-тарау. Механикаландырылған аспапты

1) су астында жұмыс істеу үшін тағайындалған сүңгуір оны бастамас бұрын өзі жұмыс істейтін механикаландырылған аспапты тексеріп, оны сынама түрде іске қосып, жарамдылығына көз жеткізеді. Ақаулықтар анықталған кезде жұмыс басталғанға дейін оны қалпына келтіруге болмайды;

2) су асты жұмыстарын жүргізу үшін су астында жұмыс істеу үшін механикаландырылған аспапты қолдануға болады.

Су астында механикалық аспаппен жұмыс істеген кезде дайындаушының нормативтік-техникалық құжаттамасының талаптары орындалады;

3) механикаландырылған аспап жетегін іске қосу немесе оны айналдыру жиілігін өзгерту жұмыс істейтін сүңгуірдің командасы (белгісі) бойынша орындалады;

4) жұмыс органы нашар бекітілген механикаландырылған аспаппен жұмыс істеуге немесе олардың бөлшектерін өңдеуге болмайды. Жұмыс механикаландырылған аспаппен қолғаптарда немесе биялайларда жүргізіледі.

Кескіш орган жұмыс істеп тұрғанда ағысты қолмен алуға болмайды.

Механикаландырылған аспаппен жұмыс істеген кезде жұмыс органын (бұрғыны, кескішті және тағы басқа) жүріп тұрғанда әбден тоқтағанша ауыстыруға болмайды.

Айналып тұрған немесе қозғалып тұрған кері-түсу жұмыс органын қолмен алуға немесе тиісуге болмайды;

5) жұмыс үзіліс болғанда және өту кезінде сүңгуір ауа, сұйықтық немесе ток беруді өшіреді және механикаландырылған аспапты өзінен жұмыс органымен ұстайды;

6) су асты пневматикалық аспабында су астында сүңгуірдің жұмыс істеу аймағынан пайдаланған ауаны шығаруға арналған шлангісі болады;

7) механикаландырылған аспапты шлангіге немесе электр кабеліне ұстап тұрып, оны беруге болмайды;

8) пневматикалық аспапты пайдалану кезінде шлангіні сындыру немесе торапты байлау арқылы ауа беруге болмайды;

9) кескіш аспапты (араны, диск кескіштерді, бұрғылау машиналарын және тағы басқа) іске қосу алдында сүңгуір шлангінің, белгі беру арқанының (белгі беру кабелінің) және жарақтың өзге де бөліктерінің жұмыс органынан қауіпсіз қашықтыққа шығарылғанына көз жеткізеді.

Аспап жұмыс істеп тұрған кезде сүңгуір шлангі мен белгі беру арқанының (белгі беру кабелінің) оның артынан болуын және бос жерінің болмауын қадағалайды;

10) жұмыс кезінде сүңгуір пневматикалық, гидравликалық немесе электрлік аспапты тұтқасынан немесе сабынан ұстайды. Аспапты қорғағыш қабығынан, шлангісінен немесе электр кабелінен ұстауға болмайды;

11) пневматикалық аспап реттеледі. Шой және бұрғылау балғаларымен жұмыс істеу кезінде оларды іске қосу балғаны (бұрғылағышты) объектіні бөлуге арналған күйге орнатқаннан кейін жүргізу керек.

Пневматикалық балғаларды жұмыс органысыз немесе қосымша, бірақ өңделетін жұмыс органына салынбаған органмен іске қосуға болмайды;

12) механикаландырылған аспапта ақаулықтар пайда болған кезде сүңгуір аспапты сөндіру командасын береді, жұмысты тоқтатып, аспапты ажыратады және оны жер бетіне береді.

Ауа, электр энергиясын беру тоқтағанда немесе жұмыста үзіліс болғанда сүңгуір механикаландырылған аспапты ажыратады.

