Сабақтың тақырыбы: ХХ ғасыр бас кезіндегі әдебиет Сабақтың мақсаты



бет13/15
Дата11.11.2019
өлшемі1.08 Mb.
#447439
түріСабақ
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
лекция


ІІІ.Қорытынды бөлім

Өз дәуіріндегі әлеуметтік теңсіздік пен адамдар арасындағы әділетсіз қарым-қатынасты,бай,мансапты адамдардың әлсіздерге жасаған қиянатын суреттеп жырлауға келгенде Жаяу Мұса Байжанұлы ерекше жарқырап көрінді.Ол өз басынан өткен жайттарды негізге ала отырып ел ішіндегі ағайынның алауыздығы,бірлік пен татулықтың жоқтығы,бірін-бірі көре алмаушылық,өтірік пен өсек,жалақорлық,болыстыққа таласу,жік-жікке бөліну сияқты халықтың күнделікті тіршілігіне қатысты келеңсіз құбылыстарды батыл сынады.Сол үшін қуғынға да түсті,таяққа да жығылды.

Венн диаграммасы бойынша Ақан сері Қорамсаұлы мен Жаяу Мұса Байжанұлының өмірі мен шығармашылығын салыстыра отырып ұқсастықтары мен айырмашылықтарын айқындау.


Нені білгенбіз

Нені білдік

Нені білгіміз келеді









Үйге тапсырма. Жаяу Мұсаныңя «Сәулем қыздар», «Көкаршын», «Хаулау» өлеңдерін топ бойынша мәнерлеп оқу және талдау.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11



Сабақтың тақырыбы: Соғыс кезіндегі қазақ әдебиеті.

Сабақтың мақсаты:

а)Соғыс кезіндегі қазақ әдебиетіндегі шығармалардың тақырыптары басты мақсаттары ерлікті дәріптеу,ел мен жерді қорғау екендігін түсіндіру;

ә) Тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;

б) Оқушыларды сабақ барысында мәнерлеп оқуға дағдыландыру.

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,баяндау т.б.

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.



ә) Үй тапсырмасын пысықтау.

Үйге берілген Ғабиден Мұстафиннің шығармаларын,өмірбаянын сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1.Ғ.Мұстафиннің өскен ортасы,жетілген жері жөнінде не білесің?

2.Ғ.Мұстафин сомдаған Ш.Берсиев бейнесі несімен қызықтырады?



б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Ұлы Отан соғысы кезінде әдебиеттің басты мақсаты ерлікті дәріптеу,отансүйгіштікке баулу,ел мен жерді қорғау мәселелерін көтеру болды.Әдебиет жауынгерлік тақырыпты жаңа бір қырынан қайта көтерді.Әдебиет соғысқа қарсы тыныштықты,ізгілікті, басқыншылыққа қарсы бірлікті,туысқандықты,махаббатты,елдікті қойды.Соғыс кезінде поэзияда өлең,ән,ода,лирикалық толғаулар көп шықты.Елге,жерге деген сағыныш,басқыншылыққа,соғысқа қарсылық,лағынет айту,жан дүниесінің сезімдері өлең болып төгілді.Публицистикалық шығарамалар,очерктер жазылды.Фольклор оқиғаларының негізінде бірнеше пьеса,опера т.б. өнер туындылары жарық көрді.



Поэзия. Ұлттық өрнекті жырларымен халықты ерлікке,батырлыққа,бірлікке шақырған Жамбыл Жабаев,Нұрпейіс Байғанин,Омар Шипин,Доскей Әлімбаев,Төлеу Көбдіков,Кенен Әзірбаев жырлары жұрт назарын аудартты.Жамбылдың «Өмір мен өлім белдесті» «Ленинградтық өрендерім»,Нұрпейіс ақынның «Жанышта жауды,жанышта» «Қаһарман қала», «Қазақстан майданға» өлеңдері мен поэмалары елдегі жұртты еңбекке,майдандағы ерлерді батырлыққа шақырды.

