Талдаулық топтастырудың мысалы Өнімнің сапасы және жабдықтаушылармен сауда кәсіпорындар арасындағы келесімнің ұзақтығы - жабдықтаушылармен сауда кәсіпорындар арасындағы байланыстың ұзақтығы, жылдар
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | Комбинациялық топтастырудың мысалы Үшінші курс студенттерін үлестіру - Оқу нысаны бойынша студеттер топтары
| - Мамандықтар бойынша студенттер топтары
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Егер топтау негізінде сандық белгілер алынатын болса, онда топтар саны сол белгілердің мөлшеріне (көлеміне) және олардың өзгермелілігіне байланысты болады. Сонымен, сипатталатын белгілер өздерінің өзгермелі сандық мәндеріне сәйкес бүтін және деңгей аралықты топтарға бөлінеді. Топтау кезіңде топтық белгілері бүтін санмен берілетін болса, онда ол бүтін санды өзгермелі топтауға жатқызылады. Ал ондағы бөлініп алынған топтар саны сол берілген белгілердің мәніне сәйкес келеді. Мысалы, жұмысшылардың мамандық дәрежесі немесе отбасындағы баланың саны және т.б. Мұндай топтауды жүргізу жеңіл болады және сандық көрсеткіштері анық көрсетіледі.
- Тұрақсыз деңгей аралықты шама үдемелі немесе кему бағытында болуы мүмкін, ал тұрақты деңгей аралықты шамада, шектік сандық көрсеткіштер барлық топтар үшін бірдей болады. Деңгей аралығының тұрақты шамасын есептеу алдында оның ең үлкен және ең кіші сандық мәнінің шамасын анықтап алу қажет. Онда оның тұрақты шамасы мына формула бойынша анықталады:
- мұнда i - деңгей аралығының тұрақты шамасы, Xmax және Xmin топтау белгісінің ең үлкен және ең кіші сандық мәндерінің шамасы, n - топтың саны.
- Сонымен, әрбір топтың жоғарғы және төменгі шектерінің арасындағы сандық өзгерісті, яғни айырмашылықты топтың саныны бөлсек, онда топтаудың деңгей аралығының тұрақты шамасын анықтаймыз.
- Есеп. Төменде жұмысшылардың жұмыс стажы мен орташа айлық өндірген өнімдерінің көлемі туралы көрсеткіштері берілген:
| | - Жұмысшылардың жұмыс стажы, жыл
| | - 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
| - 8,0
- 7,5
- 2,5
- 10,1
- 6,0
- 1,0
- 3,0
- 9,2
- 4,4
- 6,9
- 2,7
- 16,0
- 14,0
- 11,0
- 12,0
- 4,5
- 10,5
- 9,0
- 17,0
- 5,0
- 2,6
- 1,5
- 4,9
- 3,6
- 7,3
| - 262
- 253
- 240
- 266
- 256
- 200
- 205
- 298
- 250
- 280
- 223
- 310
- 320
- 295
- 279
- 222
- 276
- 270
- 360
- 244
- 230
- 210
- 260
- 240
- 290
| - Берілген көрсеткіштерді қолдана отырып, жұмысшылардың жұмыс стажы мен олардың орташа айлық өндірген өнімдерінің арасындығы байланысты көрсетіңіздер. Ол үшін мына талаптарды орындаңыздар:
- жұмысшыларды жұмыс стажына байланысты деңгей аралықтары бірдей 4 топқа бөліңіздер және әр топ бойынша анықтаңыздар:
- а) жұмысшылардың санын;
- ә) жұмысшылардың стажын – барлығы және бір жұмысшыға шаққанда;
- б) жұмысшылардың орташа айлық өндірген өнімдерін – барлығы және
- бір жұмысшыға шаққанда;
- 2) жұмысшылардың жұмыс стажы мен бір жұмысшыға шаққандағы орташа айлық өндірілген өнімдерінің көлемі арасындағы байланыстылықты.
- Шешуі:
- Алдымен жұмысшыларды жұмыс стажына байланысты деңгей аралықтары бірдей 4 топқа бөлеміз. Ол үшін мына формуланы қолданамыз:
|
