Сабақтың тақырыбы: Ақпарат Сабақтың мақсаты

Калькуляторды пайдалана отырып, есептеулерді жылдам орындауға және есептеу нәтижелерін басқа бағдарламаларға беруге болады. Сонымен қатар калькулятор қолданбасы компьютердің сандық ақпаратпен жұмыс істеуін: бір жүйеден екінші жүйеге сандарды аударуды, логикалық арифметика принциптерін, есептеу дәлдігін және т.б. тереңірек игеруге мүмкіндік береді. Жүйеде қалькулятор екі түрлі болады: Қарапайым және инженерлік.

Калькуляторды іске қосу: Пуск – Программы – Стандартные – Калькулятор. Калькулятордың түрін ауыстыру үшін: Вид менюін пайдаланамыз.

Калькулятордағы цифрлық ақпараттарды басқа бағдарламаларға көшіру үшін: Правка – Копировать немесе Вырезать және Вставить командаларын пайдаланымыз.

Сабақты бекіту сұрақтары:

1. Калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

2. Калькулятордың қандай түрлері бар?
Үйге тапсырма: Windows –тің блокнот және калькулятор қолданбаларымен танысу.
САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________20 ж

Пән аты: Информатика

Класы: 7 «А», 7 «Б»

Сабақтың тақырыбы: Инженерлік калькулятормен жұмыс жасау ерекшеліктері

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды калькулятор программасымен таныстыру.

Білімділік: Инженерлік калькулятор программасының міндеттерімен

таныстыру, көшіру мен кірістіріп қою командаларын үйрету;

1. Оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

7. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру
   
8. 
   тапсырмаларды орындау
   
9. 
   сабақты бекіту
   
10. 
    үйге тапсырма беру
    

1. Калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

2. Калькулятордың қандай түрлері бар?

Жаңа түсініктер

Инженерлік калькулятордың түрін көрейік. Жоғарыда айтылғандай, инженерлік калькуляторды «шақыру» үшін :

Пуск –Все программы- Стандартные-Калькулятор –Вид Инженерный командаларын орындаңдар.

Инженерлік калькулятор кәдімгі қарапайым калькуляторға ұқсас, бірақ оның батырмалары көбірек, олардың кейбіреулері 2-3 міндет атқарады. Бұл калькулятордың көмегімен статистикалық есептеулер жүргізу, тригонометриялық функцияларды, логарифмді, дәреже табуды орындау үшін қолдануға болады.

Егер бұл калькуляторда жұмыс істеп отырып, оның кейбір функциялары қалай орындалатынын ұмытып қалсаңдар, онда анықтамалық жүйені пайдаланыңдар. Мысалы, батырмалардың міндеттерін анықтау үшін, динамикалық менюді пайдалануға болады.

Ол үшін, әдеттегідей, өздеріңе қажет тышқанның оң жақ батырмасын шертіңдер. Сонда кішкене жақтау үшін «Что это такое?» жазуы шығады. Бұл жазуда тышқанның сол жақ батырмасын шертсеңдер, осы батырма жөнінде ақпарат пайда болады.

Инженерлік калькулятор төрт санау жүйесінде жұмыс істейді: ондық, сегіздік, екілік және оналтылық..
Сабақты бекіту сұрақтары:
1. Инженерлік калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

2. Инженерлік калькулятордың қандай ерекшеліктері бар?

дыбыс жазу мен ойнатуға үйрету;

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма беру.
   

• Блокнот қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

• Блокнот қолданбасын қалай іске қосамыз?

• Блокнот қолданбасында қріп пішінін, өлшемін, түрін, әлпетін қалай өзгертеміз?

• Блокнот қолданбасында құжаттарды сақтау, ашу әрекеттері қалай орындалады?

• Калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

• Калькулятордың қандай түрлері бар?

Жаңа түсініктер:

Мультемедиа – бұл компьютердің аппаратық жзабдықтамасы және бір уақытта мәтінді, суреттерді, дыбысты, бейнежазбаны, музыканы жәнеанимацияларды қолданатын бағдарламалар. Бұл пайдаланушымен қары-қатынас қызық және сазды болуына мүмкіндік береді. Мульти-көп, ал меиа – баспа мәтіндерді, дыбыс және теледидар бейнелерін қолданатын бұқаралық ақпарат құралдарының жалпы аты. Көптеген компьютерлік ойындар мультимедиа негізінде құрылған. Компьютерде мультимедианы қолдау үшін қосымша ақпарат құралдары, кем дегенде дыбыстық карта мен мен СД-РОМ құрылғысы болу керек.

Лазерлік ойнатқыш бағдарламасы CD-ROM-ды пайдаланып музыкалық компакт-дискіні ойнатуға мүмкіндік береді. Музыкалық компакт-дискіні іске қосып қойып, басқа қолданбаларды жұмыс істей беруге болады.

Іске қосу: Пуск-Программы-Стандартные-Мультимедия-Лазерный проигрыватель.

Windows’98-де компакт дискіні ойнату өте оңай, тіпті ештеңе түсіндірудің қажеті жоқ. Ол үші музыкалық дискіні компакт-дискіден оқу құрылғысынаорналастыру жеткілікті.

Лазерлік ойнатқыштың арнайы батырмалары бар, олардың көмегімен бір әннен екінші тәнге көшуге, ойнатуды тоқтатуға, уақытша үзуге, сондай-ақ компакт-дискіні алып қоюға да болады.

1. 
   Ойнату
   
2. 
   Үзіліс
   
3. 
   Тоқта
   
4. 
   Алдыңғы жазба
   
5. 
   Келесі жазба
   
6. 
   Артқы айналдыру
   
7. 
   Алдыңғы айналдыру
   
8. 
   Шығарып алу
   

Лазерлік ойнатқыш, Әмбебеп ойнатқыш, Фонограф бағдарламаларымен жұмыс істеген кезде басқаларға кедергі келтірмеу үшін дауыстың қаттылығын реттеу керек. Дауыстың қаттылығын реттеуге болады:

1. Тапсырмалар тақтасындағы громкоговоритель ( дауыстап сөйлегіш радио ) түрінде бейнеленген белгішені бір рет шерткен пайда болатын дауыстың қаттылығын реттеуші пайдалану;

2. Тапсырмалар тақтасындағы громкоговоритель ( дауыстап сөйлегіш радио) белгішесіндегі тышқаттың батырмасын екі рет шерткен кезде пайда болатын Лазерлік ойнатқыш үшін дауыс деңгейін баптауға және ойнату кезінде әмбебеп ойнатқыш пен Фонографты да баптауға мүмкіндік беретін Громкость терезесін пайдалану.

• 
  Лазерлік ойнатқыш бағдарламасы не үшін қажет?
  
• 
  Сыртқы жад құрылғыларының қайсысы музыка ойнату үшін қолданылады?
  
• 
  Бір уақытта музыка тыңдап, басқа қолданбалармен жұмыс істеуге бола ма?
  
• 
  Лазерлік ойнатқышты қалай іске қосуға болады?
  
• 
  Дыбыс қаттылығын реттеу жолдары қандай?
  
• 
  Дыбыс файлдар құру үшін қандай бағдарламаны қолданамыз?
  
• 
  Дыбыс енгізу құрылғысы қалай аталады?
  

дыбыс жазу мен ойнатуға үйрету;

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма беру.
   

• Блокнот қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

• Блокнот қолданбасын қалай іске қосамыз?

• Блокнот қолданбасында қріп пішінін, өлшемін, түрін, әлпетін қалай өзгертеміз?

• Блокнот қолданбасында құжаттарды сақтау, ашу әрекеттері қалай орындалады?

• Калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

• Калькулятордың қандай түрлері бар?

Жаңа түсініктер:

Фонограф программасы

Фонограф – бұл дыбысты жазуға және ойнатуға арналған бағдарлама. Ол компьютерге сөздер мен музыканы енгізетін құрылғысы оның көзі болып табыатын дыбыс сигналдарын өңдейді. Дыбыс енгізу құрылғысы – микрофон.

Іске қосу. – пуск – программы-стандартные-мультимедиа-фонограф.

Оның терезесінде төмендегідей батырмалар бар:

1.Бас жағына өту

2.аяқ жағына өту

3.ойнату

4.тоқтату

5.жазу

Ақпарат WAV кеңейтілуі бар файлға жазылады.

Кейінгі кезде компьютерлік бағдарламалар компакт-дискілерде таратылады. Бұл қолданбалы бағдарламалар, операциялық жүйелер, ойындар және т.б. болуы мүмкін. Кейінгі дискілердің көбі автоматты түрде іске қосылады, яғни дискіні СД-РОМ-ға қойсақ болды әрі қарай іске қосу автоматты түрде жүреді.

• 
  Лазерлік ойнатқыш бағдарламасы не үшін қажет?
  
• 
  Бір уақытта музыка тыңдап, басқа қолданбалармен жұмыс істеуге бола ма?
  
• 
  Лазерлік ойнатқышты қалай іске қосуға болады?
  
• 
  Дыбыс қаттылығын реттеу жолдары қандай?
  
• 
  Дыбыс файлдар құру үшін қандай бағдарламаны қолданамыз?
  
• 
  Дыбыс енгізу құрылғысы қалай аталады?
  

компакт-дискідегі программаларды орнату мен іске қосуды үйрету;

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма беру.
   

