Қорытынды Зерттеу жүргізу барысында біз төмендегідей тұжырымдарға

1. 
   Этникалық толеранттылықтың мәні – басқа ұлт өкілдерінің сыртқы түрін, ойлау жүйесін, өзіндік ұлттық, мәдени ерекшеліктерін, іс-әрекетін принципті түрде қабылдай алу қабілеті ретінде көріне отырып, адамның тұлғалық қасиеті болып табылуында, сонымен бірге ол қалыптасу барысында маманның кәсіби қажетті қасиетіне трансформацияланады.
   
2. 
   Этникалық толеранттылық белгілі бір деңгейде кез келген адамның бойында кездеседі (мейлі ол интолеранттылық деңгей болса да).
   
3. 
   Болашақ педагогтардың этникалық толеранттылығының ерекшелігі – олардың айналаға, басқа мәдениет өкілдеріне толерантты қарым-қатынас жасап қоймай, сонымен бірге осы қасиетті кәсіби іс-әрекетінде өзі де қалыптастыруы тиіс екендігінде.
   
4. 
   Қалыптастырылатын феноменнің экзистенциалдық, мотивациялық, интеллектуалдық, эмоционалдық, еріктік, пәндік-практикалық және өзіндік реттелу сфераларының даму деңгейі болашақ педагогтың этникалық толеранттылығының қалыптасқандығын көрсетеді:
   

• 
  экзистенциалдық сферада: басқа мәдениет құндылықтары туралы гуманистік көзқарас, мәдени құндылықтардың көптүрлілігін сезіну, мәдениеттердің қатар өмір сүруі туралы түсінік, мәдениеттерді түсіне білу.
  
• 
  мотивациялық сферада: «басқамен», «бөтенмен» қарым-қатынас жасау қажеттілігі, екіжақты келісім арқылы жақсы нәтижеге жетуге ұмтылу, туындайтын қайшылықтарды шешуге ұмтылыс;
  
• 
  интеллектуальдық сферада: сыни тұрғыдан ойлау, басқа этностың ерекшеліктері туралы білу, тұлғааралық деңгейде мүмкін болатын этносаралық қақтығыстарды болжай және шеше алу қабілеті;
  
• 
  эмоционалдық сферада: «басқаға» оң қатынас, мәдени қатынастардың қажеттілігін түсіну, қақтығысқа бармаушылық;
  
• 
  еріктік сферада: басқа мәдениетпен кездескенде туындайтын жағымсыз әсерлерді баса білу, мәдени қарама-қайшылықтарды шешуде тұрақтылық, мәдени байланыстарды бейбіт жолмен орнатуға ұмтылу, мойынсұну (бағындыру жағдайынан аулақ болу);
  
• 
  пәндік-практикалық сферада: мәдени коммуникация міндеттерін шешудің іскерліктері мен дағдылары жүйесі (тұлғаішілік этникалық қақтығыстарды шешу және тұлғааралық этникалық қақтығыстардың алдын алу), екі жаққа тиімді шешімдер қабылдауға қабілеттілік, этникалық қақтығыстарды шешу және олардың алдын алу іскерліктері мен дағдылары;
  
• 
  өзіндік реттелу сферасында: өз әрекеттерін үйлестіру, өзінің жетістіктері мен сәтсіздіктеріне талдау жасай алу.
  

5. 
   Қалыптастырылатын феноменді адамның тұлғалық қасиеті ретінде қарастырғандықтан, оның сфераларын даралық педагогикасы тұжырымдамасына сәйкес анықтау бізге болашақ педагогтың этникалық толеранттылығының қалыптасқандығын көрсететін оның дамуының үш деңгейі анықтауға мүмкіндік берді.
   
6. 
   Болашақ педагогтардың этникалық толеранттылығының дамуының төмен деңгейі – интолерантты, орта деңгейі – репродуктивті және жоғары деңгейі – продуктивті деңгейлер болып табылады.
   
7. 
   Этникалық толеранттылықты қалыптастыру процесінің маңызды бөлігі – оны іске асырудың педагогикалық шарттары. Болашақ педагогтардың этникалық толеранттылығын қалыптастырудың педагогикалық шарттары болып оқу жоспарына енгізілетін арнайы курс, оқытушылардың әдістемелік дайындығын жетілдіруге арналған оқыту семинары, пәндердің мазмұндарына енгізілетін қосымшалар және тәрбие жұмыстары табылады.
   
8. 
   Мақсаттық, мазмұндық, технологиялық және нәтижелік компоненттерден құралған, болашақ педагогтардың этникалық толеранттылығын қалыптастырудың педагогикалық шарттарын іске асыруды көздейтін педагогикалық жүйені енгізу жалпы алғанда субъектілерінің тұлғалық қасиеттерінің дамуының тұтастығын, жүйелілігін қамтамасыз ету арқылы жоғары оқу орны педагогикалық процесінің тиімділігін арттырды, бұл тәжірибелік-эксперименталдық жұмыс барысында дәлелденді.
   

