Сабақтың тақырыбы: Ақпарат Сабақтың мақсаты

Корзинаны қалай тазалайды?

тәсілдерімен және файлдар, қапшықтар, таңбашалар, себет ұғымдарымен

таныстыру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқулық,

Сабақтың өту барысы:

1.Оқушыларды ұйымдастыру

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Жаңа түсініктер:

Файлдар мен қапшықтар

Файл дегеніміз не? Файл- аты бар бірқатар байттар тізбегі.Файл не бағдарлама не құжат болуы мүмкін.Windows-та бағдарламалардың басқа атауы –қолданба да қолданылады.

Әр файлдың аты болады.Оның аты оң және сол бөліктен тұрады. Оң жақ бөлігі үш символдан тұрады және оның типін анықтайды. Сол жақ бөліктің ұзындығы 1-255 символға дейін болады.

Файл типтерінің кейбір негізгі «құжат ретінде» белгіленулерінің тізімі төменде келтірілген:

* .bmp Paint

Қапшықтың пиктограммасы болуы мүмкін. Қапшықтарда таңбашалар, файлдар және басқа қапшықтар да болуы мүмкін. Қапшық бос болуы да мүмкін. Қапшықта аты бірдей объектілер болмауы керек. Қапшықтың ішіндегісін қарап шығу үшін, маустың батырмасын онда екі рет басу жеткілікті.

Қапшықтар екі түрлі болады:

-кәдімгі қапшық-каталогтар;

- арнайы қапшықтар (Менін компьютерім, принтерлер және т.б.)

Қапшықтарды құру оның құрылымы:

Қапшық элементтері: тақырып,меню,терезені басқару батырмалары,айналдыру жолағы,құрал саймандар тақтасы,қалып күй жолы.Қажет элементтер жиынын Бұл мына жолмен тандауға болады:Түр- Құрал -Саймандар және Түр Қалып күй жолы.

Қапшықты ФайлСоздатьПапка командасын құрады. Мұны орындағаннан кейін осы терезенің қапшықтары мен файлдарының тізімінің соңында жаңа қапшық белгішесі болады.Қапшықтың атын оны құрғаннан кейін бірден енгізуге болады.Файлға ат берілмеген жағдайда оған автоматты түрде «Жаңа Файл» аты меншіктеледі.

Жұмыс үстелінің жаңа қапшықты орналастырмақшы болған жерінде маустың оң жақ батырмасын басу-контексті меню пайда болады.

СоздатьПапка комадасын орындау. Жұмыс үстелінде қапшық белгішесі пайда болады.

Қапшықтың атын енгізіп,енгізу пернесін басу.

Немесе терезедегі жай белгіше,ол Windows98-дегі қандай да бір объектіге:файлға,қапшыққа,дискіге,компьютерге,принтерге т.б сәйкес келеді.

Танбаша жеке бір обьект емес,ол файлға сілтымы ғана.Сондықтан оны жойғанда файлдар жойылмайды.Танбашада мауспен екі рет шерту,файлға немесе қапшықтың белгішесіне екі рет шерту әсерімен бірдей.

Қапшықтарды, файлдар мен таңбашаларды жылжыту мен көшіру

Windows объектілерімен жұмыс істегенде, оларды көшіру немесе бір орыннан екінші орынға жылжыту қажет болады.

Объектілерді көшіргенде, объект бұрынғы орында қалады, ал көшірмесі жаңа орынға орналастырады. Қанша көшірмеқажет болса, сонша алуға болады. Объектіні жылжытқанда, ол жаңа орынға орналастырылады да, бұрынғы орыннан жоқ болып кетеді.

Объектілердіжылжыту мен көшірудің бірнеше жолы бар. Соларды қарастырайық:

1. 
   Тышқанның оң жақ батырмасының көмегімен.
   

2. 
   Тышқанның сол жақ батырмасының көмегімен.
   

1. 
   Жылжыту кезінде Ctrl пернесі басулы тұрса, онда таңдалған объектілер файлдың типі және оның тағайындалған орнына қарамастан көшіріледі.
   
2. 
   Shift пернесі басулы болса, Windows объектіні жылжытады.
   

Объектілерді басқа қапшықтарға бұл қапшықтарды ашпай-ақ көшіруге немесе жылжытуға (ауыстыруға) болады. Ол үшін жабық қапшыққа орналастыратын файл белгішесін тышқанмен іліп алып, оны файлды орналастыратын қапшық белгішесіне тасымалдап, маустың батырмасын босату керек.

Объектілерді жылжытуда ’’апарып қою’’ әдісі үнемі қолайлы бола бермейді. Сондықтан Правка менюінің Көшіру (Копировать), Қию (Вырезать) деп аталатын кандаларын пайдалануға болады. Бұл командаларды пайдаланғанда, ақпарат алдымен алмасу буферіне орналастырылады. Алмасу буферін пайдалану негізі Windows’98-дің барлық жүйелері мен қолданбалары үшін бірдей.

Алмасу буферінің көмегімен деректерді әр түрлі құжаттар мен қолданбалардың арасында алмастырып отыруға болады. Алмасу буферін пайдалану үшін, алдымен деректерді оған орналастырып (сақтап) қояды да, содан кейін одан алып қажетті құжатқа кірістіреді. Бұл процедураны қиып алып кірістіру немесе көшіріп алып кірістіру процедурасы деп атайды.

Алмасу буферіндегі ақпараттар компьютерді өшіргенше немесе онда басқа ақпараттар жіберілгенше сақталады. Алмасу буферіндегі ақпараттарды осы құжатқа, сондай-ақ Windows-тың басқа да қолданбаларына кірістіру үшін бірнеше рет қолдануға болады.

Объектілердің аттарын өзгертудің бірнеше әдістері бар:

1. 
   Объектіні белгілеп тышқанның оң батырмасын басу, қосымша менюден Переименовать командасын орындау
   
2. 
   Белгіленген объектінің қапшық терезесінің менюдегі Файл – Переименовать командасын орындау
   
3. 
   Объектіні делгілеп оның атында тышқанның батырмасын шерту, жаңа ат жазу
   
4. 
   Объеектіні белгілеп Ғ2 пернесін басу, жаңаат жазу
   

Объектіні немесе объектілер тобын жоюдың бірнеше жолы бар:

1.Объектіні белгілеп, Delete пернесін басу

2.Белгіленген объектіде тышқанның оң батырмасын басып, қосымша менюден Файл командасын басу

3. Белгіленген объектіде тышқанның оң батырмасын басып, қосымша менюден Файл - Удалить командасын басу

4.Объектіні немесе объектілер тобын белгілеп, тышқанның сол батырмасын басып тұру арқылы Себет (Корзина) белгішесіне апару

Өшірілген объектілер Себетте (Корзинада) оны жойғанша немесе қалпына келтіргенше сақталады. Себеттегі объектіні қалпына келтіру үшін, оны белгілеп Файл – Востановить командасын орындау керек немесе тышқанның оң батырмасын шертіп қосымша менюден Востановить командасын орындаймыз.

Себетті тазалау

1. 
   Себетті ашу, файлдарды белгілеп Delete пернесін басу.
   
2. 
   Себет белгішесінде тышқанның оң батырмасын шертіп, қосымша менюден Очистить корзину командасын орындау.
   

• 
  Объектілерді көшіру мен жылжыту дегеніміз не?
  
• 
  Объектілерді көшірудің қандай жолдары бар?
  
• 
  Объектілерді жылжыту әрекеті қалай орындалады?
  
• 
  Алмасу буфері дегеніміз не?
  
• 
  Объектілерді жоюдың қандай жолдары бар?
  

ақпаратты жасау туралы түсінік беру.

2 .Үйге берген тапсырманы тексеру

3 .Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

6. Үйге тапсырма беру.

ДК-нің мәтіндік те, графикалық та ақпаратты өңдеу мүмкіндігі бар. Мұндай ақпаратты өңдеудің қарапайым құралы операциялық жүйесі болып табылады. Графикалық редактор графикалық бейнелерді жасауға және редакциялауға арналған.

1. 
   Құрал – саймандар мен бояуларды қолдана отырып, сурет салуға;
   
2. 
   суреттерді бөлек бөліктерден құрастыруға;
   
3. 
   суретке мәтінді енгізу және қалыптастыруға;
   
4. 
   Бар графикалық объектілерді түзетуге;
   
5. 
   Схемаларды сызуға және т.б. мүмкіндік береді.
   

Пуск – Программы – Стандартные – Графический редактор Paint. Редакторды жүктегеннен кейін экранда әдеттегідей, тақырып жолынан, меню мен жұмыс үстелінен тұратын терезе пайда болады. Менюді пайдалана отырып, терезеде құрал-саймандар тақтасын, палитраны және қалып-күй жолын жарықтандыруға болады. Егер жұмыс ортасының өлшемі терезе өлшемінен үлкен болып берілсе, онда жұмыс ортасының төменгі және оң жақтарында айналдыру жолақтары пайда болады. Қалып күй жолында меңзердің пикселдердегі координаттарын байқауға болады.

Құрал-саймандар тақтасы жұмыс аймағының сол жағында орналасады және ол мынадай құрал-саймандары бар.

--суреттің ерікті аймағын белгілеу.

--суреттің тік төртбұрышты үзіндісін белгілеу

--суреттің белгілі бір бөліктерін өшіруге арналған өшіргіш

--тұйық контурды құю

--суреттен түс таңдау

--экрандағы бейненің өлшемін өзгертуге арналған масштаб

--жіңішке сызықтарды сызуға арналған қарындаш

--ерікті сызықтарды сызуға арналған кисть

--түрлі түсті нүктелерді салуға арналған бүріккіш

--мәтінді енгізу мен қалыптастыруға арналған жазу

--түзу сызықтарды салуға арналған сызық

--қисық сызықтарды салуға арналған қисық

--тікбұрыш көпбұрыш және эллипс- қажет фигураны салуға мүмкіндік беретін құал-саймандар фигура дұрыс салынуы үшін мауысты жылжытқанда шифт нернесін басып ұстау керек

--салынған кескінді болдырмау үшін пернесін басу керек

Палитра жұмыс аумағынан төмен орналасқан және түстер жиынтығынан басқа негізгі және фонның түстерін көрсететін түс индикаторы бар түстер маус батырмасын қажетті түсте басу арқылы таңдалынады оң жақ батырмамен-фонның ал сол жақ батырмамен не

гізгі түсті дайындаймыз тікбұрыш көпбұрыш және эллипс таңдалған режімге байланысты фон түсімен боялуы мүмкін палитраны өзгерту үшін оған маустың оң жақ батырмасымен екі рет шерту керек

СУРЕТ САЛУ ТӘСІЛДЕРІ

маустың сол жақ батырмасын басу арқылы ққрал таңдаймыз егер қажет болса сызықтар қалыңдығын оның конфигурациясын немесе қажет режімді мысалы эллипсты таңдаймыз маустың сол жақ батырмасын басып отырып сурет саламыз мәтінді енгізгенде алдымен жазу қаріп оның өлшемі және басқа атрибуттары орналасатын жерді белгілейміз

Меню алты пункттен тұрады оларды маустың батырмасын басу арқылы таңдауға болады менюдің әр пункті созылған бағыныңқы менюден тұрады

• 
  Paint графиктік редакторының атқаратын қызметі қандай?
  
• 
  Paint графиктік редакторын қалай іске қосамыз?
  
• 
  Paint графиктік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз.
  
• 
  Сурет салу әдістері қалай орындалады?
  
• 
  Түстер палитрасының қызметі қандай?
  
• 
  Меню жолының қызметі қандай?
  

