Дистилляция теориясының негізі екілік қоспаларды айдау заңдылықтары болып табылады. Екілік қоспаларды айдауды басқаратын негізгі заңдарды Д. П. Коновалов пен М. С. Вревский белгілеген.
Екілік қоспаларды жіктеу екілік жүйенің жалпы бу қысымының сұйық фазаның құрамына функционалды тәуелділігіне негізделген. Егер көлденең осьте болса (сурет.10.2) ҰК құрамын кейінге қалдыруға, ал вертикальда – қоспаның жалпы Бу қысымы, содан кейін қоспаның сипатына байланысты қысым сызықтары бір немесе басқа түрге ие болуы мүмкін.
Сурет.10.2. Екілік қоспалардың жіктелуі.
(Р1 және Р2-таза компоненттердің Бу қысымы)
жол компоненттің толық ерімейтін жағдайына сәйкес келеді. Бұл жағдайда будың жалпы икемділігі сұйық ортада бензол мен су қоспасы сияқты екі компонент болғанша таза компоненттердің бу қысымының қосындысына тең болады.
жол изобутил спирті мен су қоспасы сияқты бір-бірінде жартылай еритін компоненттердің қоспасына сәйкес келеді.
жол бір-бірінде толығымен еритін компоненттердің қоспасына сәйкес келеді. Бұл қоспалар жұбының жалпы икемділігі максимумға ие, берілген температурада сұйық фазаның белгілі бір құрамына сәйкес келеді. Мұндай қоспаларға этил спирті мен су қоспалары жатады.
жол компоненттер бір-бірінде максимум немесе минимум түзбестен толығымен еритін шекті жағдайға сәйкес келеді. Мысалы, метил спирті мен судың, аммиак пен судың қоспасы.
жол су мен құмырсқа қышқылының қоспасы сияқты минималды қысымға сәйкес келетін арнайы нүктені қалыптастыру үшін компоненттердің толық ерігіштігіне жауап береді.
4-жолға сәйкес келетін қоспалар Рауль заңына бағынатын ең қарапайым немесе идеалды болып табылады: Pa компонентінің парциалды Бу қысымы берілген ра температурасындағы осы компоненттің қаныққан бу қысымына xa сұйықтығындағы моль үлесіне көбейтіледі, яғни.:
Бу қысымының сызықтары түзу сызықтан ауытқитын ерітінділер айқын жылу әсері бар таза компоненттерден түзіледі. Егер бірдей емес компоненттердің молекулаларының тартылыс күші бірдей компоненттерге қарағанда аз болса,онда қоспаның Бу қысымы идеалды ерітінділер сызығынан жоғары қарай ауытқиды (3-жол).
Егер тең емес компоненттердің молекулаларының тартылыс күші бірдей компоненттердің молекулаларының тартылыс күшінен үлкен болса,қисық идеалды ерітінділердің түзу сызығынан төмен түседі (5-жол).
Егер молекулалардың тартылыс күші аз болса, онда сұйық фаза екі қабатқа бөлінеді. Олардың әрқайсысы бу фазасына молекулаларды бір ерітіндіде болғандай жібереді. Бұл жағдайда будың жалпы қысымы берілген температурадағы таза компоненттердің қысымының қосындысына тең (1 және 2 сызықтар).
Достарыңызбен бөлісу: |