– жарғы капиталына санаткерлік меншік салынған
жағдайда тараптардың
келісімдері бойынша;
– бұл объектілерді иелікке алу мен дайын жағдайға келтіру бойынша нақты
шығындарға негізделе отырып;
– басқа кәсіпорындардан және тұлғалардан өтеусіз алу күйінде сараптама
жолымен.
Негізгі
құралдардың қолда барының, сақталуы және пайдалану аудиті
бағдарламасының құрамдас элементтері болып келесі тексерістер табылады:
– негізгі құралдардың бар болуын сипаттайтын баланс баптарының Бас кітаптың
мәліметтерімен сәйкестігі;
– негізгі құралдардың қолда бары мен сақталуы;
– негізгі құралдарға жатқызудың, оларды
жіктеу бойынша топтастырудың,
өндірістік процеске қатыстылығы;
– негізгі құралдардың түсуі мен істен шыгуы жөніндегі операциялардың есебінде
бағалаудың, ресімдеудің және көрсетудің дәлдігі;
– негізгі құралдардың тозуы мен жөндеуін есептеу мен көрсетудің мақсатқа
сәйкестігі;
– бухгалтерлік есеп пен есептілік регистрлерінде негізгі құралдардың бар болуы
мен қозғалысы туралы мәліметтерді дұрыс көрсетудің жүйелігі.
Негізгі құралдардың аудитінің негізгі процедуралары:
- Бас кітаптағы мәліметтермен баланс көрсеткіштерінің сәйкестігін тексеру;
- негізгі қаражаттардың синтетикалық және аналитикалық есебін жүргізудің
дұрыстығын тексеру;
- эксплуатациялау мен сақтау орындарындағы негізгі қаражаттардың болуы мен
сақталуын бақылауды қамтамасыз етуді тексеру;
- негізгі қаражаттар қозғалысы бойынша бастапқы
кірістерді рәсімдеудің
дұрыстығын тексеру;
- негізгі қаражаттардың жіктелуін жүзеге асырудың дұрыстығын тексеру;
- негізгі қаражаттарды бағалау мен қайта баға берудің дұрыстығын тексеру;
- негізгі қаражаттарды кірістірудің дұрыстығын тексеру;
- есепте тозудың дұрыс көрсетілуін тексеру;
- жөндеуге шығындардың негізделгендігін тексеру және олардың шоттарда дұрыс
көрсетілуі;
- жалға беру бойынша операциялары мен жалға беру төлемінің шоттарда көрсетілуі
және дұрыс есеп айырысуын тексеру;
- есепте негізгі қаражаттардың кетуінің дұрыс көрсетілуін тексеру;
- негізгі қаражаттарға қатысты салық есебінің дұрыстығын тексеру.
Келесі сұрақтарға басты назарды аудару қажет:
1 Материалдық емес активтердің аудиті.
2 Негізгі құрал – жабдықтардың аудиті.
3 Аудит жүргізгенде тексерілетін негізгі аудиторлық тұжырымдар.
Тәжірибелік сабаққа берілген есепті шығару қажет.
Әдебиет
1 Ажибаева З.Н. Аудит: Учебник. – Алматы: Экономика, 2004., 373-392 б.
2 Абленов Д.О. Аудит негіздері: Оқулық. – Алматы: Экономика, 2005., 172-185 б.
Достарыңызбен бөлісу: