1.Саяси режимнің үғымы 2.Саяси режимнің түрлері 3.Сайлау жүйесі - саяси билікті жүзеге асырудын түрі, формасы, әдістері, онын салаларын ұйымдастыру кағидалары
- Саяси режим - саяси жүйенің қалыптастыру және саяси билік арқылы қызмет атқару тәсілдері
- Саяси режим негізінде екі түрге бөлінеді: демократиялық және демократиялық емес.
- Демократиялық режим - барлық халықтың тендік пен бостандыққа негізделінген идеясында мемлекеттің басқару ісіне қатысуы
- Демократиялық емес режим - халықтың билік жүргізу ісінен алшақтатылуы.
ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ ЕМЕС РЕЖИМДЕР - Олардың түрлері сан алуан болады.
- 1. Тоталитарлық - (латын сезінен - totalis барлық, толық) қоғамдағы мемлекеттік билік бір топтың, бір партияның қолында шоғырланған, елде демократиялық бостандық пен саяси оппозицияның болуына тыйым салған режим. Мемлекет жеке адамның барлық істерін бақылауға алады. Тоталитарлық режимде:
- 1. Тек бір партия билік жүргізеді.
- 2. Басқару қатаң түрде бір орталықтан жүргізіледі.
- 3. Бір идеология ғана жарияланады.
- 4. Еркін пікір айтуға тыйым салынады.
- 5. Репрессия, күш қолдану мемлекеттің ең негізгі функциясы болып табылады.
Тоталитарлық режимдер үшін тән үрдістер (ТЕНДЕНЦИИ): - 1. «Этатистік» тенденцияның болуы.
- 2. Экономика мен қоғамның барлық өмірінің милитарлануы.
- 3. Бірпартиялық саяси жүйе
- 4. Бір ғана идеологияның үстемдік құруы
- 5.Тәртіп культі.
- 6. Қоғам өмірінде күштік құрылымдардың, арнайы бақылау органдарының рөлі күшейеді
- 7. Биліктің қатаң вертикалдық жүргізілуі қалыптасады.
Тоталитаризімңің түрлері
солшыл
|
Мемлекет жәңе негіздері
|
оңшыл
|
ҚСРО ( сталинизм 30-40 ж)
Қытай (маоизм 60-70ж)
|
мемлекеттер
|
Италия (фашизм, 20 ғ 20ж)
Гериания (национал-социализм 20-40ж)
|
Таптар (жумысшылар таптары)
|
Әлеуметтік негіздері
|
Ұлттар, нәсілдер, ұлыстар
|
Марксизм материализм экономикалық детерминизм
|
Идеологиялық негіздері
|
Ұлтшылдық нәсілшілдік
|
Таптык күрес, таптық теңсіздік, жүмысшылар таптардың билігі
|
Негіз идеясы
|
Адамдардың, ұлттардың табиги теңсіздіктері, жеке ұлттардың билігі
|
Таптық қүңдылықтар
|
Үстем қүңдылықтары
|
Ұлтшылдық қүндылықтары
| - 2.Авторитаризм - (гр. 'autoritas' - билік, ықпал ету) - саяси тәртіп түрі. Авторитарлық - біржақты билеу, басқарушылардың бағынушыларға жүргізетін үстемдігі.
- Барлық мемлекеттік билікті бір адамның немесе адамдар тобының қолына шоғырландыру арқылы, саяси бостандықтарды барынша жоғары немесе аз деңгейде шектеуді білдіретін саяси режим түрінің бірі.
- Тоталитаризмнең айырмашылығы авторитаризм халыққа бір идеологияны мойындатпайды, адамдардың жеке өміріне араласпайды. Бірақ, саяси билікке халық жаппай тартылмайды, шектеулі дәрежеде болады, оппозицияға кедергі жасайды, саяси билік бір ғана саяси лидердің, немесе арнайы топтардың, отбасының қолында болады
Достарыңызбен бөлісу: |