Проза. 20-30 жылдары прозасындағы классикалық үлгілер әдебиетте көркемдік дәстүр қалыптастырып,жаңа эстетикалық кезеңнің басталуына негіз салды.1929-1937 жылдары қуғын-сүргін фольклор,жыраулар әдебиеті,Абай кезеңінен жалғасқан сабақтастықтың өрістете алмай,іркіліп қалуына да әсер етті.Дегенемен,сөзді өнер атаулының алтын өзегіне,асыл қазығына балаған қазақ әдебиетінде соғыс жылдарында да көркем дүниелер жазылды.

Драматургия.Ел мен жердің қасиетін дәріптеген,майдандағы ерлікті асқақтатқан,бірлік пен ерлік дәстүрін көрсеткен,тылдағы халықтың еңбегін ұлықтаған драмалық шығармалар жазылды.С.Мұқановтың «Гвардия,алға»,М.Әуезовтың «Сын сағатта» т.б.

Кітаппен жұмыс: Кітаптан соғыс кезіндегі жазылған шығармаларды оқиды.

Білімді бекіту: 1.Қазақ әдебиетінің соғыс кезіндегі шығармалары несімен ерекшеленеді?

2.Бұрынғы батырлар жыры мен кейінгі соғыс уақытындағы шығармалардың қандай ұқсастық пен айырмашылығы бар деп ойлайсыңдар?

3.Соғыс қазақ әдебиетіне қалай әсер етті?

Білімді бағалау: Оқушылардың жааптарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Соғыс кезіндегі қазақ әдебиетін,және шығармаларды оқып келуге беремін.

Күні: 5.12.15ж Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11



Сабақтың тақырыбы: Шығарма

Сабақтың мақсаты:

а) логикалық ойлау қабілеттерін,өмірге деген көзқарасын дамыту.Шығармашылық белсенділіктерін шыңдау;


ә) мәнерлеп оқу,көркем мәтінмен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру;

б) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін Отанын сүбге тәрбиелеу.


Сабақтың түрі: қайталау сабағы

Сабақтың әдісі: шығармашылық ізденіс т.б..

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:

Шығармаға жоспар жасауға және ол бойынша жазуға үйрету.


Жоспар - өте күрделі жұмыс.Ол бүкіл шығарма жазуға тиісті
тақырыпты,туындыны,оның идеясын,құрылысын және мазмұнын толық қамтитындай
етіліп жасалуы тиіс.
Оқушы шығарманың талапқа сай жазылуы оның жоспарының дұрыс жасалуына да
байланысты.Сондықтан ең алдымен жоспарды дұрыс,жүйелі жасауға үйретіледі.
Шығармаға жоспарды дұрыс жасау оқушының сол тақырыпты,мәселе мен
туындының мазмұны мен идеясын қаншалықты түсінгеніне байланысты.Сондықтан
шығарма жаздырардан бұрын сол тақырып мәселесін немесе еңбектің мазмұнын
қаншалықты білетінін,оған керекті жағдайларды анықтап алу керек.Содан кейін шығарма
жоспарының мәні мен мазмұнының және қандай түрлері болатыны түсіндіріледі.
Қорытынды бөлім – оқушы шығармасының түйінді өзегі.Мұнда оқушы сөз етіп отырған
тақырыптан алған әсерін,тілек мақсатын жазушы я шығарма,тақырып немесе мәселе
туралы пікірін білдіреді.
Үйге тапсырма: Кез келген ақын – жазушылардың шығармаларын оқып келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11



Сабақтың тақырыбы: І.Есенберлин

(1915-1983)



Сабақтың мақсаты:

а)жазушының өмірінен мәлімет бере отырып ерлікке,адамгершілікке баулу;

ә) логикалық ойлау қабілеттерін,өмірге деген көзқарастарын дамыту; б) сабақ барысында оқушыларды мәнерлеп оқуға машықтандыру.
Сабақтың түрі: баяндау

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,хрон. кестені тол.

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.



ә) Үй тапсырмасын пысықтау.