Paint графикалық редакторы. Негізгі түсініктер. Іске

қосу. Құрал саймандар тақтасы. Палитра.Сурет салу

кезеңдері.

1.Оқушыларды ұйымдатыру

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Өткен материялды қайталау сұрақтары:

• 
  Paint графиктік редакторының атқаратын қызметі қандай?
  
• 
  Paint графиктік редакторын қалай іске қосамыз?
  
• 
  Paint графиктік редакторының тезесінің бөліктерін атаңыз
  
• 
  Сурет салу әдістері қалай орындалады
  
• 
  Түстер палитрасының қызметі қандай?
  
• 
  Меню жолының қызметі қандай?
  

Түзу сызық, сызу айрықша еңбекті талап етпейді.Түзу сызық сызу үшін:

1.Линия батырмасын шертеміз

2.Құрал-саймандар жиынынын астындағы жақтаудан сызықтың қажетті таңдаймыз.

3.Маус нұсқағышын сызық басталатын орынға апарып қоямыз.

4.Мауыстың сол жақ батырмасын басып тұрып, сызық аяқталатын орынға тасымалдап апараиыз.

5.Маустың батырмасын жібереміз

Төртбұрыштар мен квадраттар салу

Тік төртбұрыш құралымен боялған және боялмаған тік төртбұрыштар салуға болады.

1.Прямоугольник батырмасын шертеміз.

2.Тік төртбұрыштың қажетті түрін таңдаймыз: 1-тек жақтау,2-жақтау,3-тек толтыру.

3.Маус нұсқағышын тік төрбұрыш салғыларың келетін жерге орналастырыңдар

4.Маустың сол жақ батырмасын басып тұрып нұсқағышты тік төртбұрыш жақтауын созып қажетті өлшем мен пішін шыққанша тасымалдаңдар.

5. Маус батырмасын шертіңдер.
Бұрыштары дөңгеленген тік төртбұрыштар салу.

Дөңгеленген тік төртбұрыш құралының көмегімен бұрыштары дөңгеленген, іштері боялған және боялмаған тік төртбұрыштар салуға болады. Ол үшін:

1. 
   Скругленный прямогульник батырмасын шерту керек.
   
2. 
   Дөңгеленген тік төртбұрыштың қажетті түрін таңдаңдар.
   
3. 
   маус нұсқағышын төртбұрыш салатын орынға орналастырыңдар.
   
4. 
   Маустың сол жақ батырмасын басып тұрып, нұсқағышты бұрышы дөңгеленген төртбұрыштың жақтауын соза тартып, қажетті өлшем мен пішін шыққанша тасымалдаңдар.
   
5. 
   маус батырмасын жіберіңдер.
   

Элипс құралымен іштері боялған және боялмаған эллипстер мен шеңберлер салуға болады. Ол үшін:

1. 
   Эллипс батырмасын шертіңдер.
   
2. 
   Эллипстің қажетті түрін таңдаңдар: 1-тек шекара, 2 шекара және толтыру, 3-тек толтыру.
   
3. 
   маус нұсқағышын өздерің эллипс сызғыларың келетін орынға орналастырыңдар.
   
4. 
   маус батырмасын шертіңдер.
   

2.Сызықтық қажетті қалыңдығын таңдаймыз

3.Түзу сызықтарды салу әрекеттерін орындаймыз

4.Маустың сол батырмасын сызықтың бүгетін жерінің жанында басамыз да, он жаққа апарамыз

5.Осы әрекеттерді ек інші віліс үшін де қайталаймыз

Көпбұрыштар салу:

1.Многоулник ( Көпбұрыш) құралының батырмасын шертеміз

2.Көпбұрыштың типн таңдаймыз

3.Бірінші сызықты саламыз

4.Екінші сызықты саламыз және т.с.с.

Құю (Заливка) құралын пайдалану:

1.Құю (Заливка) құралының батырмасын шертеміз

2.Түстер палитрасының түс таңдаймыз

3.Бояғымыз келетін тұйық контурдын ішін мауспен шертеміз

Бүріккіш құралын пайдалану:

1.Бүріккіш құралының батырмасын шертеміз.

2.Түстер палитрасынан түс таңдаймыз.

3.Бүріккіш дағының өлшемін таңдаймыыыыз.

4.Бояуды бүркеміз.

Қылқаламмен сурет салу:

1.Кисть құралының батырмасын шертеміз.

2.Кистьтің пішіні мен өлшемін таңдаймыз.

3.Түстер палитрасынан қажетті түсті таңдаймыз.

4.Маус ннұссқауышын бояуды бастайтын жерге орналастырамыз.

5.Маустың сол батырмасын басып тұрып,кистьті жылжытамыз.

6.Маус батырмасынжібереміз.

Өшіргіш құралын пайдалану:

1.Ластик (Өшіргіш ) құралының батырмасын шертеміз.

2.Өшіргіштің өлшемін таңдаймыз.

3.Маус нұсқауышын өшірілетін сызыққа орналастырып, маустың сол батырмасын басып тұрып өшіреміз.

4.Батырманы жібереміз.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• 
  Түзу сызық сызу әрекеті қалай орындалады?
  
• 
  Тік төртбұрыш салу әрекеті қалай орындалады?
  
• 
  Дөңгеленген тік төртбұрыш салу әрекеті қалай орындалады?
  
• 
  Эллипс, шеңбер салу әрекеттері қалай орындалады?
  
• 
  Осы фигуралардың түстерін қалай өзгертуге болады?
  

Paint графиктік редакторының құралдары. Тік сызықтарды

Шаршыларды, тіктөрбұрыштарды, эллипс, шеңбер салу
Күні_________ Сыныбы_______________

Сабақтың тақырыбы: Раіnt графикалық редакторының командалары.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Болдырмау командасы. Суреттерді сақтауға және суретке мәтін

енгізуге, мәтін атрибуттарының тақтасын пайдалануға үйрету;

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Үйге тапсырма беру.
   

. Түзу сызық сызу әрекеті қалай орындалады?

. Тік төртбұрыш салу әрекеті қалай орындалады?

.Дөнгеленген тік бұрыш салу әрекеті қалай орндалады?

.Эллипс, щеңбер салу әрекеттері қалай орындалады?

.Осы фигуралардың түстерін қалай өзгертуге болады?

.Қисық сызықтар салу әрекеті қалай орындалады?

.Көпбұрыштар салу әрекеті қалай орындалады?

.Құю құралын пайдаланып тұйық фигуралардың ішін қалай бояуға болады?

Жаңа түсініктер:

Команданы орындатпау:

1. Соңғы әрекетті қалай болдырмауға болады?

Правка – отменить (Түзету - болдырмау)

2. Орындатпаған әрекеті қалай кері қайтаруға болады?

Правка – вернуть (Түзету – кері қайтару)

Суреттерді қалай сақтайды:

Суретті келешекке тағы да қолдану үшін сақтаймыз. Раіnt графиктік редакторында файлдың кеңейтілуі.

1. 
   Надпись құралының батырмасын шертеміз.
   
2. 
   Мәтін енгізетін аймақты таңдаймыз.
   
3. 
   Мәтінді енгіземіз.
   
4. 
   Егер шрифті құрал-саймандар тақтасы жоқ болса, оны Вид-Панели атрибутов текста командасы арқылы қосамыз.
   

• 
  Соңғы әрекеттерді болдырмау командасы қалай орындалады?
  
• 
  Суреттерді сақтау командасы қалай орындалады?
  
• 
  Сақталған суреттерді ашу командасы қалай орындалады?
  
• 
  Суретке мәтінді қалай енгізуге болады?
  

Болдырмау командасы. Суреттерді сақтауға және

суретке мәтін енгізуге,мәтін атрибуттарының

тақтасын пайдалануға үйрету;