Татарстан республикасы буа шәҺӘре м. М. Вахитов исемендәге гимназия гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесе

кыйммәтләренә мөнәсәбәтләрен (әхлаклылык дәрәҗәләре үсешен)

ачыклау.

Кулланылган әсәр: Р.Батулланың «Карурманга бара Мөбарәк» хикәясе.

Искәрмә: Контроль эш тексты һәм биремнәре Һәр укучыга А-4 форматлы кәгазьдә таратыла. Контроль эш таратылган А-4 форматлы кәгазьдә башкарыла.

Карурманга бара Мөбарәк

Мөбарәкнең апасы авырып китте. Суга барганда таеп егылган да аягын каймыктырган. Күрше әби әйтә:

- Хәзер үк җир мае белән сыпырырга кирәк! –ди .

-Каян табасың инде ул җир маен?- диде Мөбарәкнең әнисе.

-Урманда юан юкә төбендә җир мае бар! Үзем күрдем,- диде Мөбарәк. Минем йодрык чаклы бар. Алып кайтыйммы?

-Үзең генә урманга барырга курыкмыйсыңмы соң? – диде күрше әби. Кич җитеп килә бит.

-Куркуын куркам да... Апага җир мае кирәк бит. Җир маена бармасам, апаның аягы тиз төзәлмәс, -диде дә Мөбарәк урманга китте. Яктырткыч коңгызлар Мөбарәкнең юлын яктыртып барды.

Мөбарәк юан юкәне тиз тапты. Җир мае ул гөмбәгә охшаган була. Гөмбә кебек булса да ул: мине күрегез, дип чекрәеп тормый. Яфрак астына яшеренеп үсә. Аны исеннән эзләп табалар.

Яфрак юрганын актарганда, Мөбарәкнең кулы җир маена тиде.Салкынча лайлалы, шома, түп-түгәрәк җир маен алып, Мөбарәк кайтырга чыкты.

-Курыкма, Мөбарәк! – ди Ябалак.

-Курыкма, Мөбарәк! – ди Аю.

-Курыкма, Мөбарәк! – ди кошлар.

Яктырткыч коңгызлар, Мөбарәкнең кайтыр юлын яктыртып, Мөбарәкне озата бара. Мөбарәк тиз кайтып җитте. Хуш исле салкын җир мае белән Мөбарәкнең апасының авырткан аягын ышкыдылар.

• 
  Батыр икәнсең син, Мөбарәк, - диде күрше әби.
  

Батулла

___________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

3. Персонажга бәя бир.

I –вариант

Җир мае ___________________________________________

___________________________________________________

______________________________________________________

II–вариант

Мөбәрәк_________________________________________

__________________________________________

Көтелгән җаваплар.

1 нче биремнең көтелгән җавабы:



2 нче биремнең көтелгән җавабы:

Катнашучыларның гамәлләре:

чиста күңелле, ярдәмчел булырга; табигатьне өйрәнергә,урынлы һәм сак файдаланырга кирәк

2 нче вариант җавап:

Укучы – әсәрне укып, автор белән сөйләшә: яңа мәгълүмат ала, фикерли, нәтиҗә ясый: чиста күңелле, ярдәмчел булырга; табигатьне өйрәнергә, урынлы һәм сак файдаланырга кирәк. Якын кешеләреңә ярдәм кирәк булганда кыю бул. Шулай булганда «карурман» да яшәүчеләр дә сиңа ярдәм итә!!

3 нче биремнең көтелгән җавабы:

I –вариант

Җир мае урманда юкә агачы төбендә үсә. Ул гөмбәгә охшаган, түп-түгәрәк, йодрык чаклы гына, салкынча лайлалы, бераз шыксыз була инде; шома, исле. Чекрәеп

тормый, яшеренеп үсә, димәк мактанчык түгел, ә үзе бик файдалы– кешеләргә дәва бирә.

II–вариант

Мөбәрәк апасын бик ярата, кичкә каршы урманга барырга курыкса да бара. Ул табигатьне дә ярата, аның серләрен белә.Шуңа күрә дә урман киекләре дә, бөҗәкләр дә аңа ярдәм итә. Ярдәмчел дә, батыр да. Күрше әби аңа соклана. Әнисе белән әбисе горурланалардыр.

4 нче биремнең көтелгән җавабы:

Әсәрнең идеясе:

Эх, барлык малайлар һәм кызлар да Мөбәрәк кебек табигатьне яхшы белсеннәр иде дә, зыян салмый гына урынлы файдалансын

Бәяләү критерийлары һәм үлчәү берәмлекләре.

1 нче бирем: 37 балл.

катнашучылар дөрес табылган (14 катнашучы х 1 балл =14 балл);

персонажларны гомумиләштерү дөрес(5төркем персонаж х1балл= 5 балл;

катнашучылар модельдә дөрес урнаштырылган ( 18 катнашучы х 1балл = 18 балл;

2 нче бирем: 16 балл.