Сүңгуірлік іздеудің үш негізгі тәсілі бар: галс, шеңбер және жол арқан:

1) үлкен акваториялардағы сүңгуірлік іздеу сүңгуірлердің өздігінен жүретін немесе буксирмен қозғалу құралдары (аяқпен басу құралдары, буксирлеу құралдары, автономды тасығыштар, буксирленетін күркелер, рөлдер, ашық тасығыштар және тағы басқа). Галс тәсілінің мәні-сүңгуірді су асты және су үсті бағыттарында галспен іздеу шаршысында буксирленетін құралдарда іздеу, сүңгуірдің өздігінен жүретін су асты қозғалыс құралдарында жүруі. Тексерілетін бір галс жолағының ені судың мөлдірлігіне байланысты болады, әдетте 15 м аспайды.

Буксирленетін сүңгуірдің топырақтан қашықтығы судың мөлдірлігі мен жер бедеріне байланысты 3 бастап 5 м дейін шамада болады. Бұл ретте буксирлеу жылдамдығы 3 м аспайды. Буксирленетін тасығыштан немесе өздігінен жүретін қозғалыс құралдарынан іздеу кезінде ашық тыныс алу сызбасы бар автономды жеңіл сүңгуір жарағы қолданылады. Буксирленетін сүңгуір күркесінен іздеуді сүңгуірлер кез келген сүңгуір жарағымен жүргізуі мүмкін. Көру мүмкіндігі нашар болған жағдайда галс тәсілін пайдалануға болмайды.

Іздеу жұмыстары кезінде өздігінен жүретін және буксирленетін құралдарда жүзуге олардың құрылысы мен пайдалану талаптарын зерделеген сүңгуірлер жіберіледі;

2) сүңгуірлік шеңбер арқылы іздеу тәсілі балласттан бастап жүріс арқанының ұзындығымен анықталатын жүріспен жүзеге асырылады. Жүріс тәсілі ретінде тұтас ұзындығы бойымен әрбір 2-3 м сайын тораптары бар ұзындығы 15-20 м арқаны пайдаланылады. Іздеу балласттан бастап бірінші торапқа дейін өткізгіштің ұзындығына тең радиуспен шеңбер бойымен қозғала бастайды. Қозғалысты сағат тілшесінің қозғалысы бойынша және оған қарама-қарсы бағытта жүріс арқанын шатастырып алмай ауыстырып отырған жөн;

3) жол арқаны арқылы іздеу көру мүмкіндігі нашар болған жағдайда, ағыс аққанда топырақты мұқият тексеру қажет болған кезде қолданылады. Бұл ретте сүңгуір алдын ала төселген арқанмен қозғалып, көрінетін аймақта іздеуді жүргізеді. Егер лайланған заттарды іздеу жүргізілетін болса, сүңгуір өту кезінде топырақты қысқышпен тексереді немесе іздеу және анықтау аспаптарын пайдаланады;

4) беймәлім заттарға абайлап барған жөн. Осы мақсатта анықталған заттардың ерекшеліктерін, олардағы жазуларды мұқият зерделеп, су астына түсіру басшысына заттардың нысандары, өлшемдері мен сыртқы өзіндік белгілері туралы хабарлайды;

5) анықталған беймәлім заттың жарылу қаупі бар деген күмән болған жағдайда түсірме басшысы сүңгуірлерді дереу көтеріп, мамандарды шақырады. Заттарды анықтау орындары буйкалармен қоршалады.

Заттарды танығанша және мамандардан рұқсат алғанша оларды тазалау және арқандау жұмыстарын жүргізуге болмайды.

Жұмыста ұзақ үзіліс болған жағдайда (жылдам ағыс кезінде) сүңгуірлер тәжірибелі сүңгуірлердің басшылығымен жаттығудан өтеді.

Сүңгуірлердің 2 м/с ағыста жұмыс істеуіне болмайды;

ағыс жылдамдығы 1 м/с (жылдам ағыс) жоғары болғанда сүңгуірді түсіру және оның жұмысы жұмыс жағдайын жеңілдететін және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ететін (қалғандар, сүңгуір күркелері, суға батқан сыйымдылықтар және тағы басқа) құрылғылар мен аспаптарды пайдалана отырып жүргізіледі.

