№ р/н
|
Модуль 11В. Пiспектi ұшақтар - аэродинамика, конструкция және жүйе
Ескерту 1. Бұл модуль В3 санатына қолданылмайды.В3 санаты үшiн заттың тиiсiнше тақырыбы 11С модулiнде көрсетiлген.
Ескерту 2. Бұл модульдiң көлемi А2 және В1.2 санатының бөлiгiне жататын ұшақтардың технологиясын көрсетуi тиiс
|
Аталған модуль А2 и В.1.2 санаттарының бөлiмдерiне қолдануға арналған.
|
Деңгей/Level
|
А2
|
В1.2
|
1.
|
Ұшу теориясы
|
Төмен қараңыз
|
1)
|
Ұшақтың аэродинамикасы және басқару органдары
Пайдалану және әсер ету:
- кренмен басқару: элерондар мен спойлерлер;
- тангажбен басқару: биiктiк рулi, тұрақтандырғыш, тұрақтандырғыш еңiсiнiң өзгеруi және «үйрек» сызбасындағы әуе кемесi;
- курсты басқару, бағыттау рөлiнiң шектеулерi;
Элевондар, радеваторлар арқылы басқару;
Көтергiш күштi ұлғайту конструкциясы, саңылау, қанатасты, қанатүстi, флаперондар;
Тежеу шақыратын конструкция: спойлерлер, тежегiш қалқаншалар, ауамен тежегiш;
Қанаттың аэродинамикалық ескектерiнiң, ара тәрiздес алдыңғы кромоктың әсерi;
Вихр генераторының, сына тәрiздес конструкцияның көмегiмен ағыстың үзiлуiнiң алдын алу немесе қанаттың алдыңғы кромкасын механизациялауды шекаралық қабатымен басқарудың әсерi;
Триммерлер жұмысы және әсерi, тепе-теңдiк және антибаланс (алдын алу) триммерлерi, серво-триммерлер, серiппелi триммерлер, салмақтың тепе-теңдiгi, еңiс қабаттарды басқару, аэродинамикалық тепе-теңдiк панельдерi.
|
1
|
2
|
2)
|
Жоғары жылдамдықпен ұшуға болмайды
|
-
|
-
|
2.
|
Планер құрылымы – жалпы тұжырымдама
(c) Тұжырымдамалық берiктiкке қатысты ұшу жарамдылығының талабы;
Тұжырымдамалық классификация, бiрiншi, екiншi және үшiншi;
Iстен шыққан кездегi қауiпсiздiк, өмiр қауiпсiздiгi, бұзылуларға төзгiштiк тұжырымдамасы;
Аймақ және орналасу жерлерi бойынша анықтау жүйесi;
Кернеу, ақау, иiлу, сығылу, қозғалу, бұралу, созылу, сақина кернеуi, шаршаңқылық
Желдетумен және дренажбен қамтамасыз ету;
Қондырғы жүйесiмен қамтамасыз ету;
Найзағайдан қорғанысты қамтамасыз ету;
ӘК металлизациялау.
(d) Құрастыру тәсiлi: фюзеляж жабындыларын күшейту, қаңқа, стрингерлер, лонжерондар, аралық қабырғалар, рамалар, екiлендiргiштер, тiреулер, тартқыштар, белағаштар, жабындылар, армирлеу, жабу тәсiлдерi, коррозияға қарсы қорғаныс, қанат, қанат және қозғалтқыш бекiтулерi;
Конструкцияны құрастыру техникасы: тойтарма шегемен, болтпен, дәнекерлеумен;
Үстiңгi қабатты хромдау, анодирлеу, бояу тәсiлдерiмен қорғау;
Үстiңгi қабатты тазарту;
Планердiң симметриясы: реттеу тәсiлдерi және симметрияны тексеру.
|
2
1
|
2
2
|
3.
|
Планер құрылымы – ұшақтар
|
См ниже
|
1)
|
Фюзеляж (АТА 52/53/56)
Конструкция және герметизацияны жылылау;
Қанатты қосу, тұрақтандырғыш, пилон және дөңгелектер;
Орындықтарды орнату және қолжүктi жүктеу жүйесi;
Есiктер және апатты шығу: конструкция, пайдалану және қауiпсiздiк конструкциясы;
Конструкция және терезелердi орнату.
|
1
|
2
|
2)
|
Қанат (АТА 57)
Конструкция;
Отынды құю;
Дөңгелектердi бекiту, қабаттардың көтерiлуiн/тежеуiн басқару пилондары.
|
1
|
2
|
3)
|
Тұрақтандырғыштар (АТА 55)
Конструкция;
Қабаттарды басқарушыларды бекiту.
|
1
|
2
|
4)
|
Басқару органдарының бетi (АТА 55/57)
Конструкция және бекiту;
Балансировка – масса және аэродинамикалық.
|
1
|
2
|
5)
|
Гондолдар мен пилондар (АТА 54)
Гондолдар мен пилондар:
- Конструкция;
- Өртке қарсы аралық қабырғалар;
- Қозғалтқыш iлгектерiнiң торабы.
|
1
|
2
|
4.
|
Ауаны кондиционерлеу және үрлеу (АТА 21)
Ауаны кондиционерлеу және үрлеу жүйесi;
ӘК герметикалық бөлiгiндегi қысымды бақылаушы, қорғаныс және ескерту құрылғысы;
Жылыту жүйесi
|
1
|
3
|
5.
|
Радиоэлектрондық және аспаптық жабдықтар жүйесi
|
См. ниже
|
1)
|
Аспаптық жабдықтар жүйесi (АТА 31)
Статистикалық қысымды тұтынушылар: биiктiк өлшегiш, әуе жылдамдығының индикаторлары, тiктеп ұшу жылдамдығының индикаторлары.
Гироскоптар: авиакөкжиектер, жағдай командалары, жағдайды көрсеткiштер, көлденең жағдай индикаторлары, бұрылу және сырғанау индикаторлары, шұғыл бұрылуды үйлестiргiш.
Компастар: тiкелей санау, алыстан санау;
Шабуылдау бұрышының индикациясы, құлдырау туралы ескерту жүйесi;
Пилот кабинасын шынылау;
ӘК басқа жүйелерiн индикациялау.
|
1
|
2
|
2)
|
Радиоэлектрондық жабдықтар жүйесi
Жүйенiң орналасу және пайдалану негiздерi:
Автопилот (АТА 22)
Байланыс (АТА 23)
Навигациялық жүйе(АТА 34)
|
1
|
1
|
6.
|
Электрмен жабдықтау(АТА24)
Батареяларды орнату және пайдалану;
Тұрақты токты генерирлендiру;
Ауыспалы токты генерирлендiру;
Электрмен жабдықтаудың апаттық көздерi;
Кернеудi реттеу;
Қуатты бөлу;
Инверторлар, трансформаторлар, түзеткiштер;
Электр тiзбектерiнiң қорғанысы;
Сыртқы/жерүстi қайнаркөздерi.
|
1
|
3
|
7.
|
Жабдықтар және өңдеу (АТА25)
(а)Апатты-құтқару жабдықтарына қойылатын талаптар;
Орындықтар, қауiпсiздiк белбеулерi және байланатын белбеулер.
(b) Жолаушылар салонын жобалау;
Жабдықтарды жобалау;
Жолаушылар салонына өңдеу жүргiзу;
Жолаушылар салонында жолаушылардың көңiлiн көтеретiн жабдықтар;
Асхананы орналастыру;
Тиеу-түсiру жұмыстары және сақтандырғыш жабдықтар;
Траптар.
|
2
1
|
2
1
|
8.
|
Өрттен қорғану (АТА26)
(а) Өрт пен түтiндi анықтау және ескерту жүйесi;
Өрт сөндiру жүйесi;
Тест жүйесi;
(b) Қозғалмалы өрт сөндiргiшттер
|
1
1
|
3
3
|
9.
|
Басқару органдары (АТА27)
Бастапқы басқару: элерондар, биiктiк рөлдерi, бағыттау рөлдерi, спойлерлер;
Триммероммен басқару;
Рөл үстiндегi жүктемемен басқару,
Көтергiш күштi арттыру конструкциясы;
Көтергiш күштi төмендеткiш, ауамен тежегiш;
Жүйенi пайдалану: ұшақты басқарудың басқару, гидравликалық, пневматикалық, электрлiк, электронды ұзақтан басқару жүйесi;
Ұшу жүктемелерi; iздеу демпферi; Маха санының триммерi, бағыттау рөлiнiң шектегiшi, рөлдi бекiту жүйесi;
Балансировка мен монтаж;
Құлдыраудан қорғаныс/ескерту жүйесi.
