- Валъфредо Парето (1848-1923). "Жалпыға бірдей социология трактаты" (1916). Ол "элиталардың айналу" теориясын жасады;
- Ол бойынша элита билік басына алдыңғы қатарлы идеяны үсынуының арқасында келеді;
- Ол идея жүзеге асқанда олардың энергиясы азайып, ізденісі баяулай бастайды;
- Олардың орнына жаңа идеямен жаңа элита билік басына келеді.
Элита туралы теориялар - Роберт Михелъс (1876—1936) "Саяси партиялар, демократияның олигархиялық үрдістері туралы очерк" (1911) деген еңбегінде "олигархияның темірдей заңын" шығарды;
- Бүқара халықтың өзін-өзі ұйымдастыруга және басқаруға қабілеті жетпейді;
- Кәсіби дайындалған адамдардан тұратын басқару аппараты пайда болады. Мұнда ат төбеліндей байлар саяси және экономикалық билікке ие болады.
Элита туралы теориялар - Райт Миллс (1916-1962) "Билеуші элита" атты еңбегінде АҚШ-тың XX ғ. ортасындағы элитасын аталдау жасайды;
- Ол элитаны мәртебелер және стратегиялық рөлдер атқаратын топ деп анықтайды;
- Оның ойынша, қоғам үшін ең маңызды рөл атқаратын саяси, экономикатық және әскери институттар;
- Соған карай билік элитасын мемлекет, корпорациялар және әскери басшылар қүрайды.
Элита туралы теориялар - Р.-Ж. Шварценбергер "Абсолюттік қүқық" деген еңбегінде қазіргі элитаны жабық каста ретінде сипаттайды;
- Францияда ол саясаткерлерден, жоғары әкімшіліктерден және іскер адамдардан түратын биліктің үшбүрышын қүрайды;
- Олар үкіметті қалыптастырады, мемлекетті билейді, ірі корпорациялар мен банктерді басқарады.
Саяси элитаны тудыратын факторлар - 1) қоғамға арнайы білімі, тәжірибесі, қабілеті бар кәсіби басқарушылар керек;
- 2) адамдардың психологиялық (туа біткен) және әлеуметтік (оку, тәрбие барысында қолы жеткен) теңсіздіктері;
- 3) қоғамда баскарушы еңбек жоғары бағаланады және ынталандырылады;
- 4) бүқара халықтың саяси енжарлығы, селқостығы (күнделікті өмірде әркім саясаттан шалгай өз жүмысымен айналысады).
Достарыңызбен бөлісу: |