Компакт-дискідегі программаларды орнату және іске қосу

Кейінгі кезде компьютерлік программалар компакт-дискілерде таратылады. Бұл қолданбалы программалар, операциялық жүйелер, ойындар және т.б. болуы мүмкін. Сондықтан компакт-дискідегі программаны компьютерге дұрыс орната білудің үлкен мәні бар.

Компакт –дискідегі программаны орнатуды қандай да бір ойынның мысалында қарастырайық.

Кейінгі дискілердің көбі автоматты түрде іске қосылады (автозапуск), яғни сендер дискіні CD-ROM –ға қойсаңдар болды, әрі қарай іске қосу автоматты түрде жүреді. Сендердегі тура осындай дискі делік. Онда пайда болған безендірілген бастамасы бар терезеде Install батырмасын таңдау керек немесе егер мұндай батырма жоқ болса, Setup батырмасында шертіңдер. Орысша нұсқасында бұл батырмалардың кез келгенін орнында Установить батырмасы болады. Егер тіпті бұл батырмалар да болмаса, онда ОК және Cancel екі батырмасы, орысша нұсқасында ОК және Отмена батырмалары болады. Бұл жағдайда ОК батырмасын шертіңдер.

Бірақ ойын Setup.exe. немесе Install.exe арқылы орнатылатын жағдайда автоматты түрде іске қосылмауы да мүмкін, онда дискіден бұл файлдың бірін сендердің өздеріңе іздеуге тура келеді.

Ол үшін:

1. 
   Мой компьютер қапшығын ашыңдар.
   
2. 
   Д: дискінің белгішесін екі рет шертіңдер.
   
3. 
   Пайда болған қапшықтың терезесінде 7.8- суретте келтірілген файлдарды іздеңдер.
   

4. 
   Қондырғыны іске қосу үшін табылған файлды екі рет шертіңдер.
   

Содан соң орнату барысында тек ОК (Жарайды), Next (келесі) немесе Далее (Әрі қарай) батырмасын басу керек.

ұғымдарымен таныстыру, жергілікті желі туралы түсінік беру;

Ақпаратты бір компьютерден екінші компьютерге ауыстыру үшін дискеттер, компакт-дискілер қолданылады. Егер ақпараттың көлемі өте үлкен болса және жұмыс кезінде онымен ұдайы алмасып отыру қажет болса, онда мұндай әдіс қолайсыз болады. Сондықтан компьютерлердің даму тарихында оларды арнайы кабельдердің және басқару программаларының көмегімен жалғастырып, компьютерлер арасында нақты уақыт режимінде деректермен алмасу ойы пайда болады. Компьютерді осылай бірімен бірі байланыстыруды компьютерлік желі деп атайды.

Компьютерлік желі – бұл әр түрлі ресурстарды, мысалы программаларды, құжаттарды және құрылғыларды бірігіп пайдалану үшін бір-бірімен жалғастырылған компьютерлер тобы.

Бір-бірімен жақын аралықта (бір немесе бірнеше көршілес ғимараттарда) орналасқан компьютерлер тобын жергілікті желі деп атайды.

Компьютерлеріндегі дискілер мен қапшықтарға қатынау.

Қапшыққа немесе дискіге қатынау үшін, келесі:

• 
  қапшықтың белгішесін бөліп алу (белгілеу)
  
• 
  белгіленген обьектінің контексті менюінен Доступ командасын таңдау.
  
• 
  Ауыстырып қосқышты Общий ресурс жағдайына қою;
  
• 
  Егер желі атын өзгерту керек болса, онда оны Сетевое имя өрісіне және Заметки өрісіне енгізу.
  
• 
  Қажетті қатынау құқын орнату;
  

• 
  сәйкес парольді енгізу;
  

• 
  ОК-ді басу. Қадамдарын орындау керек.
  

Егер компьютерге принтер қосылмаса, онда жергілікті желінің оған қатынауға болатын кез келген принтерінде басуға болады.

Желілік принтерге қосылу үшін:

1. 
   Принтеры қапшығын ашу керек (Пуск-Настройка-Принтеры)
   
2. 
   Принтерді орнату шеберін (Мастер установки принтера) іске қосу үшін, тышқанның батырмасын Установка принтера белгішесінде екі рет шерту керек.
   
3. 
   Шебердің нұсқауын орындау керек. (Далее (Әрі қарай) батырмасы арқылы келесі қадамға өтуге болады.
   

• 
  Компьютерлік желі дегеніміз не?
  
• 
  Желінің қандай түрлері бар?
  
• 
  Жергілікті желінің артықшылығы қандай?
  
• 
  Желілер топологиясы дегеніміз не?
  

олардың электрондық поштамен жұмыс істеу дағдыларын

қалыптастыру, электрондық адрес туралы түсінік беру, Internet

Mail бағдарламасымен жұмыс істеуді үйрету;

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма беру.
   

Компьютерлік желі дегеніміз не?

Желінің қандай түрлері бар?

Жергілікті желінің артықшылығы қандай?

Желілер топологиясы дегеніміз не?

Протокол дегеніміз не?

Хабар дегеніміз не?

Жаңа түсініктер:

Жалпы желі – бүкіл әлемдегі компьютерлерді байланыстырады және ол Интернет деп аталады.

Бүкіл әлемдегі миллиондаған компьютерлерде қаншама ақпараттар сақталған десеңші? Интернеттен әлемнің барлық тілінде жазылған кез-келген ақпаратты табуға болады. Мұражайларды, кітапханаларды қарауға, қашықтан оқытуға, қажетті тауарды сатып алуға, виртуальды турларға қатысуға болады және т.б.

Интернеттегі беттерді қарауға арналған шолулар немесе сілтеушілер деп аталатын арнайы бағдарламалар бар. Олардың ішінде бүкіл әлемде көп қолданылатыны-Internet Explorer.

Интернеттегі бетті қарау үшін оның адресін енгізу қажет. Бір беттен екінші бетке өту сілтеме (гиперссылка) арқылы орындалады. Мәтін, сурет, фотосурет сілтеме бола алады.

Сілтеме бар екенін қалай білуге болады? Тышқанның меңзерін мәтінге, суретке немесе фотосуретке әкелген кезде сілтеме бар жерде, тышқанның бағыттауышы бас бармақ созылған саусақты қолдың суретіне ауысады. Сілтеме бойынша бір беттен басқа бетке өту үшін төмендегі әрекеттерді орындаймыз.

1. 
   Сілтемеге келіп тышқанның сол батырмасын басамыз.
   
2. 
   Беттің жүктелуін тосамыз.
   
3. 
   Жүктелу кезінде оң жақ жоғарғы бұрыштағы глобус айналып тұрады, ал төменгі жағында жүктеу индикаторы пайда болады.
   

Электрондық байланыс ақпаратты тарату үрдісін жылдамдатты. Телефон, пейджер, ұялы телефондар және компьютерлердің пайда болуы ақпаратты тарату үрдісін тездетті.

Электрондық пошта арқылы мәтіндік, графиктік, дыбыстық, бейнелік ақпаратты жіберуге болады. Электрондық пошта өте жылдам жұмыс істейді. Әлемнің кез-келген нүктесінен хатты санаулы минуттарда немесе секундтарда алуға болады. Электронды поштаның стандартты поштаның бумалары алынған және жіберілетін хаттарды сақтау үшін қолданылады.

Кіретіндер (Входящие). Бұл бумаға барлық қабылданған хабарлар орналасады.

Шығаратындар (Исходящие). Жазылған және жіберілген хаттар осы бумаларда орналасады.

Өшірілгенднр (Удаленные). Кез-келген бумадан шірілген хаттар осы бумаға келіп орналасады.

Жіберілгендер (Отправленные). Шығатындар бумасын жіберілгендердің көшірмесі осы бумаға келіп орналасады.

Шимай дәптерлер (Черновики). Егер жазылған хат әлі жіберуге дайын болмаса да оны жабуға болады, және ол Шимай дәптерлер (Черновики)бумасында сақталады. Келіп түскен хаттармен не істеуге болады. Келген хабарды бірінші белгілеп одан кеиін әртүрлі әрекетті орындауға болады.

Принтер арқылы қағазға басып шығару. Файл – Печать – ОК командасын орындау арқылы.

Кейде поштаға хаттар ішіне салынған файылдармен келеді. Олар өте үлкен мәтіндік файылдар, графиктік кескіндер, дыбыс және бейнелік ақпараттар болуы мүмкін. Егер қабылданған хатта ішіне салынған файл бар болса, онда оның тақырыбында кішкентай түйреуіштің суреті көрсетіледі.

Ішіне салынған файлдарды сақтау үшін Файл –Сохранить вложения немесе Файл сохранить вложения – Ве командаларын орындаймыз сол кезде бекітілгенфайлды сақтайтын буманы таңдау терезесі пайда болады.

Жаңа хат немесе жіберу үшін оны жіберетін мекен-жайдың адресін білу керек. Адрес былай жазылады: schoo112@os7 kz

Сабақты бекіту сұрақтары:

• 
  Компьютерлік желінің қандай түрлері бар? Бүкіл әлемдік желі Интернет туралы айтыңыз.
  
• 
  Интернеттегі беттерді қарауға арналған бағдарламалар қалай аталады?
  
• 
  Сілтеме дегеніміз не?
  
• 
  Әртүрлі кезеңдерде ақпаратты қалай таратты?
  
• 
  Қазіргі уақытта ақпаратты тарату қалай іске асырылады?
  
• 
  Хат жазу және жіберу әрекеттері қалай орындалады?