|
1
|
3
|
10.
|
Отындық жүйе (АТА28)
Жүйенiң орналасуы;
Отын бактары;
Жабдықтау жүйесi;
Апаттық төгу, желдету және дренаж;
Отын бактарын сақиналау және отын сору;
Индикация және ескерту;
Отынды үстемелеп құю және төгу;
|
1
|
3
|
11.
|
Гидравликалық қайнаркөз(АТА29)
Жүйенiң орналасуы;
Гидравликалық сұйықтықтар;
Гидравликалық сауыттар мен аккумуляторлар;
Қысым туғызу: электрлiк, механикалық, пневматикалық
Апатты қысым туғызу;
Фильтрлер;
Қысымға бақылау жасау;
Қуаттарды бөлу;
Индикация және ескерту жүйесi;
Басқа жүйелермен қатынасы.
|
1
|
3
|
12.
|
Мұз бен жауыннан қорғанысы (АТА30)
Мұзды қалыптастыру, классификация және анықтама;
Мұздануды жою жүйесi: электрлiк, ыстық ауаны пайдалану арқылы және химиялық
Датчиктер мен дренаждарды қыздыру;
Сыпырғыш жүйесi
|
1
|
3
|
13.
|
Шасси (АТА32)
Конструкция, амортизаторлар;
Жинау жүйесi және шығару – қалыпты және апатты;
Индикация ескерту жүйесi;
Дөңгелектер, тежегiш, антиюздiк жүйе және автоматты тежегiш жүйесi;
Шасси;
Дөңгелектердi бұруды басқару;
Жер/ауа анықтағышы
|
2
|
3
|
14.
|
Жарық беру (АТА33)
Сыртқы: соқтығысудың алдын алу үшiн навигациялық оттар, қону, рөлдi бұру, мұз қалыптасқан аймақ
Iшкi: жолаушылар салоны, пилоттар кабинасы, жүк бөлiгi;
Апаттық.
|
2
|
3
|
15.
|
Оттегi (АТА35)
Жүйенiң орналасуы: пилоттар кабинасы, жолаушылар салоны;
Қайнаркөздер, сақтау, қуаттандырғыш және бөлу;
Жабдықтауды реттеу;
Индикация және ескерту.
|
1
|
3
|
16.
|
Пневматика/Вакуум (АТА36)
Жүйенiң орналасуы;
Қайнаркөздер: қозғалтқыш/ӘКҚ, компрессорлар, резервуарлар, жерүстi қайнаркөздерi;
Қысымға бақылау жасау;
Бөлу;
Индикация және ескерту;
Басқа жүйелермен қатынасы.
|
1
|
3
|
17.
|
Су жүйесi және қалдықтарды жою жүйесi (АТА38)
Жүйенiң орналасуы, жабдықтау, бөлу, қызмет көрсету және төгу;
Әжетханалар жүйесiнiң орналасуы, жуу және қызмет көрсету;
Коррозияның түрлерi.
|
2
|
3
|
№ р/н
|
Модуль 11С. Пiспектi ұшақтар - аэродинамика, құрылым және жүйе
Ескерту. Бұл модульдiң көлемi В3 санатының бөлiгiне жататын ұшақтардың технологиясын көрсетуi тиiс
|
Аталған модуль В3 санаты үшiн қолданылады
|
Деңгей/Level
|
B3
|
1.
|
Ұшу теориясы
Пайдалану және әсер ету:
- кренмен басқару: элерондар мен спойлерлер;
- тангажбен басқару: биiктiк рулi, тұрақтандырғыш, тұрақтандырғыш еңiсiнiң өзгеруi және «үйрек» сызбасындағы әуе кемесi;
- курсты басқару, бағыттау рөлiнiң шектеулерi;
Элевондар, радеваторлар арқылы басқару;
Көтергiш күштi, саңылауды, қанатасты, қанатүстi, флаперондарды ұлғайту конструкциясы;
Тежеу шақыратын конструкция: спойлерлер, ежегiш қалқаншалар, ауамен тежегiш;
Қанаттың аэродинамикалық ескектерiнiң, ара тәрiздес алдыңғы кромоктың әсерi;
Вихр генераторының, сына тәрiздес конструкцияның көмегiмен ағыстың үзiлуiнiң алдын алу немесе қанаттың алдыңғы кромкасын механизациялауды шекаралық қабатымен басқарудың әсерi;
Триммерлер жұмысы және әсерi, тепе-теңдiк және антибаланс (алдын алу) триммерлерi, серво-триммерлер, серiппелi триммерлер, салмақтың тепе-теңдiгi, еңiс қабаттарды басқару, аэродинамикалық тепе-теңдiк панельдерi.
|
1
|
2.
|
Планер құрылымы – жалпы тұжырымдама
(е) Тұжырымдамалық берiктiкке қатысты ұшу жарамдылығының талабы;
Тұжырымдамалық классификация, бiрiншi, екiншi және үшiншi;
Iстен шыққан кездегi қауiпсiздiк, өмiр қауiпсiздiгi, бұзылуларға төзгiштiк тұжырымдамасы;
Аймақ және орналасу жерлерi бойынша анықтау жүйесi;
Кернеу, ақау, иiлу, сығылу, қозғалу, бұралу, созылу, сақина кернеуi, шаршаңқылық
Желдетумен және дренажбен қамтамасыз ету;
Қондырғы жүйесiмен қамтамасыз ету;
Найзағайдан қорғанысты қамтамасыз ету;
ӘК металлизациялау.
(f) Құрастыру тәсiлi: фюзеляж жабындыларын күшейту, қаңқа, стрингерлер, лонжерондар, аралық қабырғалар, рамалар, екiлендiргiштер, тiреулер, тартқыштар, белағаштар, жабындылар, армирлеу, жабу тәсiлдерi, коррозияға қарсы қорғаныс, қанат, қанат және қозғалтқыш бекiтулерi;
Конструкцияны құрастыру техникасы: тойтарма шегемен, болтпен, дәнекерлеумен;
Үстiңгi қабатты хромдау, анодирлеу, бояу тәсiлдерiмен қорғау;
Үстiңгi қабатты тазарту;
Планердiң симметриясы: реттеу тәсiлдерi және симметрияны тексеру.
|
2
2
|
3.
|
Планер-ұшақтың құрылымы
|
Төмен қараңыз
|
1)
|
Фюзеляж (АТА 52/53/56)
Конструкция және герметизацияны жылылау;
Қанатты қосу, тұрақтандырғыш, пилон және дөңгелектер;
Орындықтарды орнату және қолжүктi жүктеу жүйесi;
Есiктер және апатты шығу: конструкция, пайдалану және қауiпсiздiк конструкциясы;
Конструкция және терезелердi орнату.
|
1
|
2)
|
Қанат (АТА 57)
Конструкция;
Отынды құю;
Дөңгелектердi бекiту, қабаттардың көтерiлуiн/тежеуiн басқару пилондары.
|
1
|
3)
|
Тұрақтандырғыштар (АТА 55)
Конструкция;
Қабаттарды басқарушыларды бекiту.
|
1
|
4)
|
Басқару органдарының бетi (АТА 55/57)
Конструкция және бекiту;
Балансировка – масса және аэродинамикалық.
|
1
|
5)
|
Гондолдар мен пилондар (АТА 54)
Гондолдар мен пилондар:
- Конструкция;
- Өртке қарсы аралық қабырғалар;
- Қозғалтқыш iлгектерiнiң торабы.
|
1
|
4.
|
Ауаны желдету және үрлеу (АТА 21)
Желдету және қыздыру жүйесi.
|
1
|
5.
|
Радиоэлектрондық және аспаптық жабдықтар жүйесi
|
Төмен қараңыз
|
1)
|
Аспаптық жабдықтар жүйесi (АТА 31)
Статистикалық қысымды тұтынушылар: биiктiк өлшегiш, әуе жылдамдығының индикаторлары, тiктеп ұшу жылдамдығының индикаторлары.
Гироскоптар: авиакөкжиектер, жағдай командалары, жағдайды көрсеткiштер, көлденең жағдай индикаторлары, бұрылу және сырғанау индикаторлары, шұғыл бұрылуды үйлестiргiш.
Компастар: тiкелей санау, алыстан санау;
Шабуылдау бұрышының индикациясы, құлдырау туралы ескерту жүйесi;
Пилот кабинасын шынылау;
ӘК басқа жүйелерiн индикациялау.
|
1
|
2)
|
Радиоэлектрондық жабдықтар жүйесi
Жүйенiң орналасу және пайдалану негiздерi:
Автопилот (АТА 22)
Байланыс (АТА 23)
Навигациялық жүйе(АТА 34)
|
1
|
6.
|
Электрмен жабдықтау(АТА24)
Батареяларды орнату және пайдалану;
Тұрақты токты генерирлендiру;
Кернеудi реттеу;
Қуатты бөлу;
Электр тiзбектерiнiң қорғанысы.
|
2
|
7.
|
Жабдықтар және өңдеу (АТА25)
Апатты-құтқару жабдықтарына қойылатын талаптар;
Орындықтар, қауiпсiздiк белбеулерi және байланатын белбеулер.
|
2
|
8.
|
Өрттен қорғаныс (АТА26)
Алып жүретiн өртсөндiргiштер
|
2
|
9.
|
Басқару органдары (АТА27)
Бастапқы басқару: элерондар, биiктiк рөлдерi, бағыттау рөлдерi;
Триммероммен басқару;
Көтергiш күштi арттыру құрылғысы;
Жүйенi пайдалану: басқару;
Рөлдi бекiту жүйесi;
Балансировка мен монтаж;
Құлдыраудан қорғаныс /ескерту жүйесi.
|
3
|
10.
|
Отындық жүйе (АТА28)
Жүйенiң орналасуы;
Отын бактары;
Жабдықтау жүйесi;
Апаттық төгу, желдету және дренаж;
Отын бактарын сақиналау және отын сору;
Индикация және ескерту;
Отынды үстемелеп құю және төгу.
|
2
|
11.
|
Гидравликалық қайнаркөз(АТА29)
Жүйенiң орналасуы;
Гидравликалық сұйықтықтар;
Гидравликалық сауыттар мен аккумуляторлар;
Қысым туғызу: электрлiк, механикалық, пневматикалық
Апатты қысым туғызу;
Фильтрлер;
Қысымға бақылау жасау;
Қуаттарды бөлу;
Индикация және ескерту жүйесi;
Басқа жүйелермен қатынасы.
|
2
|
12.
|
Мұз бен жауыннан қорғанысы (АТА30)
Мұзды қалыптастыру, классификация және анықтама;
Мұздануды жою жүйесi: электрлiк, ыстық ауаны пайдалану арқылы және химиялық
Датчиктер мен дренаждарды қыздыру;
Сыпырғыш жүйесi
|
1
|
13.
|
Шасси (АТА32)
Конструкция, амортизаторлар;
Жинау жүйесi және шығару – қалыпты және апатты;
Индикация және ескерту жүйесi;
Дөңгелектер, тежегiш, антиюздiк жүйе және автоматты тежегiш жүйесi;
Шасси;
Дөңгелектердi бұруды басқару.
|
2
|
14.
|
Жарық беру (АТА33)
Сыртқы: соқтығысудың алдын алу үшiн навигациялық оттар, қону, рөлдi бұру, мұз құрсанған аймақ
Iшкi: жолаушылар салоны, пилоттар кабинасы, жүк бөлiгi;
Апаттық.
|
2
|
15.
|
Оттегi (АТА35)
Жүйенiң орналасуы: пилоттар кабинасы, жолаушылар салоны;
Қайнаркөздер, сақтау, қуаттандырғыш және бөлу;
Жабдықтауды реттеу;
Индикация және ескерту.
|
2
|
16.
|
Пневматика/Вакуум (АТА36)
Жүйенiң орналасуы;
Қайнаркөздер: қозғалтқыш/ӘКҚ, компрессорлар, резервуарлар, жерүстi қайнаркөздерi;
Қысымға бақылау жасау;
Бөлу;
Индикация және ескерту;
Басқа жүйелермен қатынасы.
|
2
|
Достарыңызбен бөлісу: |