Үйге берілген тапсырманы сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1.Соғыс кезіндегі қазақ әдебиеті жайлы не айтасыңдар?

2.Соғыстан кейінгі әдебиетке кімдердің шығармаларын жатқызасыңдар?


б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Әйгілі жазушы қазақ әдебиетін талай қырға шығарып тастаған,қала берді,алпысыншы жылдары қазақ санасында төңкеріс жасаған І.Есенберлин 1915 жылдың 10 қаңтарында қазіргі Ақмола облысының Атбасар қаласында дүниеге келген.Қазақ тау-кен және металлургия институтын бітірген.Жазушының алғашқы шығармалары баспасөз бетінде 1940 жылдан бастап жарық көреді.Поэзия,проза,драматургия,кинодраматургия саласында жемісті еңбек еткен жазушы алғашында ақын ретінде танылады. 1945 ж. «Сұлтан», «Айша» дастандары жарық көреді.

Бес поэма,төрт пьеса,үш киносценарий,он алты роман жазған қаламгердің берекелі таланты – қазақ халқы өмірінің ғасырлар панорамасын көрсетіп берді.Көпғасырлық тарих,ұлттық зиялы қауымның қалыптасу кезеңіндегі трагедиялар,колхоздастыру дәуірінің шындығы.Ұлы Отан соғысына қазақтардың қатысы,тың игеру жылдарының хикаясы,Маңғыстау майданы,геологтар,мүсіншілер,артистер,жазушылар тағдыры – Ілияс Есенберлиннің романдар сериясындағы өзекті тақырыптар.



Поэзиясы: «Сұлтан», «Айша», «Адамгершілік жыры», «Әлия», «Ұмытпаңыз ер қызды», «Домбыра», «Жаңа өлке», «қыз арманы», «Көк кептер», «Ақ қайың»т.б.

Повестер: «Өзен жағасында», «Толқиды Есіл»

Романы: «Алмас қылыш», «Жанталас», «Қаһар», «Көшпенділер», «Алтын орда», «Қатерлі өткел», «Ғашықтар», «»Алтын құс», «Көлеңкеңмен қорғай жүр», «Маңғыстау майданы» т.б.
Хронологиялық таблицамен жұмыс: Оқушылар елеулі жылдардағы болған оқиғаларды дәптерлеріне жазады.
Білімді бекіту: 1. І.Есенберлин өмір сүрген кезеңі туралы не білесіңдер?

2.І.Есенберлин шығармашылығы неліктен поэзиядан бастау алады деп ойлайсыңдар?


Білімді бағалау: Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: І.Есенберлиннің шығармашылығын оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11



Сабақтың тақырыбы: І.Есенберлиннің поэзиясы.

(1915-1983)



Сабақтың мақсаты:

а)І.Есенберлин өлеңдерінің мазмұнын меңгерту,көркемдік ерекшелігін ашу.Көркем поэзияның сөз өнерінің құдіретін таныту;

ә) көркем поэзияға деген қызығушылықтарын,эстетикалық талғамдарын кеңейту;

б) Сабақ барысында оқушыларға мәнерлеп оқуға машықтандыру.


Сабақтың түрі: лекция сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,түсіндіру

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар,журналдар

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.



ә) Үй тапсырмасын пысықтау.

Үйге берілген І.Есенберлиннің өмірбаянын сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1.І.Есенберлин өмір сүрген кезеңі туралы не білесіңдер?

2.І.Есенберлин шығармашылығы неліктен поэзиядан бастау алады деп ойлайсыңдар?


б) Жаңа сабақты түсіндіру
І.Есенберлин әдебиет әлемінің босағасын аттағанда поэзия жанырына олжа сала келді. «Сұлтан», «Айша» дастандары 1945 жылы шығып,кейіндері «Адамгершілік жыры» жинағына кірді.Оның алғашқы өлеңдері әйел тақырыбы,батыр қыздар туралы болып көрінді
Өлеңдері: «Әлия», «Ұмытпаңыз ер қызды», «Домбыра», «Жаңа өлке», «Қыз арманы», «Тыңда көрдім бір қызды», «Көк кептер», «Елге қайтқанда», «Бесік жыры», «Бөбегіме», «Жарға» т.б.
Поэмалары: «Көңіл дастаны», «Қазақ қызы», «Әділбек» т.б.
Кітаппен жұмыс: Кітаптан өлеңдерін мәнерлеп оқып,өлеңді құрылысына қарай талдайды.
Білімді бекіту: І.Есенберлиннің шығармаларындағы махаббат тақырыбы және бүгінгі күндегі махаббаттың жырлануы жайлы өз ойларыңды білдіріңдер.
Білімді бағалау: Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: І.Есенберлиннің поэзиясын оқып келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11



Сабақтың тақырыбы: І.Есенберлиннің прозасы.

(1915-1983)

Сабақтың мақсаты:

а) Жазушының шығармаларының тақырыбы мен идеясын оқушылардың өздеріне ашқызу; әдеби-теориялық талдау жүргізу арқылы көркем шығарманы саралай білуге жетелеу;

ә) Сын тұрғысынан ой қорытындысын жасауға үйрету,тіл мәдениетін жетілдіру;

б) адамгершілік,достық қасиеттерді бағалауға үйрету.


Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: баяндау,түсіндіру

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар.

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.



ә) Үй тапсырмасын пысықтау.

Үйге берілген І.Есенберлиннің поэзиясын сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1.І.Есенберлин өмір сүрген кезеңі туралы не білесіңдер?

2.І.Есенберлин шығармашылығы неліктен поэзиядан бастау алады деп ойлайсыңдар?


б) Жаңа сабақты түсіндіру.
І.Есенберлин 1960 жылы «Өзен жағасында» 1965 жылы «Толқиды Есіл» деген повестер жазды.Бұл шығармалары қазақ әдебиетінде көп көріне қоймаған геологтарға арналған еді.Дегенмен алғаш жазған шығармаларының ішінде жазушының айбынын асырған «Айқас» 1966ж.ж. романы болды.
Романдары: «Айқас», «Көшпенділер» трилогиясы
Повестер: «Өзен жағасында», «Толқиды Есіл» т.б.
Дәптермен жұмыс: Дәптерлеріне шығармадағы кейіпкерлерді және оқиғалардың немен аяқталғаны туралы жазады.
Білімді бекіту: І.Есенберлин шығармаларындағы тарихи оқиғалар және оның басты кейіпкерлері: Абылай,Бұқаржырау,Бөгенбай,Қабанбай,Кенесары,баян,Шығыс хан туралы не білесіңдер?
Білімді бағалау: Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: І.Есенберлин прозаларын оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11



Сабақтың тақырыбы: М.Мақатаев

(1931-1976)



Сабақтың мақсаты:

а) Ақынның өміріне қысқаша шолу,поэзияына талдау жасай отырып,ақын өлеңінің идеясын, мақсатын ұғындыру;

ә) ақиық ақынның жырларымен таныстырып,оқушылардың поэзия туралы түсініктерін сын тұрғысынан ойлау қабілетін дамыту;

б) оқушыларға поэзияны сүйе отырып сұлулық пен махаббатты тануға тәрбиелеу.


Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,түсіндіру

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар,газеттер

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.



ә) Үй тапсырмасын пысықтау.

Үйге берілген І.Есенберлиннің шығармаларын сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоя отырып,жаңа сабақты өтуге көшемін.

1.І.Есенберлин өмір сүрген кезеңі туралы не білесіңдер?

2.І.Есенберлин шығармашылығы неліктен поэзиядан бастау алады деп ойлайсыңдар?



б)Жаңа сабақты түсіндіру:

Қазақ поэзиясында өзіндік жарқын із қалдырған дарынды ақындардың бірі Мұқағали Мақатаев 1931 жылы ақпанның тоғызы күні Алматы облысының Райымбек ауданына қарасты Қарасаз деген жерде дүниеге келген.Анасы Нағиман батанқызының айтуынша: «Мұқағалидың әкесі Сүлеймен шаруа адамы еді. ... Тиын деген енем бар еді ...

Мұқағали бастауыш сыныптарды қарасаз өңіріндегі шағын ауылдарда оқып,үлкен мектепті аудан орталаығы – Нарынқолдағы интернатта бітіріп шықты.Ауқаттлардың балалары Алматы аып,үлкен оқу іздеп жатқанда,ол ауылдық кеңесте хатшы болып қызметке тұрды.Он төрт-он бес жасынан жаза бастаған өлеңінен қол үзген жоқ.Төбесі аласа үйге қалың-қалың кітаптарды үйіп тастап,бірінен кейін бірін оқитын да жататын.Ауылдың атқамінерлері сол кезде-ақ таңданатын: «нағиман шеше,сіздің тентегіңіз осынша орысшаны қайдан үйреніп жүр» - дейтін... Сөйтсем,өзін-өзі оқытыпты ғой, шырағым».

М.Мақатаевтың ақындық қабілеті бала кезінде-ақ белгі берген.Бала кезінен көптің назарына ілікен Мұқағали ауыл арасындағы қағыс-айтыстарға да түсіп,әріптестеріне алдырмайды екен.1962жылы Алматыға көшеді.Қазақ радиосында директор, «қазақ әдебиеті» газетінде, «Жұлдыз» журналында поэзия бөлімінің меңгерушісі болады.



өлеңдері «Отыздан асып барамын», «дариға,домбырамды берші маған», «Фариза», «Бір бала» т.б.

поэмалары: «Аққулар ұйықтағанда», «Райымбек! Райымбек»

кітаппен жұмыс: Кітаптан Мұқағалидың өлеңдерін мәнерлеп оқиды.

тақтамен жұмыс: Тақтаға бір шумақ өлеңін жазып құрылысына қарай талдайды.
Сен сүйген // орман // көлдерде 1 шумақ

Жыл сабып // құстар // келгенде 4 тармақ

Көк жиек // сонау // белдерден 11 бунақ

Сағынам // сағым көргенде 8 буынды.


Білімді бекіту: Оқушыларға тест сұрақтары беріледі
Білімді бағалау: Оқушыларды жауаптарына қарай бағалаймын.
Үйге тапсырма: М.Мақатаевтың өмірбаянын және поэзиясын оқып келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11



Сабақтың тақырыбы: Ә.Кекілбаев

Сабақтың мақсаты:

а) жазушы туралы мәліметтерді тыңдай отырып,мағлұматтар алуына жағдай туғызу;

ә) түрлі шығармашылық жұмыстар арқылы ойлау қабілетінің дамуына,тіл байлығының артуына ықпал жасау;

б) ізденімпаздыққа,еңбексүйгіштікке баулу.


Сабақтың түрі: жаңа сабақты игерту

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,топтастыру

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар

Пәнаралық байланыс: тарих пәні

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау.
Үйге берілген Ш.Мұртазаның өмірбаянын сұраймын.

1.Ш.Мұртаза шығармашылығы туралы айт.

2.Ш.Мұртаза өз шығармаларында тылдағы қазақ өмірі туралы қандай мәселелерді көтерді?

б)Жаңа сабақты түсіндіру:
Ә.Кекілбаевтың 1939 жылы Маңғыстау ауданындағы Онды деген аулында дүниеге келген.Жазушы еңбек жолын 1962 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін бітіргеннен кейін бастайды.
Шығармалары: «Бір шөкім бұлт», «Дала балладалары», «Дәуірмен бетпе-бет» (1972), «Тырау-тырау тырналар» (1974), «Бір уыс топырақ» (1974), «Құс қанаты»
Кітаппен жұмыс: Кітаптан Ә.Кекілбаевтың өлеңдерін мәнерлеп оқиды.
Топтастыру сратегиясы
ақын жазушы

Ә.Кекілбаев



драматург прозашы
Білімді бекіту: 1. Ә.Кекілбаев кезеңі туралы не айтасыңдар?

2. Ә.Кекілбаев әңгімелерінің ерекшелігі қандай?


Білімді бағалау: Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Ә.Кекілбаевтың өмір жолын оқып келуге беремін.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11



Сабақтың тақырыбы: Ә.Кекілбаевтің өлеңдері

Сабақтың мақсаты:

а) ақын туралы мәліметтерді тыңдай отырып,мағлұматтар алуына жағдай туғызу;

ә) түрлі шығармашылық жұмыстар арқылы ойлау қабілетінің дамуына,тіл байлығының артуына ықпал жасау;

б) ізденімпаздыққа,еңбексүйгіштікке баулу.


Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,іздендіру

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар т.б.

Пәнаралық байланыс: тарих,ән-күй

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау.
Үйге берілген Әбіш Кекілбаевтың өмірін сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1.Ә.Кекілбаев кезеңі туралы не айтасыңдар?

2.Ә.Кекілбаевтің әңгімелерінің ерекшелігі неде?

б)Жаңа сабақты түсіндіру:
Ә.Кекілбаевтың 1962 жылы шыққан «Алтын шуақ»,1992 жылы «Дүние ғайып» жыр жинақтарына Әбіш өлеңдерінің көп сыры ашылады.Ә.Кекілбаевтің жырлары лирикаға,нәзік сырларға көп бой ұрады.Қаламгер соғысты көрген,соның сызын сезген ұрпақтың өкілдері болғандықтан «Танктер», «Әйел күлкісі», «Біздің болашағымыз» т.б. өлеңдер жазған.
Кітаппен жұмыс: Кітаптан Ә.Кекілбаевтің өлеңдерін мәнерлеп оқиды.
Тақтамен жұмыс: тақтаға өлең шумақтарын жазып құрылысына қарай талдайды.
Шыдай алмай // шайқалыпты // шаңырақ, 1 шумақ

Майыстырып // тіреу қылған // бақанды. 4 тармақ

Желтоқсанның // желі сапты // аңырап, 12 бунақ

Бұрын-соңды // естілмеген // мақамды 11 буынды.


Білімді бекіту: Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоя отырып,түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.
Білімді бағалау: Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.

Үйге тапсырма: Ә.Кекілбаевтің өлеңдерін мәнерлеп оқып келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11

Сабақтың тақырыбы: Ә.Кекілбаевтің прозасы

Сабақтың мақсаты:

а) проза жанры туралы түсінігін кеңейту,оқушыларға ойландыратын сауал бере отырып,пікірін тыңдау,қорытынды жасау;

ә) білімділік танымын,шығармашылық қабілетін,тілдік қорын,ізденістерін арттыру;

б) еңбексүйгіштікке,мамандық таңдай білуге,адамгершілікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу.


Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, топтастыру

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау.
Үйге Әбіш Кекілбаевтың өлеңдерін оқып келуге берілген. Соны сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1.Ә.Кекілбаев кезеңі туралы не айтасыңдар?

2.Ә.Кекілбаевтің әңгімелерінің ерекшелігі неде?

б)Жаңа сабақты түсіндіру:
Ә.Кекілбаевтың алғашқы прозадағы қадамдары «Бір шөкім бұлт», «Дала балладалары», «Құс қанаты» секілді туындылардан көрінді. Жазушының өзіндік қолтаңбасы,философиялық түйіндерімен,қазақтың қоңыр мінезінің сырын ашумен,нәзік астармен жеткізе білетін шеберлігімен ерекшеленді.
Топпен жұмыс: Ә.Кекілбаевтың шығармаларын топтастыру.
Прозалары: «Күй», «Ханша-дария хикаясы», «Шеткері үй»
Романдары: «Аңыздың ақыры», «Үркер», «Елең-алаң»
Драматургиясы: Ә.Кекілбаев Уильям Шекспирдің «Ромео и Джульетта», «Кориолан», «Король Лир», Валехо Антонио Буэроның «Бүгін мейрам, бүгін той» А.Чеховтың «Ваня ағай» сынды драмалық туындылары бар
Білімді бекіту: Өткен сабақ бойынша оқушыларға бірнеше сұрақтар беріледі
Бағалау: Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Ә.Кекілбаевтың прозаларын оқып келу.

