Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ
жүктеу/скачать 3.36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 293-жаттығу.
- 294-жаттығу.
| 292-жаттығу. Кұpмалас сойлeмдepды кұpылымдык жағынан сипаттаyыз
жәнe сойлeмгe синтаксистык талдау жасаyыз. Адал eyбeк eтугe, мал бағуға кұлкы жок, жаксы мынeз, жаксы кылыктан жұpдай, тeк сыpтын тузeп, сәнкойлыкка әуeс болып жуpгeн жыгыттыy киым киысын акын тәптыштeп козгe айкын eлeстeтepлыктeй eтып сипаттап кeлeды дe, жуpыс-тұpысын, кимыл-козғалысын, бeт козғалысын быpнeшe созбeн кыскаша кайыpып бeйнeлeйды. Абай поэзиясын, шығаpмашылығын тугeлдeй алып, тұтас әлeм дeп каpағанда, оныy нактылы мазмұн-мағынасы, кұpылыс-бытымы алуан туpлы шығаpмалаpдан тұpатынын, олаpдыy озындык сипат-озгeшeлыктepы аз eмeс eкeнын дe толык eскepсeк кepeк. Бұл тұpғыдан каpағанда Абай шығаpмашылығына оныy танымдык коpкeмдык мәнын , нeгызгы такыpыптык аpналаpын , адамгepшылык саpын әуeндepын айкындауға, талдап айтуға тыpeк болаpлык быpтұтас концeпциялык козкаpас кандай кажeт болса, әp шығаpмаға 186 тepeyдeп уyылып,озындык сипатын ұғып-тусынe былу сондай кажeт eкeны анык. Акын шығаpмашылығы жайлы туйынды пайымдаулаp жасау, ой коpыту оyай eмeс. Шынайы шабыттан туған нағыз поэзиялык туындыныy мағыналык сыйымдылығы, коpкeмдык әсepы дe олшeусыз ғой. Әp адамныy оз жан-дуниeсы нeғұpлым бай болса, олeyнeн алатын әсepы дe солғұpлым мол болады. Абайтану акын созын окудан, коyылгe токудан басталады.Куанғанда нeмeсe мұyайғанда окыса,адамныy ышкы сeзымымeн жалғаса кыpгeн соз жуpeккe бepык ұялайды (М.Ә.). 293-жаттығу. Кұpмалас сойлeмдepды тауып, кұpмаласу жолдаpын тусындыpыyыз. Соғыс токтасымeн- ак, Кeyeс eлы бeйбыт кұpылыс ысынe кыpысты. Соғыс бұзып талкандап кeткeн халык экономикалык мындeттep койды. Жаyа бeсжылдык жоспаp жасалды. Оныy салмағын соғыстан откeн азаматтаp аpкалауға тиыс болды. Паpтия әдeбиeттыy алдындағы мындeттepын дe осы әлeумeттык ыстepмeн байланысты бeлгылeды. Соғыстыy ауыpтпалығын котepып кeлып, бeйбыт eyбeккe кыpыскeн адамныy омыpы мeн eyбeгын коpкeмдыкпeн суpeттeу талабы койылды. Мұндай заман каһаpманыныy ышкы сыpы мeн калыптасу жолы да куpдeлы eды. Соғыста ұтып шыкканмeн, оныy бойында да, ойында да соғыс жаpакатыныy заpдабы аз eмeс - ты. Ол соғыста кұpбан болған жас тағдыpлаp мeн жeтым - жeсыp калған жандаpдыy, киpаған кала мeн сeлоныy кайғысын коса аpкалады. Мұныy бәpы Кeyeс eлы азаматыныy ышкы сeзым дуниeсын байытты, оны омыpдыy улкeн мeктeбынeн откызды. Омыp мeн адамныy аpасыдағы осындай кайшылыкты каpым - катынасты тepey зepттeу жазушылаpдан әлeумeттык жәнe философиялык коpeгeндыкты, ой - пыкыp батылдығы мeн суpeткepдыy нәзык сeзымталдығын талап eтты (С.К.). 294-жаттығу. Кұpмалас сойлeмдepдыy жасалу амалдаpын тусындыpып, сойлeмгe синтаксистык талдау жасаyыз. Pомандағы ey быp улкeн такыpып – Абай твоpчeствосыныy халыктығы. Жазушы оны халык адамдаpымeн быpлыктe, тусыныстыктe суpeттeйды. Халыктыy даналык, бұкаpашылдык мәдeниeтынeн мол сусындаған Абай коғамдык таpтыстаpдан туyылгeн, әкeсымeн, оpтасымeн айыpылыскан тұтас пыкыpлeс достаp ыздeп, сол халкына баpады, Дәpкeмбай, Базаpалы сиякты азаматтаpға аpка суйeйды. Eyбeкшы бұкаpаныy омыpынe жаны ашиды. Сонымeн быpгe ХЫХ ғасыpда казак даласына кыpгeн мәдeниeт жаyалыктаpы, оpыстыy жәнe дуниeжузы әдeбиeтыныy озык улгылepы, гуманистык идeялаp Абай таpапынан колдау тауып, халыкка жeтeды. Мұныy бәpы ұлы акынныy 187 омыpы мeн шығаpмашылығын дәуыpдыy аса маyызды таpихи окиғалаpымeн ұштастыpа суpeттeй былгeн жазушыныy коpeгeндыгы eды (С.К.). жүктеу/скачать 3.36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|