Танымдық психикалық үрдістер
жүктеу/скачать 149.72 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Коммуникациялық ықпалдау шарттары мен түрлерін талдасақ
- 24. Топтағы, ұжымдағы тұлғааралық қарым-қатынас
| Үшінші деңгейдеалдыңғы шепке коммуникация үшін неғұрлым мэнділері: бір-бірінің ұстанымдары мен көзқарастарын түсінуге ұмтылу, басқалардың пікіріне құлақ асу, тіпті олармен келіспесе де және т.б. шығады, осы жағдайда коммуникация жекеленген қатысушылардың қосқан үлестерін, жеткен табыстарын жалпы бағалаудың қалыптасуына бағытталады. Жалпы бағалауға ұмтылу кедергілерге тап болуы мүмкін, бұл кедергілер коммуникацияға түсуші жекеленген қатысушылардың негізгі мақсаттарының әр түрлілігінде болады. Коммуникацияның осы үшінші деңгейі өзара қатынастардың ұжымдық сипатымен байланысты.
Тұлғааралық коммуникацияның тағы да бір ерекше сипаты оның екі деңгейлі құрылымы. Ортақтасу барысында ақпарат алмасу сөздік және бейсөздік деңгейлерде өткізіледі. Сөз деңгейінде ақпарат алысудың негізгі құралы - сөз, тіл болса, бейсөздік деңгейде сөзден басқа коммуникация белгілері қызмет көрсетеді. Бейсөз тэсілдер адамның эмоциялық реакцияларының айнасы ретінде оның ортақтасу барысындағы көңіл-күйін түсінуі жэрдемдеседі. Ортақтасу кезінде олардың орны мен мәні өте биік. «Коммуникация айсбергінің» көрінетін ұшы сөз болса, көзге көрінбейтін су астындағы негізгі белімі бейсоз әдіс - тэсілдер. Ортақтасу серігі кері байланысты осы бейсөз жолдармен жүзеге асырады. Мысалы, сөзіне сенбей тұрсақ, серігіміздің бейсөз тэртібіне мэн береміз. Ым-ишаралар адамның сез астарында жатқан шынайы (жасырылған) ниеттерін анықтауға көмектеседі. Бейсөз құралдарға оптикалық кинестетикалық, пара және экстралингвистикалық, проксемикалық, визуалдық жүйелер жатады. Коммуникациялық ықпалдау шарттары мен түрлерін талдасақ,оның екі типін анықтаймыз. Коммуникатордың реципиентке жасаған эсерінің мақсаты мен құралдарына орай эміршіл және диалогтық коммуникация типтеріне болінеді. Екі типтің айырмашылығы коммуникатордың ұстанымына, мәтіннің сипатына, коммуникациялық кеңістікке, кеңістіктің ұйымдастырылуына, бейсөздік тэртіпке орай анықталады. Психологиялық ұстаным автордың коммуникациялық стилін белгілейді. Әкімшілдік ықпал етуде «жоғарыдан-төменге» ұстанымы, диалогта - «тепе-тең» ұстанымы жүзеге асады. «Жоғарыдан-төменге» ұстанымындағы коммуникатор үшін реципиент бағынышты халде больш, тек еріксіз тыңдап,, коммуникатордың сөзін сын айтпай қабылдауы керек. Осі{бағыттағы коммуникатордың пайымдауынша, реципиенттің өдпікірі жоқ, бар болса да оны коммуникаторға қажетті бағыщ; озгерте салады. «Тепе-тең» ұстанымда тыңдаушы коммуникатор; жағынан ортақтасудың белсенді, оз пікірін қорғай алатын мүшео; ретінде қарастырылады. №24. Топтағы, ұжымдағы тұлғааралық қарым-қатынас Әлеуметтік психологияда «топ» термині жан-жақты және көе мағыналы болып табылады. Бір-бірімен көптеген эртүрлі тұрақтві бірлеСтіктерге біріккен, оте күрделі ұйымдасқан қоғамды адамдар «топтар» деп атайды. і Топтар іштей үлкен және шағын топтардеп бөлінеді. Үлкеиі топтармемлекеттің, үлттың, партиялардың, әлеуметтіқ бірлестіктердің тарапынан үсынылған, кэсіптік, экономикалық^ жас, жыныстық, мәдени және басқа да белгілері бойынша, болінеді. Олардың жүргізген саясаты,. идеологиясы және мәдениеті арқылы іске асады. Үлкен әлеуметтік топтардың идеологиясын бірден бір жүргізуші эрбір нақты жеке тұлғаға сәйкес қолданатын шағын топ болып табылады. Онда адам аз өмірінің үлкен бөлігін откізеді. Шагын топ - бүл адамның бірігуі, оның мүшелерінің жалпы мақсаты бір және бір-бірімен тікелей жеке байланыста болатын қүрамы жағынан көп емес адамдардың бірлестігі. Шағын топ қоғамның қарапайым ұясьін білдіреді, ол арқылы жеке тұлғаға қоғамнан әртүрлі эсер етуінің үрдісі іске асады. Бүл ең алдымен отбасы, еңбек үжымы, қүрамы 30-40 адамға дейін кіретін оқу топтары, спорт командалары, жақын достардың бірлестіктері және т.б. Бүл қоғамдастық озінің эртүрлі сипаты бойынша байқалады, таза сыртқы сипаттарынан ішкі сипаттарына дейін. Психологиялық орталық олшемі топтың үйымшылдығын анықтайды. Оның әлеуметтік-психологиялық дамуының бірі болып табылады. Шағын топтар сандық қүрамы жағынан әртүрлі болуы мүмкін: 2-3 тен 30-40-қа дейін адам. Шётелдің әлеуметтік психологиясында «шағын топ» термині қолданылады. Шет елде шағын топтарды зерттеуге байланысты коптеген еңбектер жарық корді. АҚШ-та шағын топтарды зерттеумен барлық алдыңғы қатарлы университеттер айналысады, олардың ішінде Гарворд университетін ерекше атауға болады. ІІІағын топтардың жіктелуін қарастыратын болсақ: шартты немесе номиналдышағын топ дегеніміз бірде-бір шағын топтың қүрамына кірмейтін адамдарды біріктіретін топты айтады. Мысалы, шартты топтарга жоғары сынып оқушыларының сыныбын жатқызуға болады. Кей жағдайда осындай топтарды бөліп корсету зерттеу мақсатында қажет түпкілікті (реалдық) топтарға алынған нэтижелерді кездейсоқ біріккен, бір-бірімен байланысы жоқ, ортақ мақсаты жоқ топтармен салыстыру үшін қажет. Мэселен, спорттық журналистер дүние жүзінің ең үздік футболистерін шартты түрде толтыру үшін қажет тізімін жасайды. жүктеу/скачать 149.72 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|