Сурет Есеп шығару алгоритмінің бейнеленуі. 8 Іі-бөлім «несиелерді рәсімдеу» абж қҰру 9

Есеп шығару алгоритмін бейнелеу

1. 
   Мәліметтердің логикалық моделін таңдау
   

Құрылып жатқан «Несиелерді рәсімдеу» АБЖ тиімді жұмысы үшін ДББЖ құрылады. Сондықтан төменде мәліметтердің логикалық және концептуалды үлгілері қарастырылған.

Мәліметтердің иерархиялық моделі

• 
  «көбі-көпке» жүзеге асуының қиындығы физикалық деңгейде мәліметтердң көп болуын талап етеді және ДБ қаланбаған және қайтарымсыз көбеюіне әкеліп соқтырады;
  
• 
  өшіру операциясы қателеріне үлкен жауапкершілікпен қарауды талап ету, өйткені алғашқы сегменттің өшірілуі тума сегменттердің де өшірілуіне алып келеді;
  
• 
  кез келген тума сегментке алғашқы сегмент арқылы ғана баруға болады, бұл жауап берудің уақытын ұлғайта түседі және ДБ сұранысын ұлғайтады.
  

Мәліметтердің желілік моделі

• 
  реляциялық ДМ қолданушы жұмыс жасауға әбден үйреніп кеткен кестелер түрінде келеді;
  
• 
  мәліметтерге бару жолын есте сақтап, өз сұранысын өңдеу үшін алгоритмдер мен процедуралар жасап қажеті жоқ;
  
• 
  реляциялық тілдер зерттеу мен үйрені үшін аса оңай, ал желілік және иерархиялық модельдер кәсіби программа жасаушылар үшін шығарылған және қарапайым қолданушылар үшін қиындықтар туғызады;
  

• 
  байланыстылық. Реляциялық бейне әртүрлі қатынастағы белгілердің өзара байланысының айқын суретін береді;
  
• 
  дәлдік. Реляциялық ДМ бағытталған байланыстар олмайды. Қатынастар жалпы табиғатында ерекше дәл мағынаға ие және мәліметтер үлгілерінің қаралымын қамтамасыз ететін алгебра мен қатынастарды есептеу секілді құралдарды қолдануға мүмкіндік береді;
  
• 
  беймділік. Қосу мен проекциялау операциялары қатынастарды қиып, қосуға мүмкндік береді, сондықтан программист әртүрлі файлдарды қажетті формада ала алады;
  
• 
  құпиялылық. Құпиялылықты бақылау жұмысы қарапайымдандырылады. Әрбір қатынас үшін енудің дұрыстығы тапсырмасын орнатуға болады, құпия көрсеткіштерді ену құқықтарын тексерумен ерекше қатынаста орналастыруға болады;
  
• 
  енгізілудегі қарапайымдылық біртекті (кестелік) файлдарды физикалық орнату иерархиялық немесе торлық құрылымдарды орнатқаннан әлдеқайда жеңілірек;
  
• 
  мәліметтер тәуелсіздігі. ДМ кеңейтілім мүмкіндігіне яғни жаңа белгілер мен қатныастардың қосылуына жол бере алатындай болуы шарт.
  

Концептуалды моделін таңдау

• 
  семантикалық;
  
• 
  фреймдер;
  
• 
  «негіз-байланыс».
  

• 
  пәндік аймақтың нысандарын суреттеу табиғи жолмен жүзеге асады;
  
• 
  ДМ келіп түсетін барлық жазбалар біртекті құрылымда жинақталады.
  

Үлгілеу үрдісі

Кесте 2 - Негіздер, олардың белгілері мен кілттері.

Негіздер арасындағы байланысты айрықшалау

Сурет-3. Негіздер арасындағы байланыс.

Құрылып жатқан жүйеде келесі тапсырмалар шешімін табу үшін келесі алгоритм кұрылды.4-суретте көрсетілген.

Сурет-4. Программаны жүзеге асыру алгоритмі.

2.2 АБЖ жүзеге асыру үшін құралдарды таңдау

Басқарудың автоматталған жүйесін құру үшін аппаратты құралдарды таңдап алуда ЖЭЕМ жұмысының жеделдік факторы үлкен рольге ие болады. Өйткені ЖО құрылу уақыты, сәйкесінше оның жасалуына және өзіндік құнына кететін шығындар да осыған тәуелді болады.

• 
  оперативті жадының көлемі (ОЖ);
  
• 
  процессордың жеделдігі;
  
• 
  бейнелік жадтың көлемі (БЖ).
  

• 
  процессор – Intel ® Pentium IV ® 2.4 МГц;
  
• 
  оперативті жад – 512 Мб;
  
• 
  операционды жүйе – Microsoft ® Windows XP, ™ Windows ® 2000 және Windows Vista.
  

• 
  стандартты компоненттерді қолдана отырып интерфейс жасау;
  
• 
  жүйе жағдайына қарай басқаруды әртүрлі процестерге жүктеу;
  
• 
  мәліметтер базасының өздері секілді олардың сырттарына да қабықтар жасау;
  
• 
  ПҚ дұрыс жұмыс жүргізілмеген жағдайларда болатын жағдайларды қалыпқа келтіру үшін сапалы ПҚ құру.
  

• 
  программалаудың нысандық бағытталған мәнерін қуаттау;
  
• 
  құрылып жатқан жүйені жобалау және мәліметтердің реляциялық базасы үлгісін жасау үшін CASE-технологияларды қолдану мүмкіндігі;
  
• 
  интерфейсті көрсетіп жобалау үшін визуалды компоненттерді қолдану;
  
• 
  МБ қолдау;
  
• 
  мәліметтердің реляциялық базасын басқару үшін реляциялық алебраның алгоритмдерін қолдану;
  
• 
  жобаның құрамдас бөліктерін синхронизациялау мүмкіндігі (үлкен программалық кешендерді жасау кезінде ұсынылады).
  

• 
  қосымшаларды құру жылдамдығы;
  
• 
  программаға жедел түрле өзгерістер енгізу мүмкіндігі;
  
• 
  құру құралдарын қолдану арқылы МБ түзету мен қарау мүмкіндігі.
  

• 
  аталған программалық өнімді қолдану арқылы құру тәжірибесінің болуы;
  
• 
  ресурсар бойынша талаптар;
  
• 
  операциялық жүйені қолдау;
  
• 
  интерфейсті жасаудың көрсетілімі;
  
• 
  мәліметтер базасымен жұмыс кезіндегі ұсынылатын мүмкіндіктер;
  
• 
  қол жеткізе алу;
  
• 
  құрылған программалық қамсыздандырудың жұмыс жылдамдығы;
  
• 
  құрылған программалық қамсыздандырудың жасалу уақыты;
  
• 
  қолданудағы қолайлылық.
  

• 
  салыстыру мен маңыздылық деңгейлері келтірілетін қарарларды анықтап алу;
  
• 
  әрбір нұсқа алынған қарарлар тізіміне сәйкес бағаланады. Сонда сандық мән шығады –бағалау;
  
• 
  әрбір нұсқа үшін баллдардың жалпы көлемін табу (қарарлардың маңыздылығын есепке алуға болады);
  
• 
  ең көп балл жинаған нұсқа үздік деп саналады.
  

Кесте 3 - Жасалым құралдарының мінездемесі.

Құралдардың орындалған сараптамасын орындау нәтижесінде, АБЖ құру құралы ретінде Delphi қолданылатындығы белгілі болды, өйткені ол құрушы пікірі тұрғысынан жасаушы ең жақсы құрал болып табылады.

• 
  Pascal – Object Pascal тілінің кеңейтіліміне негізделеді.
  
• 
  Қосымшаларды құрудың дамытылған ортасы –программалаудың біртұтас ортасында жоба не жобалар тобын жасау, компиляция жасау, сынау мен түзетуге мүмкіндік береді.
  
• 
  Программларды құрудың визуалды технологиясы – стандартты компоненттер түрінде қосымшаларды жедел жасауға мүмкіндік береді. бұл кезде программаның сәйкес коды автоматты түрде Delphi түседі. Мұндай технология жасаушыны қолданушы интерфейсін жасау секілді азабы көп жұмыстан арылтып, мәліметтердің ішкі ұйымдастырылуы мен мәліметтерді өңдеуге көбірек назар аударуға мүмкіндік береді.
  
• 
  Two Ways Tools технологиясы компоненттермен жасалатын жұмысты тиімдірек етеді. Delphi редакторының терезесінде программалық код өзгерген жағдайда сәйкесінше компоненттердің өздері де өзгереді. Басқа жағынан алғанда, нысандар редакторының инспекторында компоненттер қасиеттері өзгерген жағдайда (Object Inspector) олар бірден код редакторының терезесінде көрінеді.
  
• 
  Компоненттер кітапханасында қосымшаларды жасау кезінде қолдануға болатын көптеген стандартты компоненттер бар. Мұнда Windows ХР және IE 4.0 басқару мәнеріндегі элементтер, сол секілді формалар мен мамандарға арналған шаблондар жатады.
  
• 
  Delphi аймағында мәліметтер базасын қуаттау екіжақты жүзеге асады. Бір жағынан, мұнда мәліметтер базасымен жұмыс істеуге арналған компоненттер кең қолданылады. Солардың көмегімен, мәліметтерді өңдеуге арналған және тұтынушы/сервер типті қарапайым қосымшаларды жасауға болады. Бұл компоненттердің ерекшелігі қосымшаларды жасау кезінде Delphi мәліметтерді өңдеу нәтижелерін көрсетіп отырады және ол программа жұмысы барысында болуы мүмкін әртүрлі жағдайларды сараптамадан өткізуге мүмкіндік береді.
  
• 
  Басқа жағынан алғанда, Delphi-де мәліметтер базасын қолдау SQL-серверлер қосылыстары драйверлерінің көмегімен Borland SQL Links for Windows жүзеге асады, ол Delphi-де интеграцияланған Borland, (BDE) Borland Database Engine мәліметтер базасы процессорының ядросына, Paradox, dBASE, Access, FoxPro жергілікті мәліметтер базасына, сол секілді SQL - InterBase, Informix, Oracle, Sybase, DB2, Microsoft SQL серверлерімен байланыс жасауына мүмкіндік береді.
  
• 
  32-биттік Delphi компиляторы орындалатын EXE-файлдарын генерациялайды. Бұл мезетте қарапайым EXE-файлдарын, не болмаса DLL- кітапханаларының қосылуын талап ететін күрделі қосымшаларды генерациялауға болады.
  

• 
  API қосымшаларының интерфейсіне қол жеткізу;
  
• 
  орнатылған Ассемблер;
  
• 
  Delphi программасының мәтіндеріне енгізілген;
  
• 
  Ассемблерде жазылған жолдарды өңдеу;
  
• 
  DLL-кітапхана және Windows аймағының өзге де нысандарын құру мүмкіндігі.
  

• 
  жергілкті кестелер мен өшірілген серверлердегі мәліметтер базасын қолдау;
  
• 
  күрделі сұраныстарды қолдау және әртүрлі платформаларда құрастырылған көптеген Деректер Базаларын Басқару Жүйелерінің (ДББЖ) бір қосымшасы арқылы басқа қосымшаларын ашу мүмкіндігі;
  
• 
  платформалардағы ерекшеліктерге қарамастан, мәліметтер базасына жол ашатын Borland Database Engine ядросы арқылы қосымшаның бір ДББЖ дан екіншісіне еш кедергісіз көшірілуі;
  
• 
  тұтынушы/сервер типіндегі негізгі платформалар үшін өзіндік жедел драйверлердің болуы;
  
• 
  ODBC толықтай қолдау.
  

3. 
   Программалық қамтамасыздандыруды сипаттау
   

Мәліметтердің реляциялық үлгісі алғаш рет Е. Коддтың мақаласында 1970 жылы баяндалды. Осы жұмыс кітаптар мен мақалалардың алуан түрлеріне бастау болып, реляциялық жақсы даму жолына түсті. Мәліметтердің реляциялық үлгісінің ең көп таралған анықтамасының авторы К. Дейт. Дейт бойынша, реляциялық үлгі үш бөліктен құралады:

• 
  құрылымдық бөлік; Құрылымдық бөлік реляциялық үлгінің қандай нысандарды қарастырып жатқанын сипаттайды. Реляциялық үлгіде қолданылатын жалғыз мәліметтер құрылымы қалыпқа келтірілген n- түріндегі қатынастар делінеді.
  
• 
  толыққанды бөлік; Толыққанды бөлік мәліметтердің кез келген реляциялық базасында орындауы тиіс кез келген қатынастар үшін арнайы түрдегі шектеулерді сипаттайды. Бұл негіздер мен кілттердің толыққандылығы.
  
• 
  манипуляционды бөлік; Манипуляционды бөлім реляциялық мәліметтерді манипуляциялаудың екі баламалы тәсілін суреттейді – олар реляциялық алгебра және реляциялық есептеу.
  

• 
  мәліметтердің қарапайым типтері;
  
• 
  мәліметтердің құрылымдалған типтері;
  
• 
  мәліметтердің жіберуші типтері;
  
• 
  мәліметтердің жай типтері.
  

• 
  логикалық;
  
• 
  жолдық;
  
• 
  сандық.
  

• 
  толық;
  
• 
  заттық;
  
• 
  күні;
  
• 
  уақыт;
  
• 
  ақшалық;
  
• 
  таралымдық;
  
• 
  аралық;
  
• 
  және т.с.с.
  

• 
  массивтер;
  
• 
  жазылулар (құрылымдар).