Құрылғылар мен аспаптар жұмысты ұйымдастыру жобасында қарастырылады;

2) ағыста сүңгуір жұмыстары басталар алдында жұмыс жүргізу орнында гидрогеологиялық режиммен танысу қажет, ағыстың жылдамдығы мен бағытын анықтап, кезекті түсіру тереңдігін өлшеу қажет. Ағынды-құятын ағыс болған жағдайда тұтас сүңгуір жұмысы бойына ағызу және құю кестесі болады және жақын орналасқан гидрометео қызметпен тұрақты байланысты орнату қажет;

3) 20 м дейін тереңдікте ағыста жұмыс істеу кезінде сүңгуір боты 8-10 м тереңдікте босатқаннан кейін топырақта сүңгуірдің жұмыс істеу орны бот жиегінен едәуір төмен болатындай етіп орнатылады;

4) сүңгуірді түсіру сүңгуір ботының дрейфі болмаған кезде жүзеге асырылады.

Сүңгуір ботының дрейфін сақтандыру үшін ол екі якорға орнатылады. Қажет болған жағдайда бір штаттық якорь ауырымен ауыстырылады. Боттың (шлюптің) ауытқымауына көз жеткізу үшін 10-15 м якорь тізбегін алып, боттан сыртына түсірілген ығысу болмаса, дәл сол ұзындыққа босатып түсіру қажет.

Сүңгуір боты тұрағының сенімділігі сүңгуірлердің су астында болған тұтас уақыты аралығында бақыланады;

5) сүңгуір түсірмелері жүргізілетін кем жел болғанда немесе ағыс аққанда, әдетте, желге немесе ағысқа қарсы тұмсығымен орналасады.

Кеменің күйіне байланысты лагымен (ботымен) желдің немесе ағысты бағытына тұру қажет болған жағдайда мұны кеменің ауытқушылығын болдырмайтындай және су астында жұмыс істейтін сүңгуірдің қауіпсіздігін қамтамасыз ететіндей етіп (зауыттың жиек якорімен, жиектік болат арқандарды рейдтік болат арқан құралдарына беру, шпрингке қою және өзге де тәсілдермен) жасау қажет.

Жұмыстарды жүргізу аймағында ағынды-құю ағысы болған жағдайда кеменің орнын ауыстыру құю немесе ағызу басталғанға дейін жүргізіледі. Барлық басқа жағдайларда кеменің орнын ауыстыру желдің бағытын немесе оның салдарынан болған жел ағысын дереу өзгерту арқылы жүргізіледі.

Кеменің орнын ауыстырмас бұрын су астындағы сүңгуір кеме ботына көтеріледі;

6) ағыстың жылдамдығына байланысты сүңгуір ботының жиегінен массасы 40-70 кг жүгі бар түсіру арқаны түсіріледі, оған ұшында жалыны бар, ұзындығы 5 м аспайтын жүріс арқаны бекітіледі. Жүріс арқанын сүңгуірдің қолына кигізуге болмады.

Ағысқа қарсы қозғалысты жеңілдету үшін сүңгуірде металл, ұшы үшкір шыбық (қысқыш) болады, ол өзінің алдынан қол созым жерде болады, одан соң жатқан күйде шыбыққа қарай жылжиды;

7) 1 м/с астам ағыста түскен кезде желдетілетін сүңгуір жарағында ұзын немесе шиыршық шлангілер, ауыр кебістер мен жүктер қолданылады.

Ағысқа түсіру кезінде жеңіл сүңгуір жарағында ауыр жүктер қолданылады;

8) сүңгуірдің жүзіп шығуына немесе су бетіне шығуына болмайды. Тек түсіру арқанымен ғана көтерілу қажет. Сүңгуір түсіру арқанына жетіп, оны қолына алмағанша жүріс арқанын қолынан шығармайды.

Сүңгуір су бетіне ағыспен шыққанда оны дереу белгі беру арқанымен (белгі беру кабелімен) сүңгуір басқышына көтеріп, оған бойлық күйге ауысуына көмектесіп, сүңгуір бортының ботына шығару қажет.

Егер сүңгуір секіргенде бетіне жетпей қалса, белгі беру арқанына (белгі беру кабеліне) немесе шлангіге шалынса, белгі беру арқанын (белгі беру кабелін) немесе шлангіні қайталау қажет. Сүңгуір су бетінде пайда болғанда оған шлюпті (катерді) жіберіп, одан соң якорь шынжырын босату қажет, одан кейін ағыс арқылы сүңгуірдің белгі беру арқанын (белгі беру кабелін) және шлангіні ала отырып, оған ботта түсіріледі. Егер бот қалқып шыққан сүңгуірден бір жағына қарай кететін болса, онда сүңгуірді шлюпке көтеру қажет. Мұндай жағдайда сүңгуірден жарақ шлюпке шешіледі де, белгі беру арқаны (белгі беру кабелі) ботқа алынады.

Белгі беру арқанын (белгі беру кабелін) және шлангіні босату кезінде боттан сүңгуір су бетіне жетпейтін болса, онда көмекке екінші сүңгуір жіберіледі;

9) түсіруді қамтамасыз ететін сүңгуірлер белгі беру арқанын (белгі беру кабелін) және шлангіні артық босатпайды; ола барлық уақытта манометрдің көрсеткішін бақылап, сүңгуірмен тұрақты байланысты қамтамасыз етеді.

26-тарау. Сыртқы ауа температурасы қолайсыз болғанда, сондай-ақ мұзда және мұз астында жұмыс істеу
152. Сыртқы ауа температурасы қолайсыз болғанда сүңгуір түсірмелерін жүргізу кезінде су астына сүңгуірлерді салқындауына және сүңгуір жарағының (шлангісінің, шланг қосқыштарының, шөптен сақтандыру және тыныс алу клапандарының) қарсы шаралар қабылданады.

Мұздағы барлық қозғалыстар мен ондағы жұмыстарды мұз жабынын алдын ала тексермей және оның көтергіш қабілетін анықтамай жүргізуге болмайды:

1) мұз жабынының көтергіш қабілетін анықтау кезінде кристалл мұздың қабаты ғана есепке алынады, бұл ретте барлық өлшемдердің ішінен оның ең жіңішке қалыңдығы ескеріледі.

Мұздың қалыңдығын өлшеу былай жүргізіледі: қыста 10 күнде бір рет, күзде және көктемде ауа температурасы 0 градусқа С дейін және одан жоғары болғанда, қысқа белгіленген теріс температура фонында күн сайын жүргізіледі. Мұз қалыңдығын өлшеу нәтижелері сүңгуір жұмыстарының журналына жазылады.

Мұзға түсетін жүктемені есептеу кезінде көктемде мұздың беріктігі екі есе төмендейтінін ескеру қажет.

Мұзда су ағызу және құю кезінде желдің әсерінен су пайда болған кезде мұзға түсетін жүктеме 50-80 % төмендейді.

Ені кемінде 3 см және тереңдігі мұз қалыңдығының жартысынан аспайтын құрғақ, жігі жоқ сызаттар пайда болғанда мұзға түсетін жүктеме 20 % төмендейді.

Мұз бетінде сызаттар мен су пайда болғанда сүңгуір түсірмелері осы орында тоқтатылады;

2) сүңгуір түсірмелерін мұзда қауіпсіз орындау үшін сүңгуір станциясының басшысы мұзда сүңгуір техникасын және өзге де техникалық құралдарды олардың бір орында болу уақытын ескере отырып, мынадай формула бойынша қауіпсіз орналастырады:
2

(Pmax - P) 3

t = 200 x [-------------]

Pmax х P
мұндағы t-тұрақ уақыты, сағ;

Pmax-мұзда осы қалыңдықты тасымалдау кезінде ең жоғарғы шекті масса (мұздың жүк көтергіштік кестесінен алуға болады, 9-қосымша), т;

P-рұқсат етілген тұрақ уақыты есептелетін жүктің массасы, т;

3) сүңгуір жұмыстары кезінде мұздың үстінде қозғалған кезде мұздың қалыңдығын анықтауға және көліктің қандай түрін тасымалдау үшін пайдаланылатынын белгілеуге мүмкіндік беретін мұздың жүк көтергіштік кестесін (9-қосымша) пайдалануға болады;

4) сүңгуірлерді мұз астына түсіру үшін өлшемі 2x2 м майна белгісін беріп, оны мұздан тазарту қажет, бұл ретте соғылған мұз майнадан тазартылады. Майнаның жиектеріне қатты тақтайдан төсем төселеді. Майнада тұтас периметрі бойынша қоршауы болады.

Майнаны қорғағыш қоршау ретінде кемінде үш көлденең шыбықтардан немесе ағаш элементтерден (тұтқа, аралық және төменгі элементтер) тұратын биіктігі кемінде 1100 м ұштары бекітіліп, қатты тартылған арқанды қоршауын немесе ағаш қанаттарды пайдалануға болады.

Майнаның үшкір жиектері болмайды. Оған сүңгуір басқышы түсіріліп, түсіру арқаны іске қосылады. Басқыш бөлек майнаға қатырылған бөренеге бекітіледі;

5) жанғыш және майлау материалдарын мұзға төгуге болмайды.

Жанғыш немесе майлау материалдары төгілген орындар осы материалдардың қалдықтарынан тазартылып, қар төгіледі;

6) сүңгуір түсірмелерінің басшысы;

мұздың қозғалыс дәрежесін анықтау жөніндегі шараларды дер кезінде қабылдайды;

ауа-райын қадағалайды, түсіру орындарында, түсіруді қамтамасыз ету құралдарының, жарақ пен өзге де құрылғылар орындарында мұздың қалыңдығын өлшейді, майнаны тазалауды қамтамасыз етеді;

мұзда сүңгуір жарағының, түсірулерді қамтамасыз ету құралдарының және сүңгуір түсірмелеріне дайындалуға арналған үй-жайлардың қауіпсіз орналасуын қадағалайды;

су астына түсетін сүңгуірлердің салқындауына қарсы шаралар қабылдайды (сүңгуір жарағының екінші жинағын кигізу, сүңгуірдің су астында болу уақытын шектеу, жылу беру үй-жайларын және сүңгуірлерді киіндіру және шешіндіру үшін күркелерді орнату, қорғағыш аспаптарды және майналардың үстінен тікелей күркелер мен будкаларды орнату).

Сүңгуірлерді салқындатуға қарсы шараларды әрбір жағдайда нақты жұмыс жағдайына байланысты жұмыс басшысы анықтайды;

7) сүңгуірлерді мынадай жағдайларда суға түсіруге болмайды:

ауа температурасы-10 градус С төмен болса және жел 7 балдан астам болғанда (14 м/с);

ауа температурасы-15 градус С төмен және жел 5 балдан астам (8,5 м/с);

тікелей суға түсіру орнындағы ауа температурасы-20 градустан С төмен болғанда;

-20 градустан С төмен емес ауа температурасын және суға түсіру орнында тікелей сүңгуір жұмыстарын жүргізу мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін жылу беру үй-жайы орнатылады.

Адамдарды құтқару кезінде суға ауа температурасы төмен және қатты жел болған кезде әрбір нақты жағдай үшін қауіпсіздік шараларын қолдана отырып, түсірілуі мүмкін.

8) шланг қосқыштарын, сүңгуірдің тыныс алу аппараттарының тыныс алу автоматтарының клапандарын, сүңгуір дулығалары мен сүңгуір помпаларын жұмыс орнында жылыту үшін жеткілікті ыстық су мөлшері болады;

9) ұзақтығы 3 сағаттан аспайтын бір реттік түсіру және қысқа мерзімді жұмыстарда майнаның жанында күрке немесе жылу беру будкасы орнатылады.

Сүңгуір жұмыстары ұзақ болғанда будка тікелей майнаның үстінен орнатылады және сүңгуірлер будкадан түсіріледі. Желдің өтінен тыс жылу берілетін будканың жанында қызмет көрсетуші персоналды желден қорғау үшін тасымал қалқаны немесе басқа да жылу берілмейтін будка болады. Сүңгуір помпасынан ауа беру кезінде оны жылу беру будкасына орнатуға болмайды;

10) сүңгуір помпасынан ауа беру кезінде тері манжеттердің бүлінуін болдырмас үшін ең алдымен тоңазытқышта цилиндрлер мен піспектердің жылынуы үшін ыстық су құйылады, одан соң помпа іске қосылып, су шығарылады да, помпаға шланг қосылады, ол кезекті түсірудің тереңдігіне байланысты 1 МПа (10 кг/шаршы см) ішкі қысымды тексереді;

11) шланг қосқыштарында мұз тығындарының түзілуін болдырмас үшн оларды суға түсіру қажет. Суға жетпейтін қосқыштар құрғақ жылу оқшаулағыш материалмен оралады.

Әрбір түсіру жұмысының алдында және одан кейін шлангілер сығылған ауамен үрленеді;

12) сүңгуірді киіндіру алдында сүңгуір жарағының барлық резеңке бөліктері мен сүңгуір жарағы желдетілетін жарақта 20 градустан С төмен емес температураға дейін қыздырылады. Сүңгуір жарағын кигеннен кейін сүңгуір жылу беру бөлмесінен суға тез түседі.

Сақтандырушы сүңгуір ауа бөлу қалқанында немесе сүңгуір помпасында манометр көрсеткіштері бойынша сүңгуір шлангісінде тығындардың түзілуіне жол берілмеуін қадағалайды;

13) желдетілетін жарақта жұмыс істеген кезде сүңгуір су астында тұрып, оған келіп түсетін ауа шуылына құлақ түреді. Ауа беру бұзылған кезде сүңгуір жұмысын тоқтатып, ол жөнінде телефон арқылы хабарлап, сыртқа шығады.

Шланг түріндегі жеңіл сүңгуір жарағында жұмыс істеген кезде тыныс алу кезінде (шлангіні тығындау) кедергі ұлғайған кезде сүңгуір жұмысын тоқтатып, авариялық ауа қорынан тыныс алуға ауысады да сыртқа шығады.

Шланг қосқыштарын ыстық сумен жылытқаннан кейін және оларды сығылған ауамен үрлегеннен кейін сүңгуірді су астына түсіруге болады;

14) сүңгуір киіну орнынан түсіру орнына ашық тыныс алу сызбасы бар жеңіл сүңгуір жарағымен жүрген кезінде тыныс алатын сүңгуір аппаратының тыныс алу автоматы клапандарының қатуына және баллондарды тыныс алу автоматымен және ең төменгі қысым көрсеткіші арасындағы әуе құбырларында мұз тығындары түзілуіне қарсы шаралар қабылданады.

Сүңгуірді жылы немесе жылу берілетін үй-жайда (будка мен күркелерді қоса алғанда) киіндіру қажет, киіндіру орнына бастап түсіру орнына дейін жүрген уақытта тыныс алатын сүңгуір аппаратының үсті (көрпемен, мақта курткамен және тағы басқа) жабылады;

15) жұмсақ резеңкелі дулығасы бар жеңіл сүңгуір жарағында түсіру кезінде сүңгуірдің басына мұздан зақым келмеуі үшін дулығаның сыртынан әр түрлі қорғағыш бұйымдарды (қорғау каскаларын киіп, дулыға әр түрлі материалдардан жасалған қорғау жолақтары жапсырылады);

16) қозғалатын соғылған мұз болғанда, әдетте, сүңгуірді түсіруге болмайды. Егер жағдайға байланысты сүңгуірді түсіру қажет болса, мұздың жиектері белгі беру арқанымен (белгі беру кабелімен) және шлангімен зақымданбайтындай етіп, қозғалатын мұздың арынымен сүңгуір ботының үзілмейтініндей шаралар қабылданады;

17) сыртқа шыққан сүңгуірден жарақтың ауыр бөліктері түсіру орнында алынады, ал зақымдануды болдырмас үшін резеңке бөліктері жылы үй-жайда сақталады.

Түсірілгеннен кейінгі сүңгуір жарағы кептіріледі.

27-тарау. Ерекше жағдайларда жұмыс істеу
153. Сүңгуір түсірмелерінің ерекше жағдайларында агрессивті сұйықтықтар (мұнай және мұнай өнімдері), тығыздығы жоғары ерітінділер, әр түрлі температуралы сұйықтықтар, тар немесе тығыз орындар, түнгі тәулік мезгілі мен дауылды жағдайлар жатады.

Ерекше жағдайларда сүңгуір түсірмелерін жүргізуге едәуір тәжірибелі және денсаулығы мықты сүңгуірлер ғана жіберіледі;

1) ерекше жағдайларда сүңгуір түсірмелері мен жұмыстары сүңгуір маманы мен сүңгуір дәрігерінің (фельдшерінің) қатысуымен орындалады;

2) ерекше жағдайларда сүңгуір жұмыстарын орындау кезінде сүңгуірді су астына түсіру мынадай жағдайларда:

скафандр материалын бұзбайтын және улы немесе радиоактивті болып табылмайтын ортада;

суға түсіру орнында су беті мұнаймен немесе мұнай өнімдерімен ластанған жағдайда (мәселен, сығылған ауаның көмегімен) су бетін тазалау кезінде;

тек сүңгуірді сыртқы ортаның әсерінен толықтай оқшаулайтын жарақта, су шаруашылық-тұрмыстық ағынды сумен ластанғанда жүргізіледі. Сүңгуір станциясында суға түсіргеннен кейін скафандрды өңдеу үшін 0,5 пайыздық хлор әгінің ерітіндісі болады. Мұндай жағдайларда жұмыс істегеннен кейін сүңгуір толықтай санитарлық өңдеуден өтеді, осы үшін сүңгуір станциясында жуынатын бөлме қарастырылады;

«дымқыл» түрдегі гидро костюмдерде және гидро костюмдерсіз суға түсіріледі, оның сапасы қоғамдық шомылуға арналған ашық су айдындарының суына қойылатын санитарлық талаптарды қанағаттандырады;

3) агрессивті сұйықтықтарға (мұнай және мұнай өнімдері) аварияларды жою кезінде түсуге болады. Түсіру үшін скафандрдың газ көлемін үздіксіз желдетуді және сүңгуірдің таза ауамен тыныс алуын қамтамасыз ететін желдетілетін жарақ қолданылады.

Агрессивті сұйықтықтарға түсу кезінде әрбір түсу алдында сүңгуір жейдесі тұщы сумен жақсылап суландырылады да, үстіне сұйық сабын қабаты жағылады. Жейденің шөптен сақтандыру клапандары мен дулығаның бас клапаны әрбір су астына түсіруден кейін мұнай өнімдерінен тазартылады, шүберекпен сүртіліп, вазелин жағылады.

Агрессивті сұйықтықтарға (мұнай мен мұнай өнімдеріне) сүңгуірді түсіру ұзақтығы 1 сағаттан аспайды. Бір сүңгуір жейдесінде жұмыс істеу ұзақтығы 2,5 сағаттан аспайды.

Бензин және өзге де ұшпалы және улы сұйықтықтарға сүңгуірлерді түсіруге жол берілмейді.

Агрессивті сұйықтықтардың улы буларымен уланудан алдын алу үшін скафандрды желдету екі-үш есеге артады;

4) лай суға немесе шахталардың сазды ерітінділеріне түсу кезінде олардың тығыздығы судың тығыздығынан артық болатын болса, түсетін сүңгуірге қосымша жүк ілінеді және ауыр кебістер киеледі. Сүңгуір кебістері мен жүктерінің жалпы массасы ортаның тығыздығына байланысты екі-үш есеге артады. Мұндай жағдайда түсіру желдетілетін сүңгуір жарағында орындалады. Сүңгуір түсірілетін сүңгуір күркесіне гидро оқпаны бар арынды жең бекітіледі, оған мотор сорғыдан су беріледі.

Мұндай жағдайларда сүңгуірге ауа беру артады.

Сүңгуірлер сазды ерітінділерде немесе лай суда жұмыс істеген кезде ұзын немесе шиыршық шлангілер қолданылады.

Декомпрестеу режимін таңдау негізіне нақты тереңдік емес, сүңгуірді су астына түсірудің келтірілген (есептелген) тереңдігі жатады, өйткені су бағанында метрмен бөлінген сүңгуір манометрі ерітіндіге түсіру кезінде келтірілген суға түсіру тереңдігін көрсететін болады;

5) сүңгуірлерді температурасы әр түрлі су астына түсіру кезінде мынадай қауіпсіздік шаралары қолданылады:

су температурасы 37 градустан С жоғары болмағанда жылы немесе ыстық суға гидро костюмдерсіз түсуге болады; су астында болу уақыты 25 минуттан аспайды.

Су температурасы 38 градустан С аспағанда гидро костюмдерде суға түсіруге болады;

су астында болу уақыты 30 минуттан аспайды. Су температурасы 40 градустан С аспағанда желдетілетін сүңгуір жарағында түсіруге болады; су астында болу уақыты 20 минуттан аспауы қажет;

жылы іш киімінің, жұмыс костюмі мен ұзын тері шұлығының екі жинағын киген кезде 5 градустан С төмен емес су температурасында желдетілетін жарақта суға түсіріледі;

желдетілетін жарақта түсіру кезінде су температурасы 5 бастап 15 градусқа С дейін болғанда жылы іш киімінің, жұмыс костюмі мен ұзын тері шұлығының екі жинағы кигізіледі;

скафандр астындағы су температурасы 15 градустан С жоғары болғанда бір жұмыс киімін кигізуге болады;

су температурасы 20 градустан С аз болғанда құрғақ түрдегі гидро комбинезонда суға түсіру кезінде гидро костюмнің ішінен жылы сүңгуір іш киімі кигізіледі, ал температура 20 градустан С жоғары болғанда жұмыс костюмі кигізіледі;

сүңгуірлерді дымқыл түрдегі гидро костюмде суға түсіру кезінде гидро костюмнің пайдалану жөніндегі құжаттамасында көрсетілген су температурасы мен келу уақытын пайдалануға болады;

6) тар орындарда (люктер, мойындар, құдықтар арасындағы қосқыш құбырлар және тағы басқа) сүңгуір жұмыстарында сүңгуір олардан аяғымен өтеді, кері басымен оралады.

Сүңгуірге диаметрі 700 мм кем тесіктен өтуіне болмайды;

7) тәуліктің түнгі мезгілінде, су астыда көру мүмкіндігі нашар болғанда ең үлкен тереңдіктерде су асты және су үсті жарық бергіші қолданылады.

Су бетінде тәуліктің түнгі мезгілінде жұмыс істеген кезде сүңгуір жұмыстарына дайындалу және сүңгуірлерді түсіру орындарына, суға түсіруді және жұмыстарды орындауды қамтамасыз ету құрылғыларын басқару аспаптарына және түсіру орындарындағы судың бетіне жарық түсіріледі.

Онша терең емес тереңдіктерде жұмыс істеген кезде түнгі уақытта мөлдір суда жарық беру үшін су үстілік прожекторлар мен люстралар қолданылады.

Жарық беру құрылғыларын электр кабеліне ұстауға болмайды;

8) су беті 3 балдан астам толқындаған кезде сүңгуірлерді кейінгіге қалдыруға болмайтын ерекше жағдайларда ғана түсіруге болады, бұл ретте сүңгуірлердің басқышқа, кеме корпусына немесе топыраққа соғылуынан алдын алу шаралары қолданылады және толқын әсерінен түсіру орындарын қорғау бойынша іс-шаралар жүзеге асырылады.

Мұндай жағдайларда тәжірибелі, шыдамды және теңіз ауруларына көп шалдықпаған сүңгуірлер жіберіледі;

9) су беті 3 балдан астам толқындаған кезде сүңгуірлерді мәжбүрлі түрде түсіру кезінде екі белгі беру арқаны қолданылады: біреуі сүңгуір ботында болады, одан сүңгуір түседі, екіншісі сүңгуір ботынан біршама қашықтықта орналасқан жүргіш құралда болады.

Сүңгуір суға түскен кезде оны екінші сүңгуір арқанымен сүңгуір ботынан қауіпсіз қашықтыққа тарту қажет.

Сүңгуір судан шыққан кезде боттың жиегі мен басқыш төмен қарай түсе бастағанда сүңгуірді дереу басқышқа тартып, палубаға шығару қажет.