Таксономиясы білу, түсіну және қолдану

73 
3 
 
Абайдың білім концепциясындағы танымдық əрекеттердің 
иерархиялық жүйесі берік: 
талап → қабылдау → білу → түсіну 
→ есте сақтау → қолдану. Бұл – өз алдына күрделі процестер 
жүйесі. Оның əр құрамдасы өзінен кейінгі құрамдастың негізі 
қызметін атқарады жəне бірінсіз бірі толық болмайды. 
Абайдың білім концепциясында 1) білім алушылардың білім 
алуға дейінгі ішкі-сыртқы қалпы, 2) білім алушылардың білім алу 
үдерісіндегі танымдық əрекеттерінің иерархиялық жүйесі, 3) 
білім алушылардың білім алу үдерісіндегі танымдық 
əрекеттерін қамтамасыз етуші тетіктер (амал-тəсілдер), 4) 
білім алушылардың білім алғаннан кейінгі құзыреттілігі өзара 
тығыз бірлікте.
Ғылым мен білімнің, əдебиет пен өнердің бүгінгі жетістік-
тері биігінен қарағанда, Абайдың білім концепциясының, білу 
туралы ойлары мен пікірлерінің, талдаулары мен байыптау-
ларының қай заман үшін де өмірлік маңызы жоғары. Білім, білу 
жайында мұншалық терең, толық негізделген қағидалар, біз 
Абайдың таксономиясы деп атап отырған иерархиялық жүйе 
ғылыми ойдың отандық кеңістігінде Абайға дейін де, Абайдан 
кейін де болған емес. Абайдың білім концепциясы, 
Абайдың 
таксономиясы – отандық оқу теориясы, оқу мен оқытудағы 
танымдық үдерістер психологиясы саласында пəнаралық 
деңгейде арнайы жүргізілетін зерттеу жұмыстарына, ұлттық 
білім беру ісіне методологиялық негіз болғандай ерекше маңызды 
құндылық. 

74 
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ДЕРЕК КӨЗДЕРІНІҢ ТІЗІМІ 
 
1. Абай (Ибраһим) Құнанбаев. Шығармаларының екі томдық толық
жинағы. І том. Өлеңдер мен поэмалар / Жалпы редакциясын бас- 
қарған Ы. Дүйсенбаев. – Алматы: Ғылым, 1977. – 454 б. 
2. Абай (Ибраһим) Құнанбаев. Шығармаларының екі томдық толық
жинағы. ІІ том. Аудармалар мен қара сөздер / Жалпы редакциясын басқарған 
Ы.Дүйсенбаев. – Алматы: Ғылым, 1977. – 312 б. 
3. Негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты. 
4. Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты. 
5. Негізгі білім беру деңгейінің 5-9 сыныптарына арналған «Қазақ əдебиеті» 
пəнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы. 
6. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-
11 сыныптарға арналған «Қазақ əдебиеті» пəнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік 
оқу бағдарламасы. 
7. Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математика бағы-
тындағы 10-11-сыныптарға арналған «Қазақ əдебиеті» пəнінен жаңартылған 
мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы. 
8. Əл-Фараби. Əлеуметтік-этикалық трактаттар / Қазақшаға аударғандар: 
Қ.Сағындықов, М.Жанғалин, М.Ишмұхамедов; аударманың ғылыми
редакциясын жасаған А.Тұрғынбаев. – Алматы: Ғылым, 1975. – 455 б. 
9. Руми, Джалал ад-дин, Мухаммад. Маснави-ий Маʻнави («Поэма о
скрытом смысле). Четвертый дафтар (байты 1-3855) / Пер. с перс. Л.Г. Лахути, 
Н.И. Пригариной, М.А. Русанова, Н.Ю. Чалисовой; науч. ред. Я.Эштоса. – СПб., 
2010. – 496 с. 
10. Аристотель. Сочинения в четырех томах. Том 1 / Ред. В.Ф. Асмус. – М.: 
Мысль, 1976. – 550 с.
11. Əл-Фараби. Əлеуметтік-этикалық трактаттар / Қазақшаға аударғандар: 
Қ.Сағындықов, М.Жанғалин, М.Ишмұхамедов; аударманың ғылыми редакциясын 
жасаған А.Тұрғынбаев. – Алматы: Ғылым, 1975. – 455 б. 
12. Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. В 2-х томах. Том І. – М.: 
Педагогика, 1989. – 488 с. 
13. Роузенталь Франц. Торжество знания. Концепция знания в средневе-
ковом / Пер. с англ. С.А. Хомутова. Предисл. И примеч. А.В. Сагадеева. – М.: 
Главная редакция восточной литературы издательства «Наука», 1978. – 372 с. 

жүктеу/скачать 2.92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: