1)Магнийорганикалық қосылыстардың ашылуы
Органомагний қосылыстары – көміртегі атомы магний атомымен тікелей байланысқан химиялық қосылыстар. Олар магний қосылыстарының жеке, өте маңызды класын білдіреді. Олардың көмегімен химиктер органикалық қосылыстардың үлкен мөлшерін синтездеді: дәрілік заттар, витаминдер, хош иісті заттар және т.б. Металл органикалық қосылыстардың тарихы 1849 жылы жас ағылшын химигі Франкланд көміртегі атомы мырышпен тікелей байланысқан затты алған кезде басталды. Барлық мүмкін болатын реакцияларға түсу қабілетімен олар бірден химиктердің назарын аударды. Алайда, олардың экстремалды белсенділігі, мысалы, олар ауада бірден өздігінен тұтанады, бұл заттармен жұмыс істеуді өте қиындатты. 1899 жылы француз ғалымы Ф.Барбье диэтил, «күкірт» эфирінің қатысуымен магнийдің мырыш сияқты реакцияларға оңай түсетінін анықтап, цинкті магниймен ауыстыруды ұсынды. Органомагний қосылыстары мырыш органикалық қосылыстарға қарағанда әлдеқайда тиімді, өңдеуге қауіпті емес және кеңінен қолданылады. Оларды зерделеуде және зертханалық тәжірибеге енгізуде көрнекті француз химигі В.Гринярдың еңбегі ерекше. 1900 жылы ол реакцияны екі кезеңге бөлуді ұсынып, синтез әдісін жетілдірді: 1 - эфирлі ортада аралас магнийорганикалық қосылыстардың түзілуі:
RX + Mg → RMgX,
мұндағы R – көмірсутек радикалы және X – галоген; 2 – құрамында карбонил тобы бар қосылыспен RMgX әрекеттесуі жаңа көміртек – көміртегі байланысының түзілуіне әкеледі. Бұл түрдегі реакциялар ашылым авторының атымен аталды - төменде егжей-тегжейлі қарастырылатын «Гринард реакциялары».
1)Магнийорганикалық қосылыстар
Магнийорганикалық қосылыстардың қатысымен жүретін синтездер органикалық химиядағы ең маңызды препаративті әдіс болып табылады . Магнийорганикалық қосылыстарды жай R - Mg - Нal формуласымен көрсетуге болады . Олардың мономерлі түрлері төменгi концентрацияда , нуклеофильдік еріткіштерде түзіледі . Магнийорганикалық қосылыстар еріткіштерде сольватталып магний және оттек атомы арасында өзара әрекеттесу түзіліп , кристалдық комплекстер пайда болады . С- Мg арасындағы коваленттік байланыс күштi поляризацияланған , себебі электрон тығыздығы электртерістілігі аз магний атомынан ( ЭТ = 1,2 ) электртерістілік мәні жоғары көміртек атомына ( ЭТ = 2,5 ) ығысқан . Осы кезде көміртек атомында электрондар шоғырланып , байланыстың иондану дәрежесі 34 -ке жетеді .
Достарыңызбен бөлісу: |