Кешеләрнең гамәлләре дөрес: 2балл;

Киекләр, бөҗәкләрнең гамәлләре дөрес: 2балл;

Үсемлекләрнең гамәлләре дөрес: 2балл;

Урманның гамәле дөрес: 2балл;

Авторның гамәле дөрес: 2балл;

Укучының гамәле 1 нче варианттагы кебек: 3балл;иде. 2 нче варианттагы кебек: 5балл.

3 нче бирем: 15 балл.

Персонажга дөрес бәя бирелгән: 15 балл.

4 нче бирем: 15 балл.

Әсәрнең идеясе дөрес бирелгән: 15 балл.

Максималь балл: 83.

81- 83 балл - «5»ле 42 -60 балл - «3»ле

61- 80 балл - «4»ле 41балл Һәм аннан да түбән-»2»ле

“ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БУА ШӘҺӘРЕ М.М.ВАХИТОВ ИСЕМЕНДӘГЕ ГИМНАЗИЯ” ГОМУМИ БЕЛЕМ МУНИЦИПАЛЬ БЮДЖЕТ УЧРЕЖДЕНИЕСЕ

Сөләйманова Зөлфия Ринат кызы

I квалификацион категорияле башлангыч сыйныф укытучысы

Педагогик киңәшмә утырышында кабул ителде Беркетмә № 1

“____” август, 2014 ел

2013-2014 нче уку елы

1. Россия Федерациясендә мәгариф турында” Россия Федерациясенең федераль Законы (29.12.2012 №273-ФЗ);

2. “Мәгариф турында” Татарстан Республикасы Законы (гамәлдәге редакциядә);

3.“Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында” Татарстан Республикасы Законы (2004 ел, 1 июль);

4. РФ Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан расланган “Гомуми башлангыч белем бирү федераль дәүләт стандартын гамәлгә кертү” турындагы боерыгы (06.10.2009, приказ №373);

5. “Татарстан Республикасы Буа муниципаль гомуми белем бюджет учреждениесе М.М.Вахитов исемендәге гимназия”нең 2014 – 2015 нче уку елына педагогик совет утырышында каралган һәм 28.08.2014 нче елгы № карары белән расланган укыту планы (беркетмә №1, 28.08.2014)

6. Татар теле: туган телдә (татар телендә) башл. Гомуми белем бирү оешмалары укучылары өчен д-лек. 4 нче с-ф. 1-2 кисәк / И. Х. Мияссарова, К.Ф. Фәйзрахманова .- Казан: “Мәгариф – Вакыт” нәшр., 2014.

7. Дәүләт аккредитацияле һәм гомуми белем бирү программаларын тормышка ашыручы учреждениеләрнең белем бирү процессында 2014 – 2015 нче уку елына тәкъдим ителгән (рөхсәт ителгән) дәреслекләрнең федераль исемлеге.

8. Санитар-эпидемиологик кагыйдәләр һәм нормативлар (СанПиН 2.4.2. 21-10

Санитарно-эпидемиологические требования к условиям и организации обучения в общеобразовательных

учреждениях» (зарегистрированный в Минюсте России 3 марта 2011 года, регистрационный №19993).

4 сыйныфта татар теле буенча эш программасы И. Х. Мияссарова, К. Ф. Фәйзрахманова тарафыннан “Перспектив башлангыч мәктәп” концепциясенә нигезләнеп һәм белем бирүнең Федераль дәүләт белем бирүнең вакытлы дәүләт стандарты таләпләренә туры китереп эшләнгән “Татар теле”дәреслеге буенча төзелде.

Татар теле укытуның максаты: белемнәрне системага салу, тирәнәйтү, яңа мәгълүмат бирү, укучыларда әйтмә һәм язма сөйләмнәрен үстерү.

Аваз һәм хәреф. Сузык һәм тартык авазлар.Иҗек.Сүзләрне юлдан юлга күчерү. ь,ъ хәрефләре кергән сүзләрне дөрес уку һәм язуЯнәшә килгән бертөрле аваз хәрефләре булган сүзләр.Алфавит. Алфавитның әһәмияте.Сүзлекләр белән эш.Сингармонизм законы турында беренче күзаллау.

Сүз. Телнең сүзлек байлыгы. Тотрыклы сүзтезмәләр, омоним, синоним антоним,фрозеологик әйтелмәләр сүзлеге белән эш. Күп мәгнәле сүзләр. Искергән һәм яңа сүзләр

Кушымча.Кушымчаларның төрләре.Кушымчаларның ясагыч һәм төрләндергеч буенча ясалышы(кушма, парлы сүзләр)

Исем. Мәгънәсе, сораулары. Җөмләдәге роле Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр Ялгызлык исемнәрдә баш хәреф

Берлек һәм күплек сан формалары. Исемнәрнең килеш һәм тартым белән төрләнеше.

5. Фигыль –13 сәг.

Мәгънәсе. Сораулары. Барлык, юклык формалары Зат-сан белән төрләнүе. Хәзерге, үткән, киләчәк заманнар. Фигыльләрнең күп мәгънәлеге.

Боерык фигыль. Фигыльнең нигезе дифтонгка тәмамлануы. (сау-савыйм, савыйк, савыгыз)

6. Сыйфат - 7сәг.

Мәгънәсе,сораулары. Җөмләдә роле. Сөйләмдә әһәмияте. Сыйфат дәрәҗәләре, сыйфатның җөмләдәге роле. (аергыч, хәбәр)

9. Рәвеш -5 сәг Лексик-грамматик яктан эш-хәлнең билгесен белдерүе.Аның төрләнмәве.Төп синтаксик функциясе – хәл.

Сүзтезмә һәм тезмә сүзләр арасындагы аерманы аңлату, сүзтезмәдәге иярүче һәм ияртүче сүз турында белемнәрне тирәнәйтү

Җөмләнең баш кисәкләре.

Җөмләдә сүзләр бәйләнеше. Җөмләнең тиңдәш кисәкләрен һәм тиңдәш кисәкләрнең узара санау интонациясен, теркәгечләр ярдәмендә бәйләнеше.Тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләре.

Тезмә кушма җөмләләрдә һәм, ә, ләкин, әмма теркәгечләре, алар янында тыныш билгеләре.

-сүзнең мәгънәле кисәкләре: тамыр һәм кушымча, ясагыч кушымча, төрләндергеч кушымча;

- сүз төркемнәре: исем, сыйфат, фигыль, кисәкчә, бәйлек, рәвеш.

- җөмләнең баш кисәкләре: ия һәм хәбәр, җөмләнең иярчен кисәкләре

-үтелгән орфограммалар (калын һәм нечкә сузыклар, яңгырау һәм саңгырау тартыклар, парсыз тартыклар, нечкәлек һәм аеру билгеләре, кушма һәм парлы сүзләр, тамырда авазлар чиратлашуы, кисәкчәләр) кергән 75-80 сүзле текстны, җөмлә ахырында тиешле тыныш билгеләрен куеп, тиңдәш кисәкләр янында тиешле тыныш билгеләрен дөрес куеп диктант итеп язу.

-текстларны грамоталы һәм каллиграфик дөрес күчереп язу.

- сүзләрне төзелеше ягыннан тикшерү(тамыр һәм кушымчаларны аеру, кушымчаларның төрен билгеләү, тамыр, ясалма, кушма һәм парлы сүзләрне аерып күрсәтү).

- сүз төркемнәрен һәм аларның грамматик билгеләрен тану, аеру (исемнең санын, килешен, фигыльнең затын, заманын);

- берлек сандагы исемнәрне килеш белән төрләндерү

- фигыльне заман формаларына куя белү.

-текстта синонимнарны һәм антонимнарны таный, сөйләмдә куллана белү.

-сораулар ярдәмендә җөмләдә сүзләрнең бәйләнешен билгеләү, сүзтезмәләрне аеру; сүзтезмәдәге ияртүче һәм иярүче сүзләрне аеру.

- җөмлә тикшерү (төрен билгеләү, баш һәм иярчен кисәкләрне аера белү)

- бергәләп төзегән план буенча 90-95 сүзле изложение язу.

- текстның темасын һәм төп фикерен билгеләү.

- текстны мәгънәле кисәкләргә бүлү, кызыл юлны саклау.

- текстның мәгънәле кисәкләре, җөмләләр арасында бәйләнеш булдыру.

- темасыннан яки төп фикереннән чыгып, текстка исем кую.

- хикәяләү, тасвирлау һәм фикер йөртү характерындагы текстларны аера белү.

- шәхси тәҗрибәгә, сюжетлы картинага таянып (алдан әзерлек белән), сочинение язу.

- фикер йөртү характерындагы җавап төзеп әйтү.

4 нче сыйныфта контроль диктант текстларының сүзләр саны түбәндәгечә алына:

I яртыеллык — 55—60 сүз;

II яртыеллык — 65—70 сүз.

(Изложение өчен текстларның күләме 15—20 сүзгә артыграк була.)

Контроль диктант текстына 1, 2 грамматик бирем дә тәкъдим ителә. Грамматик биремнәр үтелгән материаллардан чыгып төзелә. Сүзлек диктанты өчен якынча норма — 12—15 сүз.

Башлангыч гомуми белем бирү баскычында татар теле фәнен өйрәнү нәтиҗәсендә укучыларда белем алу осталыгы нигезе буларак танып белү, коммуникатив, регулятив һәм шәхескә кагылышлы универсаль уку гамәлләре формалашачак.