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 11



Сабақтың тақырыбы: Қадыр Мырза Әли

Сабақтың мақсаты:

а) Қадыр Мырза Әли туралы мәліметтерді тыңдай отырып,жаңа мағлұматтар алуына жағдай туғызу;

ә) түрлі шығармашылық жұмыстар арқылы оқушылардың ойлау қабілетін сабаққа деген қызығушылығын арттыру;

б) Оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу.


Сабақтың түрі: лекция түрінде

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, баяндау

Сабақтың көрнекілігі: кітаптар,журналдар т.б.

Пәнаралық байланыс: тарих

Сабақтың барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.



ә) Үй тапсырмасын пысықтау.

Үйге Әбіш Кекілбаевтың шығармаларын оқып келуге берілген. Прозалық шығармаларын сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.

1.Ә.Кекілбаев кезеңі туралы не айтасыңдар?

2.Ә.Кекілбаев романдары туралы не айта аласыңдар?



б)Жаңа сабақты түсіндіру:

Есімі елімізге танымал ақын Қадыр Ғинаятұлы Мырза Әли 1935 жылы 5 қаңтар күні Батыс Қазақстан облысының Жымпиты ауданында дүниеге келген.Ата-анасы сауатты кісілер болған.Әкесін ауылдастары «молда бала» деп те атаған.

Болашақ ақынның әдебиетке деген ынта-ықыласы бала кезден белгі берген.

Мектепте сан қияға құлшынған бала қиял тарихқа,математикаға,астрономияға,сурет өнеріне талпынған.Ол кездері республикалық газеттерде «Қайда оқығың келеді?» деген сауал-айдармен еліміздегі әр-түрлі оқу орындарының хабарландырулары жарияланатын.Газеттердің бірінен «филология факультетін» көзі шалған мектеп түлегі сөздік ақтарып,өзіне бейтаныс «филология» деген сөздің қазақша қандай ұғым білдіретінін көрген соң,осы факультетке оқуға түсуге бел байлайды.Жолы болып,1953 жылы Қаз МУ-дың филология факультетіне түсіп,арада бес жыл өткенде бітіріп шығады.Қияндағы ауылдан келген зейінді жас көзге түсіп,жазған курстық жумыстары мен жасаған баяндамалары зерттеушілік қабілетін,әдебиеттің табиғаты мен мұратын барлай білетін байыптылығын байқатады.Ғылыми кеңестің шешімімен аспирантураға қалдырылуы – Қадыр Мырза Әлидің сергек ойлы студент болғанының дәлелі Алайда студент кезінде-ақ өлеңдері республикалық басылымдарда жариялана бастаған жасты әдебиет айдыны қызықтырады

Жаңадан ашылған балалар журналы «Балдырғанға» қызметке орналасуы сол себептен.Міне, содан бері қырық жылдан аса уақыт бойы Қ.Мырза Әли әдеби процеске қызу араласып келеді.

«Жұлдыз» журналына қызметке тұрып,бөлім меңгерушісі,жауапты хатшы,бас редактордың орынбасары болса да,1968-1973 жылдар аралығында «Жазушы» баспасында поэзия редакциясының меңгерушісі,Қазақстан жазушылар одағына поэзия бөлімінің меңгерушісі «Балауса» баспасында бас редактор,директор,т.б. әр түрлі қызмет атқарғанда да,өзінің өмірлік ең сүйікті кәсібі - әдебиеттен көз жазған жоқ.Үнемі табанды еңбек,өзін-өзі шыңдау,қайрау,толысу мен кемелдену үстінде болдыҚазақ поэзиясы тарихында Қ.Мырза Әли секілді соншалықты өнімді,қисапсыз еңбек еткен ақын кемде-кем.Оның қаламынан туған дүниелердің, нақты айтсақ,төл және аударма әдебиет туындыларының жалпы көлемі жиырма бес том шамасында.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет