Жиынтықтар жəне жұлдызшалар

27
Блоктар. Иілімді тартылыс мəрімдер бағытына жауама жиынтық жарды қолданады. Оларды
негізінде сұр СЧ 15-32 немесе түрөзгерткіштік шатыннан, болаттан 25 Л таңбасынан
жасайды.
10 – сурет. Блоктар мен жұлдызшалар.
Үлкен диаметрлі жиынтықтарды пісірілген құрылымнан болаттан орындайды.
Жиынтық диаметрін арқанның диаметріне жəне ұзақтығына механизм типіне жəне ретім
типіне байланысты анықтайды.
Д>- ed
K
– арқанның центріне байланысты жиынтық диаметрі.
Д
х
>(e-1)d
K
–науаша тереңдігі бойынша диаметрін анықтау.
е коэффициентінің мəні машинаның түрі мен механизм жұмысының тəртібіне тəуелді
(e=16…46).
теңеңстіру блогының диаметрі арқан беріктігіне əсер етпейді, сондықтан D
у
= (0.6…0.8)D
мəндерін қабылдайды. (156)
Жылғалардағы арқандарды қысып ұстаудан аулақ болу үшін жəне арқан ұзақ тұрақтылығын
арттыру үшін, науаша диаметрін арқан радиусынан үлкен қылып алады. n= (0.6….0.7)d
K;
науаша биіктігі h=(2….2.5)d
K
; Жүккөтергіш жебесінің ұшында орнатылған жиынтықтардың
арқаннан секіріп кету мүмкіндігінен аулақ болу үшін науаша биіктігі h=(5…6)d
K
арттырылады
Ереже бойынша блоктарды домалау мойықты реттерінде жинақталады, полиспастаның п.ə.к.
жоғарлауына əсер етеді. Полиспастаның қозғалмалы блогының айналу жиілігі n=60u(u-1)/
pD
тең, мұндағы
n- көтеру жылдамдығы, м/c; u
n
–полиспастаның жұмсақтылығы.
Блоктартар мен арқандардың ұзақ тұрақтылығын жоғарлату үшін науашаны шайырзатпен,
алюминимен қаптайды. Сонда қызмет ету мерзімі 2-2,5 есе артады.
3.5 Арқанды атанақтар
Механизмдерде атанақтардың келесі түрлерін пайдаланады (43 сурет):
қиюшы жəне тегіс бетті;
əдеттегі құрылымды- ораушы арқанды жəне фрикционды;
цилиндрлі, конусты жəне қисық сызықты қалыпты.

28
Жүккөтергіш машиналардың көбінде арқанды бір қабатқа орау үшін қолданылатын винттік
бұнақтары бар атанақтар қолданылады.
Бунақтардың тағайындалуы- кернеуін азайту, көршілес орамдардың арасындағы үйкелісті
шеттеу, сонымен қатар арқанның тозуын азайтып, ұзақ тұрақтылығын жоғарлату. Арқанды
көп қабатты орамдау атанақ ұзындығын қысқартуға мүмкіндік береді, бірақ арқанның тозуы
артып орамдау жылдамдығы ауспалы болып. Сондықтан мұндай орамдаулы атанақтардың
қолданылуы шектеулі.
жасалу əдісі бойынша атанақтар келесі түрлерге бөлінеді: шойынан (СЧ 15-32) немесе
болаттан (болат 25Л) құйылған; болаттан пісірілген бунақтармен бүрленген жіңішке
қаңылтырлы (жеңіл жұмыс шарты үшін) немесе қиюшы бунақтар бар қалың қабырғалы
немесе пісіріліп- құйылған. Құйушы атанақтарда екі ұштарында доңғалқырлар (реборды)
бар, екі қабатталған полиспасталарға арналған атанақтарда доңғалқырлар болмайды.
11- сурет Арқанды атанақтар
Бəсеңдеткіші (редуктор) бар атанақтың жалпы көрінісі 11,а суретінде көрсетілген.
Бəсеңдеткішітің шығу білігінің үлгілі қомпы бар; сыртқы бетінде тістері 4, ал ішкі жағында –
сфералық мойынтірек 3 орналасқан.
Атанаққа бекітілген төлкенің (втулки) ішкі жағында тістері бар, ол тістер ілініске кіреді,
осыдан тісті муфта туындайды.
Айналу моменті атанаққа орнын толтыратын тісті муфтамен беріледі. Атанақтағы бунақ
қаптамалары 11 б – суретте көрсетілген. Арқанды атанаққа дұрыс қаттау үшін, əсіресе көп
қабатты орамдау кезінде арқан қаттауымтарды қолданады (11.в- сурет).
Тізбекті берілістен 4 оң жақты жəне сол жақты бұралдамасы бар бұрама айналымға түседі.
Бұл бұрамдалар күймешенің 2 бағыттауыш 3 бойынша орнын ауыстырып отырады. Күймеше
жүрісі атанақтың əрбір айналымы сайын арқанның диаметріне тең. Ереже бойынша,
атанақтар цилиндрлі қалыпқа ие, бірақ белгілі заң бойынша оралатын арқанда созылу
өзгерісі талап етілген жағдайда конус немесе басқа қалыпты атанақтарды қолданады.
Бұл қалыптар жететің айналу моментінің тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Тартқыш
жүкшығырларда (лебедках) фрикционды атанақтар кең қолданыс жабады (11.д- сурет)

29
Атанақ диаметрін арқан өсі жəне бунақ тереңдігі бойынша сəйкесінше формулалар бойынша
анықтайды (155) , яғни блоктар үшін сияқты мəндерді қабылдайды.
Атанақ диаметрінің блок диаметрімен салыстырылғанда, 15% - ға азайтуға болады, яғни:
Атанақтағы бунақтың қапталдары мен өлшемдерін арқан жұмысының ұзақ тұрақты жəне
сенімді орындалуын қамтамасыз ету шарттары арқылы таңдайды.
Бүнақ диаметрі r=(0.6…0.7) d
K
, мұндағы d
K
- арқан диаметрі. р- винттік сызық қадамы, р=
d
K
+(2…3) мм немесе р
»1,1 d
K
; қарапайым атанақтар үшін бунақ тереңдігі с=(0.25…0.4) d
K
,
грейферлі жүккөтергішті атанақтар үшін жəне басқа да жағдайлар үшін, мұнда арқанның
созылуының қашарлау мүмкіндігі кіреді.
Арқанның бунақтардан шығып кетуінің алдын алу үшін соңғылар тереңірек жəне үлкен
қадамдарды орындайды
C>0.65 d
K.,
P=1.4 d
K
Арқан сыйымдылығын сипаттайтын атанақтың қиюшы бөлігінің ұзындығы, жүктің көтеру
биіктігімен h, атанақ диамтерімен D жəне полиспаста армағының сандарымен анықталатын
оралатын арқан ұзындығына тəуелді. Одинарлы полиспаста кезіндегі атанақтың қиюшы
бөлігі тармағының саны:
мұндағы h- жүктің көтерілу биіктігі;
m- арқан тармақтарының саны (полиспаста жұмсақтылығы);
D- атанақтың орташа диаметрі (арқан центрі бойынша);
z
3
- қосымша тармақтар саны, Госгортехнадзор нормаларына сəйкес Г
3
=1.5…2, сандарын
қабылдайды;
z
k
– арқанды қатайту үшін арналған тармақтар саны.
Атанақ ұзындығы:
Атанақтың доңғалқырының елік құрылымы бойынша таңдайды. Еселенген полиспаста
кезіндегі атанақтың ұзындығы:
мұндағы l
c
– атанақтың орта бөлігінің диаметрі, атанақтағы арқанның ауытқу 7 жіберілісінің
шартынан құрылымы бойынша анықталады (11,е- сурет). Бағдар бойынша
мұндағы b- ілгектік аспадағы блоктардың соңғы ұштарының өстері арасындағы
арақашықтық; h
min
-атанақ өстері араларындағы жəне соңғы жоғарғы қалпындағы аспаның
блоктары арасындағы қашықтық.
Атанаққа арқанды көп қабатты орамдау кезіндегі арқанның ұзындығы (атанақтың
арқасыйымдылығы)
4 сұлба күрделілігіне қарамастан алдыңғылардан қарағанда мəнді артықшылықтарға ие:
статистикалы анықталатын жүйе, жиынтықты жəне ықшамды құрылым. Атанақтың бір тірегі
бəсендеткіш білігінің бунақының ішінде орналасқан; тіректің сфера тəрізді мйоынтірегі
білікті өзгерту мен жинау дəлдігін дəл орындайды.

жүктеу/скачать 4.85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: