады: A) жай айдау; B) ректификация; C) су буымен айдау; D) бөлшектік айдау. №6 сабақ Тақырыбы: Буферлі жүйелер. Зертханалық жұмыс «Буферлі ерітінділерді дайындау және қасиеттері» Мақсаты: Буферлі ерітінділерді дайындауды, дайындалған ерітінділердің рН есептеуді үйрену, ерітіндінің буферлі сыйымдылығын қышқыл және негіз бойынша өлшеу. Оқыту мақсаты: Тірі ағзаның буферлік жүйелері, қан және ұлпалық сұйықтықтардың рН тұрақтылығын қамтамасыз ететін, маңызды физикалық-химиялық жүйелердің бірі болып табылады. Буферлі ерітінділер ортаның рН-н тұрақты сақтау үшін қолданылады. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Білім берудің және оқытудың әдістері: шағын топтарда жұмыс жасау, есептер шығару, зертханалық жұмыс, тест-бақылау. Зертханалық жұмыс «Буферлі ерітінділердің қасиеттері» Тапсырма 1. Буферлі ерітіндіні дайындау және буферлі ерітіндінің рН сұйылтудың әсерін анықтау . Буферлі ерітінді дайындауға 0,1 н. СН3СООН және 0,1 н. CH3COONa ерітінділері алынады. Үш пробиркаға 0,1н СН3СООН және 0,1н CH3COONa концентрацияларының арақатынасы келесідей болатын қоспаларды дайындау. а) 9:1; б) 5:5; в) 1:9. Дайындалған әр ерітінділердің жалпы көлемі 10 мл. Пробиркалардағы қоспаларды араластырыңыз. Әр пробиркадан 1 мл. ерітінді алып, оны таза пробиркаларға құйып, олардың әрқайсысына 8 мл.-ден су қосыңыз. Сұйытылған әр ерітіндіні араластырыңыз. Барлық дайындалған ерітінділерге 5 тамшы лакмоидтың спирттік ерітіндісін қосып, ерітінділерді араластырыңыз. Ерітінді түстерін жазып, салыстырыңыз. Ерітіндідегі индика-тордың бірдей түсі нені білдіреді? Дайындалған ерітінділердің рН есептеңіз. К • қышқыл Мысалы: [Н+] = ; pH= - lg[H+] тұз • α Сірке қышқылының диссоциация тұрақтысы К= 1,86* 10-5 ; α =0,79 6 мл қышқылдан және 4 мл тұздан тұратын буферлі қоспаның [Н+] және рН мәндерін есептелік: 6 [Н+]= 1,86-10-5 • = 2,36 • 10-5 •1,89 = 3,53* 10-5 ; 4 • 0,79 рH=-lg3,53 •10-5 Бақылау мен есептеулердің нәтижссін кестеге енгізіңіз:
2 тапсырма. Қышқыл мен негіздің буферлі ерітіндінің рН-на әсері 4 мл 0,1н ерітінді CH3COONa және 6 мл 0,1 н CH3COOН ерітінділерін араластырып, бірдей екі буферлі ерітінді дайындаңыз. Салыстыру үшін 10 мл-ден екі пробиркаға құйылған физиологиялық ерітінділер қажет. Барлық 4 пробиркаға 5 тамшыдан лакмоидтың спирттік ерітіндісін қосып, ерітінділерді араластырып, түстерін жазыңыз. Физиологиялық ерітінділер түстерін буферлік ерітінділердің түстерімен теңестіріңіз. Ол үшін физиологиялық ерітінділерге 0,01н НС1 ерітіндісін тамшылатып, абайлап қосыңыз. Қышқылдың әр тамшысы қосылған сайын ерітінділерді араластырып тұрыңыз. Қандай мақсатпен буферлік ерітіндінің түсін физиологиялық ерітіндінің түсімен теңестіреді? Буферлік ерітіндісі бар бір пробиркаға және физиологиялық ерітіндісі бар бір пробиркаға 5 тамшыдан 0,1н НС1. ерітіндісін тамызыңыз. Ерітінділерді араластырып, түстерін жазып алыңыз. Келесі екі пробиркаға тура солай, бірақ НС1 орнына NaOH ерітіндісін пайдаланамыз. Ерітінділерді араластырып, түсі қандай екенін жазыңыз. Физиологиялық ерітіндінің буферлік әрекеті байқалады ма? Жауабын түсіндіріңіз. Нәтижесін кестеге енгізіңіз:
Тапсырма №3. Буфер ерітіндісінің сыйымдылығын өлшеу. Колбаға рН=5, 10 мл. Буфер ерітіндісін құйып, оған 3 тамшы қызыл метил ерітіндісін қосамыз. 0,01 н NaOH ерітіндісін сары түсті ерітінді пайда болғанша титрлейміз рН=6. Төменде көрсетілгендей ацетатты қосылыстың буферлі сыйымдылығын есептейміз. Мысалы, 10 мл буферлік қоспаны титрлеу үшін 4,8 мл негіз жұмсалды, онда 1 л қоспаны титрлеу үшін қанша көлемді негіз жұмсалады? 4,8 • 1000 V =………...= 480мл 10 Буферлік сыйымдылық және негіздің миллиграм-эквиваленттік саны-В, осы көлемдегі мына формуламен өрнектеледі. B=N • V Негіздің қалыптылығы немесе 1 мл-дағы саны (мг-экв) осы жағдайдағы N=0,1. В=0,1 ·480 = 48 Әдебиеттер: 1. Патсаев Ә.Қ., Шитыбаев С.А., Төребекова Г.А. «Физикалық және коллоидттық химия». Шымкент -2010. 2. Евстратова К.И. Физическая и коллоидная химия. М., ВШ. 1990, с.128-131. 3. Киреев В.А. Краткий курс физической химии. М, Химия, 1978, 396-397 4. Патсаев А.К., Шитыбаев С.А., Нарманов М.М. Руководство к лабораторно-практическим занятиям по физколлоидной химии 1-часть. Шымкент, 2002г., с.36-41. 5. Тест тапсырмалары. Бақылау: І.Буферлік жүйелерге жатады: А) Н3Р04 + NaH2P04; В) физ. ерітінді; С) Na2HP04 + NaН2P04; D) HC1 + CH3COONa 2. Буферлік жүйе:
3. Буферлік әсер: А) Буферлік әсер сақталатын рН мәнінің интервалы. B) күшті қышқыл мен күшті негіздің моль-экв саны, қосқан кезде рН-тың бірлікке озгеруі. C) Күшті қышқылмен негіз қосқандағы және ажырауындағы рН сақталуы. 4.Буферлік жүйені ажыратқандағы, оның рН мәні А)өзгермейді, себебі табиғи компоненттері өзгермейді.
5.Буферлік жүйелерге жатады: A) NH4C1+NH4CI; В)қан; С) NaOH+НС1; D) физ.ерітінді. 6. Буферлер үшін сәйкес келтіріңдер:
2мл 0,1 н CH3COONa; 2. максималды рН
5мл 0,1 н СН3СООН; Жауабы: 1В, 2С C)2мл 0,1 н СН3СООН; 8мл 0,1н СН3СООН; 7.Буферлік ерітіндінің рН неге тәуелді: А) компоненттердің концентрациясына және табиғи компоненттерге; В) компоненттерді;
8. Ацетатты буфер 0,1н СН3СООН және 0,1н CH3COONa дайындалған. Максималды буферлік сыймдылық компоненттердің қандай қатынасында буферде болады : А) 10:1; В) 9:2; С) 5:6; D)5:5. 9.Фосфатты жүйеде максималды буферлік сыйымдылық:
50мл 0,lн Na2HPO4;
25мл 0,lн Na2HPO4;
20мл 0,lн Na2HPO4; Д) 90мл 0,lн NaH2PO4; 10мл 0,lн Na2HPO4; 10.Аммиакты буфердің рН (NH4OH = 1,8· 10-5), аммиактан және аммоний хлоридінен жасалған бірдей молярлы концентрациядағы қатынасы 1:9 болғанда: А) 1,2; В) 5,7; С) 9,4; D) 12,6; Е) 7.1 11.50мл 0,2м NaH2PO4 дайындалған 20 мл 0,4 м Na2HPO4 (К (H2PO4- = 10-7) болса, фосфатты жүйенің рН-ы: жүктеу/скачать 0.56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|