1. 
   этномәдени білім беру процесінде біз ұсынған болашақ педагогтардың этникалық толеранттылығын қалыптастыру жүйесін пайдалану;
   
2. 
   этномәдени білім беру процесі жетістікті болу үшін оқытушылардың әдістемелік даярлығын жетілдіру мақсатында «Болашақ педагогтардың этникалық толеранттылығын қалыптастырудың әдістемесі» оқыту семинарын жүргізу;
   
3. 
   жоғары оқу орнының педагогикалық процесінде болашақ педагогтарды кәсіби даярлау барысында олардың этникалық толеранттылығын қалыптастыру мақсатында «Толеранттылық нобайы» арнайы курсын енгізу;
   
4. 
   аудиториядан тыс жұмыстарда ұсынылған нұсқауларды пайдалану арқылы болашақ мамандардың этникалық толеранттылығының іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыру.
   

Дегенмен, біз осы зерттеу жұмысы аясында мәселені түгелімен шештік деген ойдан аулақпыз, оның жекелеген аспектілері, мәселен, тұлғаның этникалық толеранттылығын қалыптастырудағы білім беру деңгейлерінің сабақтастығы, этникалық толеранттылық пен этникалық сәйкестілік мәселелерінің арақатынасы, этникалық толеранттылық қалыптастыруды технологияландыру, т.б. мәселелер әлі де болса терең әрі жан-жақты зерттеуді қажет етеді.

Толерантность во все времена считалась человеческой добродетелью. Она подразумевала терпимость к различиям среди людей, умение жить, не мешая другим, способность иметь права и свободы, не нарушая права и свобод других. Толерантность также является основой демократии и прав человека, нетерпимость в полиэтническом, поликонфрессиональном либо в либо в поликультурном обществе приводит к нарушению прав человека, насилию и вооруженным конфликтам.

Поиск оптимальных путей межличностных отношений предполагает изучение феномена толерантности, определения парадигмы толерантности в синонимическом ряду понятий «терпение», «терпимость», «плюрализм мнений». В целях привития навыков межкультурной коммуникации должны быть рассмотрены механизмы формирования толерантного отношения к людям, к представителям противоположенного пола, к представителям других этносов и культурных сообществ.

Поэтому в «Декларации принципов толерантности» принятой 16 ноября 1995 года странами-участицами ЮНЕСКО приоритетной является пропаганда идеи толерантности в образовательной системе. Для того, чтобы сформировалась толерантность у личности, он должен проходит определенные этапы развития, а это является педагогической проблемой. В педагогической науке начала развиваться педагогика толерантности как ее отрасль.

В «Государственной программе развития образования в Республике Казахстан на 2005–2010 годы», в Законе «Об образовании» Республики Казахстан ставится задача воспитания казахстанского патриотизма, толерантности, высокой культуры, уважения к правам и свободам человека; приоритетного развития государственного языка. То есть содержание образования и воспитания должно способствовать к взаимопониманию и сотрудничеству между людей независимо от их расы и национальности, культурной и конфессиональной принадлежности, к формированию общечеловеческой культуры личности.

Анализ теории и практики позволил выявить противоречие между потребностью формирования толерантности у будущих педагогов и неразработанностью системы ее формирования в педагогическом процессе вуза.

Данное противоречие показало необходимость решения проблемы раскрытие педагогической сущности этнической толерантности и разработки системы формирования ее у студентов, которая обусловила "выбор темы диссертации в следующей формулировке: «Формирование этнической толерантности у будущих педагогов».

Объект исследования: процесс этнокультурного образования и воспитания.

Цель исследования: теоретическое обоснование и разработка педагогической системы формирования этнической толерантности у будущих педагогов.

Методологическую и теоретическую базу исследования составляют дилектическая теория развития личности, теория целостного педагогического процесса, основные концептуальные положения аксиологии, этнопедагогические концепции, концепция этнокультурного образования, философские, психолого-педагогические учения по проблеме исследования.

Основными щеточниками исследования явились труды философов, педагогов, психологов по проблеме исследования, официальные материалы правительства РК и нормативные документы, регламентирующие учебно-воспитательный процесс в вузах РК: Законы Республики Казахстан «Об образовании», «О языках»; Стратегия «Казахстан — 2030»; Декларация принципов толерантности; ГОСО специальностей и рабочие учебные планы; учебники; научно-исследовательские работы по проблеме (диссертации, монографии) опыт практической деятельности автора.

Методы исследования, теоретические — анализ научной литературы по проблеме, анализ и обобщение отечественного и зарубежного опыта, анализ' нормативных документов по проблеме толерантности, основных категорий проблемы, моделирование, аналогия и обобщение; эмпирические -включенное наблюдение, констатирующий и формирующий эксперимент, анкетирование, беседа, метод сочинений и творческих работ; тестирование, метод экспертной оценки, диагностирующие контрольные работы, метод самооценки, диагностические ситуации, а также статистические методы обработки результатов исследования. Этапы и-процедура исследования/исследование проводилось в три этапа.

Результаты исследования:

- раскрыта сущность этнической толерантности будущих педагогов;

- разработана теоретическая модель формирования этнической толерантности у будущих педагогов;

- разработаны критерии, показатели и уровни сформированости этнической толерантности у будущих педагогов;

- разработана педагогическая система формирования этнической толерантности у будущих педагогов;

- разработана методика формирования этнической толерантности у будущих педагогов;

- разработан и внедрен в учебный процесс спецкурс «Парадигма толерантности»;

- разработаны дополнения к программам по дисциплинам «ЭтонНедагогика», «Самопознание»;