Оқылым дағдысын дамытуға арналған жҧмыс тҥрлері

Мағынаны ұғынуға арналған оқылым (танысу үшін оқу) 

Оқушылар белгіленген уақыт ішінде қысқа әңгіме мен ақпараттық мәтін 
оқиды.Олар негізгі мәселелерді анықтап, пікірлерін ауызша ұсынады. 

Оқушылар дәлелдерді анықтай отырып, қысқа дискурстық мәтін оқиды. 

Оқушылар бірқатар мәтінді топтарға бӛледі, мысалы, сюжеті/тақырыбы 
ұқсасмәтіндер т.б. 

Оқушылар ӛздері жаңа ғана тыңдаған немесе оқыған мәтінге қатысты: Кім? 
Не?Қашан? Қайда (егер қолдануға келсе: Неліктен? және Қалай?) деген 
сұрақтарғажауап береді. 

Мұғалім жылдам оқып, топқа негізгі мәселелерге қатысты ауызша 
керібайланыс ұсыну үшін жеке, ұзын мәтін береді. (Бұл жаттығуды 
күрделілігінеқарай саралауға болады). 

Топ мәтіннің мазмұнына қатысты шын/ӛтірік сұрақтарға команда ретінде 
жауапбереді. 

Оқушылар басқа оқушыларды мәтіннің мағынасына қатысты «тестілеу» 
үшін,шын/ӛтірік 
және 
мәтіннен 
алынған 
үзінділермен 
байланысты 
сұрақтардыәзірлейді. 

Топтар/сынып 
мәтіннің 
мәнісін 
анықтауға 
арналған 
әдіс-тәсілдер 
тізімінжасайды. 

Оқушылар мәтіннен алынған үзінділермен белгілі бір уақыт ішінде 
танысадыжәне олардың әрқайсысында болып жатқан оқиғаны жалпылайтын 
суреттерменсәйкестігін анықтайды.Егжей-тегжейлі білуге (түсінуге) арналған 
оқылым (сканерлеу) 

Оқушылар мәтінді қайта оқиды және ӛздерінің бірінші рет оқығанда 
неніқалдырып кеткенін және екінші рет оқығанда байқағанын айтады. 

Оқушылар мұғалім/сыныптасы оқыған қысқа мәтінді тыңдайды, сосын нені 
естерінде сақтағанын айтады. (Олар, бәлкім, маңызды бір тұстарды 
естеріндесақтар, мысалы, атын, кейіпкерлерін немесестатистикалық деректер). 

Оқушылар жұптасып оқиғаны немесе негізгі идеяны ӛзгертпестен алып 
тастауғаболатын, мәтіндегі екінші дәрежелі элементтерді атап кӛрсетеді. 
Оқушылар басакӛрсетілген материалсыз ненің жоғалтылуы мүмкін екенін 
түсіндіреді.Нақты нәрсені анықтауға арналған оқылым 

Оқушыларға белгілі бір сала туралы ақпараты бар бірнеше мәтін 
ұсынылады.Олардан аталған жағдайда аталған адам үшін тиісті іс-әрекеттерді 
анықтаусұралады. Мысалы, ақпарат түрлі жастағы ұлдар мен қыздарға 
арналғанжергілікті клубтарға және/немесе жергілікті кӛрікті жерлер мен ойын-
сауық орындарына қатысты болуы мүмкін. Оқушылар бұл адамдар 
қандайжұмыстардың қандай түрлерін орындай алатынын анықтайды және 
ӛздерінің нені және қашан істей алатынын кӛрсететін график құрастырады. 

Жұптасып отбасының әртүрлі мүшелеріне арналған жұмыс түрлерін 
талқылау(әртүрлі жас санаттары, қолжетімдік және т.б.). 

Жұптар романнан үзінді тыңдайды немесе оқиды/бірнеше сюжеттік желісі 
баршоудан үзінді кӛреді, сосын нақты осы кейіпкермен немесе сюжеттік 
желімен не болғанын түсіндіреді.Жаңа сӛздерді үйренуге арналған оқылым. 


Оқушыларға бірқатар таныс емес сӛздері (10-нан артық емес) бар 
мәтінберіледі, олар оқу барысында ол сӛздердің астын сызу керек. 
Оқушылартӛмендегі белгілерге қарап ол сӛздердің мағынасын анықтайды: 

Оқушылар мағынасын кӛрсету үшін жаңа сӛздерді синонимдерімен немесе 
оларды басқа сӛзбен жазады. 

Оқушылар мағынаны түсінгенін кӛрсету және бекіту үшін, сӛйлемде 
жаңасӛздерді пайдаланады. 

Оқушылар газеттің бірінші бетін ӛздері білмейтін/олардың ойынша 
басқаларбілмейтін кӛп дегенде он сӛзбен кӛшіреді. Сӛздікті пайдалана отырып, 
оларанықтамасын тауып жазады - жұптар/топтар сосын басқалардан сӛздің 
(сӛздердің) мағынасын анықтауды сұрайды. 

Оқушыларға балама анықтамалары ұсынылады немесе олар оны ӛздері 
құрастырады. Сосын мән-мәтінге қарай олардың ішіндегі дұрысы таңдалады. 
Мақсатын анықтауға арналған оқылым 

Оқушыларға 
шағын 
топта 
әрбір 
мәтіннің 
мақсатын 
және 
мақсаттыаудиториясын талқылау үшін үш мәтін беріледі: проспект 
(анықтамалық), саясибаяндама (біреудің кӛзін жеткізу) және қайырымдылық 
хат (үндеу).

Оқушылар сынып/топ оқу мақсатына жету үшін түрлі әдіс-тәсілдер 
пайдаланады. 
Мысалы, 
оқушылардан, 
олардың 
ойынша, 
әртүрлі 
мақсатта/әртүрлі аудиторияға арнап жазылған кем дегенде үш мәтін табуды 
сұрайды. Кейін мәтіндерді ұқсастықтары мен айырмашылықтары бойынша 
топтастырады, айырмашылықтарын, мысалы, «Венн диаграммасының» 
кӛмегімен жазып алады. Бұл мәтіндерді курс барысында басқа жаттығу аясында 
ақпарат кӛзі ретіндепайдалану үшін сақтап қоюға болады. 

Оқушылар жұптасып оқырман мәтіннің қалай қатыстырылатынын, тілдік 
қолданыстардың қандай эмоция тудыратынын анықтайды. Стильді анықтауға 
арналған оқылым 

Оқушылар жұптасып екі мәтінді зерделейді, олардың жанры мен 
мазмұныұқсайды, бірақ стилистикалық деңгейлері әртүрлі, мысалы, жасӛспірім 
достарарасындағы диалог және жасӛспірім бала мен мұғалім/ата-ана 
арасындағыдиалог. Оқушылар жазба жазып, сӛйлемдердің лексикасы, 
грамматикасы жәнеқұрылымдарындағы айырмашылықтарға қатысты кері 
байланыс ұсынады. 

Оқушыларға 
ұқсас 
ақпарат 
ұсынылады-мысалы, кӛркем 
әдебиет, 
нұсқаулықтанүзінді, мерекелік брошюра және туысқанға жазылған хат сияқты 
әртүрлі жанрдажазылған (әйгілі) жердің сипаттамасы. Оқушылар мұғалім 
атағанмәнмәтіндердің біріне әрбір жазбаның сәйкестігін анықтап, нәтижелерін 
жазады(«Қай мәтін нұсқаулықтан алынған? Оны қалай дәлелдей аласыз?») 


Оқушылар стильдердің бірін талдау үшін топтасып жұмыс істейді, 
сосынмәтіндердің бірі туралы ӛз пікірлерін мысал келтіре отырып, сыныптағы 
қалғаноқушыларға таныстырады. 

Оқушылар белгілі бір мәтінді дауыстап оқиды және сынып болып оның 
сарыныстильмен қалай байланысатынын, яғни тілдік қолданыс пен 
сӛйлемдердіңқұрылымы арқылы эмоция қалай берілгенін талқылайды. 

жүктеу/скачать 4.1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: