Татарстан республикасы буа шәҺӘре м. М. Вахитов исемендәге гимназия гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесе

-сүзләрдәге орфограммаларны танып, аларның язылышын кагыйдәгә нигезләнеп аңлату;

-үтелгән орфограммалар кергән 75-80 сүзле текстны хатасыз, каллиграфик күчереп һәм ишетеп, тиңдәш кисәкләр янында тиешле тыныш билгеләрен дөрес куеп язу;

-дөнья, болыт тибындагы сүзләргә аваз-хәреф анализы ясау;

-сүзләрне төзелеше ягыннан тикшерү: тамырын һәм кушымчасын табу, кушымчаларның төрен билгеләү, кушма һәм парлы сүзләрне аерып күрсәтү;

-сүзләрне сүз төркеме булу ягыннан тикшерү: исемнең сан, килеш формасын күрсәтү; сыйфатның асыл, нисби төрен, чагыштыру дәрәҗәсен билгеләү; фигыльнең зат-сан, заманын аера белү; һәр сүз төркеменең җөмләдәге функциясен билгеләү;

-тиңдәшле кисәкле гади җөмләгә, составында 2-3 гади җөмлә булган тезмә кушма җөмләгә анализ ясау;

-җөмләләрнең әйтелү максаты, интонациясе буенча төрен аеру;

-текстның темасын һәм төп фикерен билгеләү, шулар нигезендә аңа килешле исем кую;

-хикәяләү, тасвирлау, фикер йөртү тибындагы текстларны сөйләмдә куллану;

-әдәпле мөгаләмә таләпләренә туры китереп аралаша белү;

-тасвирлау, фикер йөртү элементлары кергән 90-95 сүзле текстны изложение итеп язу;

-хикәяләү тибындагы сочинение язу;

-сүзләрнең әйтелешен, кулланышын, язылышын истә калдыру: авыру, аз-маз,ата-ана,ашханә, аңлый,әби-бабай, әверелә, әүвәл,балачак, бәла, берничә, борынгы, вакыйга, ватык, гадәт, гомер, дәвам, җәяү, җепшек, җиләк-җимеш, зинһар,иелә, ихтирам, йомры, кадәр, кием-салым, кулъязма, көнбатыш, көнчыгыш, көрәшче, кыйммәтле, мал-туар, мәйдан, мәкалә, могҗиза, мөстәкыйль, нәкъ,охшаш, очсыз, өем, өчпочмак, пәрәвез, рәссам, савыт-саба, сәнгать, сөңге, сурәт, табиб, табигый, таләп, тәкъдим, тәмам, тирә-як, төер, туп-туры, тынгылык, чүп-чар, шагыйрь, шәфәкъ, шыңшый, эшчән, юеш, юньле, юучы, ямьле, ямь-яшел, япь-яшь

Укучыларның эшчәнлеген бәяләү белемнәрне үзләштерүне тикшерүдәе аларны гамәлдә куллана белүгә күчерелә.

-укучыларның эшләре

-танып белү процессының барышы;

-статистикага нигезләнгән мәгълумат;

-тестлар уздыру нәтиҗәләре;

-портфолио;

-күзәтүләр;

-мөстәкыйль контроль эшләр;

-укучыларның әзер җавапны табуы, ирекле кыскача җаваплары; ачык җавап, үз-үзеңне тикшерүх өчен сораулар куя белү.

--җавапларның дөрес булуы;

-грамматика кагыйдәләрен куллана белүдә шәхси үсеш;

-әйтмә һәм язма сөйләмнең төгәллеге һәм сәнгатьлелеге үсешендә югарырак баскычка күтәрелү;

-җавапның, уку эшчәнлеге нәтиҗәсендә барлыкка килгән продуктның сыйфаты; нигезләмәләрнең уйланган булуы;мөстәкыйль әйтелгән гипотезаның, аңлатмаларның, язма сөйләм модельләренең дөрес төзелгән булуы, сөйләмнең максатчан оештырылуы.

Уку әсбабы

1.Татар теле 1 кисәк, 2 кисәк дәреслек 4 сыйныф И.Х Мияссарова, К.Ф. Фәйзрахманова “ Мәгариф- вакыт” нәшрияты 2014 ел

2. И.Х Мияссарова, К.Ф. Фәйзрахманова Татар теленнән мөстәкыйль эш дәфтәре “ Мәгариф- вакыт” нәшрияты 2014 ел

3. И.Х Мияссарова, К.Ф. Фәйзрахманова Методик әсбаб. “ Мәгариф- вакыт” нәшрияты 2014 ел

4. Татар телендә урта гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар. 1-11 нче сыйныфлар Казан Татар. китап. нәшрияты 2011 ел

4. 
   нче сыйныфта язма эшләр.
   

1. 
   Җәйге истәлекләр буенча сочинение язу.
   

Шәһәрдән ерак түгел урнашкан искиткеч урманда Әлтәфи исемле күбәләк малае яшәгән икән. Аны гади генә Әлфи дип йөрткәннәр. Бу күбәләк малае бик тыйнак булган, канатларының төссез булуыннан бик оялган икән. Шуңа күбәләк-сылулар төнлә йокларга яткач кына, ул өеннән чыгып чиксез болыннар­да рәхәтләнеп очып йөргән. Бигрәк тә Әлфи чәчәк бакчалары өстеннән очарга яраткан. Ләкин чәчәкләргә якын килергә ку­рыккан. Шуңа ул аларның матурлыгына ерактан гына сокланып караган.

(65 суз.) (Люция Закирҗановадан)

Түбәндәге биремнәр буенча тексттан сүзләр тап.

1.Исем сүз төркеменә караган (I вариант);

2.Сыйфат сүз төркеменә караган (II вариант).

Август ахырында җәйге шат урман моңсулык белән очраша. Куәтле имәннәр, аларның кече туганы өрәңгеләр, калын кием­ле юкәләр әле ямь-яшелләр, шат һәм көр күңеллеләр. Ә менә бөдрә каеннар, нечкәбил усаклар, зифа миләшләр көз якынла­шуын әллә кайдан сизеп алганнар. Каенның нәфис яфраклары арасында алтынсу төскә кергәннәре шактый. Усак күп кенә яфракларын көрәнсу һәм лимон сарысына бизәп өлгергән. Ут тәлгәшле миләшнең телем-телем яфраклары да җимешләре кебек кызарганнар. (64 сүз.) (Рафаил Төхфәтуллиннан)

Тиңдәш кисәк­ләр янында тыныш билгеләре әйтелә.

4. Изложение язу.

УСАК

Усакның яфраклары вак. Алар ботакларга нечкә озын саплар белән беркетелгән була. Шуңа күрә бертуктаусыз хәрәкәтләнеп, бер-берсенә бәрелеп шаулыйлар. Хәтта җилсез көндә дә усак урманында яфраклар өзлексез кыштырдап утыралар.

Кайберәүләр усакны агачка да санамыйлар. Имеш, усак — черек агач. Алай уйлау дөрес түгел. Усактан салынган өй йөз еллап чыдый. Усак агачы гөмбәгә һәм төрле кортларга биреш­ми. Коры усак агачы җиңел, нык. Өрлек, түшәм һәм идән өчен яхшы. Кое бурасы ясау өчен әйбәт. Усак савыт-сабалар, шырпы эшләүдә, уенчыклар һәм химик әйберләр әзерләүдә кулланыла.

Элек кешеләр, өйләрен яктырту өчен, усак чырасыннан фай­даланганнар. Ул якты ялкын чыгарып яна. (93 сүз.) (Гата Насыйров )

План

1. 
   Усак яфраклары өзлексез кыштырдыйлар. 2. Усакны төзү эшләрендә файдаланалар
   

I вариант

Кышлакның иң читендә ялгыз бер өй булган. Бу өйдә үзенең Хәлимә исемле кечкенә кызы белән Мәрьям исемле бер хатын яшәгән. Аларның ишегалларына тезелешеп гөлчәчәк куаклары үскәннәр. Хәлимә чәчәкләрне бик ярата торган булган. Иртәсен дә, кичен дә шунда була ул. Хәлимә әлеге куакларның кызыл яфракларын җыя да кояшта киптерә. Аннары шуннан чәй ясый. Бик тә хуш исле була Хәлимәнең ул чәе. (60 сүз) (Дәрҗия Anna-ковадан)

II вариант

ДУСЛЫК СЕРЕ

Көз якынлашуга тиз генә исе китми торган бер агач бар. Ул — чикләвек агачы. Нигә ул кара көзгә хәтле яфракларын коймый? Тәмле чикләвекләрен кеше күзеннән яшереп саклап калыр өчен икән. Дусты тиен өчен саклый ул чикләвекләрен. Тиен исә аларны бик оста табып ала, шулар белән туенып, кыш чыга. Күпмедер чикләвекне тиен агач куышларында, тамыр төпләрендә онытып калдыра. Яшерелгән ул чикләвекләрдән язын яңа үсентеләр калкып чыга. (64 суз.) (Рафаил Төхфәтуллиннан)

1.Бирелгән сүзләрне кертеп, кушма һәм парлы сүзләр ясап яз: көн.бала.

2. 
   Синонимнарын яз: авыр — ... , салкын — ... .
   
3. 
   Тексттан бер сүзне сайлап алып, сүз төзелеше ягыннан тикшер.
   

2.Антонимнарын яз: авыр - ......, салкын - ........

3.Тексттан бер сүзне сайлап алып, сүз төзелеше ягыннан тикшер

6. 
   Изложение язу.
   

Хәйдәрнең мине үлемнән коткаруы тимераякта йөргәндә булды.

Кар ятмаган әле. Мәктәптән кайтканда карасак, боз туңган. Яр читендә — пыяла шикелле.

Төштән соң киттек тегермән буасына. Ә буа киң. Уртасында зур бер утравы да бар. Уртага кергән саен, бозы ныграк кебек. Шундый тигез, шома! Мин иркенгә — утрау ягына элдерәм генә!

Алга карасам, ни күзем белән күрим, бәләкәйрәк күл кадәр су! Читкә борылып та өлгермәдем — бар да чум!

Боз өстендә Хәйдәр генә. Миңа таба килде дә аяк-кулларын җәеп, бозга капланып ятты. Шуышып килде. Кулдан тотып алды да ашыкмый гына тартты.

Кыю дустым Хәйдәр булмаса, чыга алмаган булыр идем.

(95 сүз) (Мәҗит Рафыйковтан)

Төлке куянның иң куркыныч дошманы дип санала. Ул чынлап та куяннарны, бигрәк тә аларның балаларын аулый. Ләкин төлкенең төп азыгы — тычканнар. Башын иеп тыңлагандай еш-еш туктап, ашыкмыйча гына кар өстеннән йөри икән, димәк, төлке тычканнар аулый. Ул шундый сизгер, кар астындагы тычканның тавышын йөз метрдан ишетә. Сикереп төшә дә, ак тузаннар туздырып, карны казырга тотына, тычканны эләктереп тә ала.

Төлкеләр ачыклыкта кар өстенә ятып ял итәләр. Ачык басуда кар өстендә яту аларга куркыныч түгел, чөнки тирә-як күренеп тора. (78 сүз.)

Искәрмә. Өтерләр искәртелә.

I вариант

1.Текстта тычкан сүзенең килешләрен билгеләргә.

2.Ачыклыкта, куяннарны сүзләрен сүз төзелеше ягыннан тикшерергә.

II вариант

1. 
   Калын хәрефләр белән бирелгән җөмләдә исемнәрнең килешләрен билгеләргә.
   
2. 
   Ачыклыкта, төлкеләрнең сүзләрен сүз төзелеше ягыннан тикшерергә.
   

Байгышны мәче башлы ябалак дип тә атыйлар, чөнки aның башы мәченеке кебек түгәрәк, колаклары да бар. Томшыгы ыргак кебек кәкре. Канатларын җәйсә, кечкенә аэроплан хәтле булыр. Байгыш тавышсыз-нисез оча. Сизгер кошлар да, җирдә йөгергән тычкан да аның очканын ишетмәс. Өстән шыпырт кына очып төшеп, аларны тырнакларына эләктерә ул. Алардан хәтта куяннар да йөгереп котыла алмый.

Карның аклыгыннан әйтерсең мәче башлы ябалакның күзләре камаша. Ул, гүя, төн килсен, дип утыра. Алар ауга төнлә, башка кошлар йоклаган вакытта чыгалар.

Мәче башлы ябалаклар илле яшькә кадәр яши һәм бала чыгapa. (87 сүз.)

I вариант

1.Түбәндәге сыйфатларны чагыштыру дәрәҗәсенә куеп яз: тирән, куркак, зәңгәр, кара, олы.

2. 
   Байгыш сүзен килешләр белән төрләндер.
   
3. 
   Тексттан фигыльләрне табып, заманын билгелә.
   

1.Түбәндәге сыйфатларны чагыштыру дәрәҗәсенә куеп яз: озын, хәйләкәр, караңгы, кыек, зифа.

2. 
   Канат сүзен килешләр белән төрләндер.
   
3. 
   Тексттан фигыльләрне табып, заманын билгелә.
   

Картина буенча сочинение язу рәсемдә сурәтләнгән вакыйганы эзлекле тәртиптә зиһенгә алу һәм бәян итеп бирүдән гыйбарәт.

Укучылар өчен бер рәсем (картина) буенча сочинение язуавыр, чөнки бер картина язылачак сочинениенең төп өлешенә генә материал бирә ала. Сочинениенең баш өлешен һәм ахырын балалар үзләре «уйлап чыгарырга» тиешләр (19 нчы күнегүдә хикәянең башы бирелгән). Тасвирлау һәм фикерләү элементлары картина эчтәлегенә өстәмә була. Соңгысын һәр укучы үзенчә, мөстәкыйль эшли. Шунысы мөһим: укучылар хикәядә төрле дәрәҗәдәге сыйфатларны мөмкин кадәр күбрәк кулланып язарга тиешләр.

9.Аңлатмалы диктант.
Аны һәркем ярата.
Минем әнине бар кеше дә ярата. Ә мин аны бар кешедән дә артыграк яратам. Яратырлык шул минем әни! Ничек итеп яратмыйсың инде аны. Беркөнне менә нинди хәл булды.

Безнең әнине күршедәге бер апа килеп чакырды. Бик ялын­гач, әни мине дә алып барырга булды. Без әни белән икәүләп киттек. Йөгерә-йөгерә бардык. Әни дә йөгерде, мин дә. Шундый ашыккан вакытта комачавы да чыгып тора тагын. Капкаларын ачуга, бер зур эт өстебезгә ташланды. Мин алдарак идем. Ул туп-туры минем өскә килә. Әни эт белән минем арага кермәсенме!

Әни мине эттән саклап калды. Сез тагын аны шуның өчен генә ярата дип уйламагыз. Мин әниемне бигрәк тә кешеләрне авырудан котылдыруы өчен яратам. (Абдулла Алиш)
Бирем. Зат алмашлыкларын табып, өстенә затын һәм килешен күрсәтергә.

10.Искәртмәле диктант.

ЧӘҮКӘ

Җыелышта сүз Чәүкәгә бирелде. Ул сөйли башлады:

— Без бик ишле. Без очканда йөзәрләп, бишәр йөзләп, хәтта меңәрләп очабыз. Без кешеләргә, елгаларга якын урында то­рырга яратабыз. Безнең ояларыбыз бер-берсеннән беркайчан да ерак булмый. Без бер төп өянке башына утызлап, иллеләп оя ясыйбыз. Безнең бергәләп яшәү корткычларга каршы көрәшү өчен уңай. (Гариф Галиевтән)

Бирем. Саннар һәм саналмышларның астына сыз.
11. Изложение язу. ЯБАЛАК, ТАВЫК, АУЧЫ

Ябалак бик түбән кунаклавын белмәде. Аның күзләре яхшы­лап күрмәде. Инде яктырган иде. Матур куак сайлап оча торган кошлар да йокыдан уянганнар иде.

Ябалак үзенең тырнаклары арасында тыпырчынган тавыктан көлде:

— Ябалаклар яктыргач йоклыйлар. Көндез күрүнең нигә кирәге бар? Төнлә дисәң, менә әйтсәң дә ярый. Кемнең күзе яхшы күрә, шул сезнең кебек юләр тавыкларны тотып ала. Үзенә тәмле азык таба. Мин сине рәхәтләнеп ашармын...

Оста аучы куакларга посып кына килде. Мылтык тавышы ишетелде. Яфраклар селкенештеләр. Ябалак һәм аның тырнак­ларындагы тавык җиргә егылып төштеләр.

— Бер атуда ике кошны бәреп төшердем, — дип шатланды аучы.

Зирәк кешенең күзләре көндез дә, төнлә дә яхшы күрә шул. (100 сүз.) (Җәвад Тэрҗеманов)

12. 
    Контроль диктант.
    

Туплар гөрелтесенә кушылып, яз килде. Сугыш һәм яз. Бер­се — үтерүче, берсе — тергезүче. Берсен берсе инкяр иткән шугчы ике дошман бергә җитәкләшеп килделәр. Туплар үкерде. Кешеләр үлде. Яз үзенең шифалы сулышы белән табигатьне тергезде. Агачлар бөреләрен ачтылар. Тургайлар һавага күтәрелде. Ояларда кайнар йомыркалар барлыкка килде. Солдатларның тал­чыккан йөзләре җиңү шатлыгыннан нурланды.

Буш арада без, солдатлар, сандугачларның сайравын тыңлап утырабыз. Өйләребезне сагынабыз. Баласы бары баласын сагы­нып көрсенә...

Ә сыерчыклар корт ташыйлар, бала туйдыралар...

Иртән... йортыбызның кәрнизе умырылып төшкән. Кәрниздәге сыерчык оясы җирдә кирпеч арасында аунап ята... (84 сүз.) (Ибраһим Газидан ) Искәрмә. Тыныш билгеләре (өйрәнелмәгән) искәртелә. Инкяр итү — юкка чыгару, кире кагу.

Бирем 1. Кайнар, шифалы сүзләренә синоним һәмантонимнар уйлап языгыз. 2. Парлы һәм кушма сүзләргә мисаллар уйлап языгыз.

II вариант

Беркөнне Сәлимә әби белән Зөфәр мәктәп бакчасына керделәр. Аллы-гөлле чәчәкләр арасына һәйкәл куелган. Монда Сәлимә әбинең геройларча һәлак булган улы Газизнең дә исеме язылган. Сәлимә әбинең йөрәге дөп-дөп типте. Ул кинәт туктап калды һәм күкрәген тотты. Аның аяк буыннары хәлсезләнде. Ал арны зурлап каршы алган мәктәп директоры әбинең хәлен бик тиз аңлады. Ул аңа утырырга урын күрсәтте. Шул арада Зөфәр дә бакча мәйданындагы мәгърур һәйкәлне күреп алды һәм шунда ашыкты. Сәлимә әбигә дә бераз хәл керде. Ул акрын гына башын югары күтәрде һәм улы Газиз янына атлады. (86 сүз.) (Абдулла Әхмәттән )

1. 
   Соңгы җөмләне сүз төркемнәре ягыннан тикшерегез.
   
2. 
   Геройларча сүзенә морфологик анализ ясагыз.
   

Чәй эчеп бетермәгән идек. Хәкимнәр килеп тә җитте. Тубал гына алып килмәгән икән ул. Калайдан ясалган төтен савыты, каен кайрысыннан ясалган кашык, җәтмәдән ясалган битлек, тагын башка нәрсәләр.

Хәким, битлекне кигәч, кулга кашыкны ипләп тоткач, тәмам кечкенә умартачы булды. Атасы янында йөри-йөри шомарган, умартачы булган да беткән икән. Ул төтен савытын кабызды да тубалны җиргә куйды. Аның эченә кортлар сарган ботакларны кертеп, аз гына төтен җибәрде. Ун минут эчендә агач ботагын­дагы кортлар тубал эченә кереп беттеләр.

— Беләсезме, ник тиз җыелдылар алар? — диде Хәким. Без бер сүз дәшә алмадык. Соравына үзе җавап бирде:

— Тубалга лимон мае сөрткән идем. Умарта кортлары аны бик яраталар. (102 сүз.) (Абдулла Алиш)
14. Йомгаклау контроль эше.

I вариант

Көннәр буена ары-бире чапса да, Чи-чи болында үз ишләрен таба алмады. Тагын куаклыкка барып чыкты. Куаклар артында таныш елга шавы ишетелә иде. Тычкан баласына кире борылып йөгерергә туры килде. Төне буе йөгерде дә яктыра башлагач кына ниндидер бер куак төбенә ятып ял итәргә булды.

Кемдер җырлаган тавышка уянып башын күтәреп караса, исе китте. Алсу түшле, соры башлы, кызгылт каурыйлы бер кош икән.*

Җыры бик ошады тычкан баласына. Якыннанрак тыңламакчы булып, өскә үрмәләде. (72 сүз.) (Виталий Бианкидан)

1. 
   Йолдызчык белән билгеләнгән җөмләдә сыйфатларның дәрәҗәсен билгелә.
   
2. 
   Сүз төркемнәре ягыннан тикшер:
   

II вариант — дүртенче җөмләне.

3.Тиңдәш кисәкләр кергән җөмлә төзеп яз:

I вариант — хайваннар турында;

II вариант — үсемлекләр турында.

II вариант

Ямьле лә Агыйдел буйлары!

Күк йөзе эреле-ваклы йолдызлар белән тулы. Йолдызларның шәүләләре Агыйдел төбенә алтын багана булып сузылган. Йол­дызлар уртасында — тулган ай. Ай үзенең алтын нурларын җиңел генә тирбәлеп торган Агыйдел өстенә сибә. Мондый кичләрдә Агыйдел буйлап юлга чыксаң да күңелле. Син атлыйсың, ә ай синең белән бергә бара.

Менә айны вак кына юка болытлар томалап ала. Мондый чакта Агыйдел өстендәге ай нурлары югала, су өсте моңсулана.

Тирә-якта нинди тынлык! Шундый тыныч — теләсәң, үз йөрә­геңнең типкәнен дә ишетә аласың. (79 сүз.) (Гариф Гобәйдән)
Бирем

1.Кисәкчәләрнең астына сыз:

I вариант — бишенче җөмләдә;

II вариант — алтынчы җөмләдә.

2.Җөмләнең баш кисәкләрен билгелә:

I вариант — өченче җөмләдә;

II вариант — бишенче җөмләдә.

3.Тексттан алмашлыкларны тап, килешен билгелә. Шул ук килешләрдә

«Гимназия имени М.М.Вахитова города Буинска РТ»

Составила учитель начальных классов

I квалификационной категории

Сулейманова Зульфия Ринатовна

Принято на заседании

педагогического совета,

протокол №___ от

«___» августа 2014 г.

2014-2015 учебный год

• 
  Положение о составлении рабочих программ учителями МБОУ «Гимназия им.М.М.Вахитова г.Буинска РТ»;
  
• 
  Федерального государственного образовательного стандарта начального общего образования» (2009), примерных программ начального общего образования», авторской программы «Русский язык» Иванова В.С. (УМК «Начальная школа XXI века» под редакцией Н.Ф. Виноградовой);
  

• 
  Русский язык: 4 класс: учебник для учащихся общеобразовательных учреждений: в 2 ч. Ч. 1, 2 / С.В. Иванов, М.И. Кузнецова, Л.В. Петленко и др.– 3-е изд., испр. и доп.- М.: Вентана-Граф, 2013.
  
• 
  Пишем грамотно: 4 класс: рабочие тетради № 1, 2 для учащихся общеобразовательных организаций / М.И. Кузнецова.– 3-е изд., испр. и доп. - М.: Вентана-Граф, 2014
  

Изучение русского языка в начальной школе направлено на достижение следующих целей:

• 
  развитие речи, мышления, воображения школьников, способности выбирать средства языка в соответствии с условиями общения, развитие интуиции и «чувства языка»;
  
• 
  освоение первоначальных знаний о лексике, фонетике, грамматике русского языка;
  
• 
  овладение элементарными способами анализа изучаемых явлений языка;
  
• 
  овладение умениями правильно писать и читать, участвовать в диалоге, составлять несложные монологические высказывания;
  
• 
  воспитание позитивного эмоционально – целостного отношения к родному языку, чувства сопричастности к сохранению его уникальности и чистоты, пробуждение познавательного интереса к родному слову, стремления совершенствовать свою речь.
  

• 
  обучение чтению, письму, обогащение и развитие речи учащихся;
  
• 
  получение знаний о языке;
  
• 
  системное изучение знаний, умений, навыков;
  
• 
  получение знаний по морфологии, синтаксису, фонетике, лексике, орфоэпии,
  
• 
  формирование орфографических знаний.
  

Грамотное письмо и правильная речь являются обязательным атрибутом общей культуры человека. Формируя навыки безошибочного письма и развивая письменную и устную речь учащихся, мы стремимся к тому, чтобы ученик стал культурным человеком.

Для реализации второй цели необходимо учитывать следующее:

• грамотное письмо должно формироваться с учетом индивидуальных особенностей ученика:

развитой зрительной или моторной памяти, логического мышления, репродуктивного воспроизведения полученных знаний;

• навык грамотного письма может быть сформирован только при организации системы упражнений (регулярном тренинге);

• разнообразные виды деятельности при обучении грамотному письму должны опираться не только на контроль со стороны учителя, но и на самоконтроль ученика.

Работа по развитию речи учащихся строится с учетом того, что речь — это реализация языка в конкретной речевой ситуации. Значит, научить правильной речи — это научить правильному отбору языковых средств исходя из условий речевой ситуации. Поэтому программой предусмотрена работа учащихся с текстом, его жанрово-ситуативными особенностями, учитываются упражнения для самостоятельного моделирования и корректировки различных текстов. В то же время следует иметь в виду, что представление о «человеке пишущем» (взрослом) нельзя формально перенести на

учащегося начальной школы. В силу возрастных и психологических особенностей у младших школьников не сформировано умение комплексного решения учебной задачи по русскому языку, включающего анализ речевой ситуации, выбор языковых средств для адекватной передачи мысли, контроль за безошибочным письмом, выделение и характеристику языковой единицы того или иного уровня, гак как каждая из поставленных задач требует определенного вида деятельности. В связи с этим в программе курса «Русский язык» выделяются три блока, каждый из которых соответствует целям обучения русскому языку: «Как устроен наш язык», «Правописание» и «Развитие речи»

Под блоком понимается система уроков, реализующих общую цель обучения. Например, уроки блока «Как устроен наш язык» реализуют цель ознакомления учеников с основами лингвистических

знаний; уроки блока «Правописание» формируют навыки грамотного, безошибочного письма; уроки блока «Развитие речи» призваны формировать и совершенствовать коммуникативные умения

учащихся. Цель развития языковой эрудиции школьника, его интереса к языку и речевому творчеству в отдельный блок не выделяется, так как ее реализация осуществляется попутно на уроках других блоков.

Уроки каждого блока перемежают друг друга и объединяются изучаемой языковой единицей.

Такое структурирование курса позволяет:

• успешно реализовать цели развития логического и абстрактного мышления;

• решить практические задачи по формированию навыка грамотного, безошибочного письма и

развитию речи учащихся;

• сделать ученика субъектом обучения, когда на каждом уроке ученик четко осознает, что и с

какой целью он выполняет;

• избавить учеников от психологической утомляемости, возникающей из-за немотивированного

смешения различных видов работы.

Важной отличительной стороной данной программы является ориентация ученика не на заучивание определений и правил, а на ознакомление с устройством и функционированием родного языка, овладение умениями выделения и характеристики языковых единиц с опорой на алгоритмы.

Многие лингвистические понятия и законы, представленные и программе, не выносятся в требования к уровню подготовки учащихся. Материал, превышающий уровень требований, призван

расширить их кругозор, познакомить с интересными фактами и явлениями из жизни родного языка,

что позволяет реализовать дифференцированный и индивидуальный подход к обучению.
Место курса в учебном плане

Программа рассчитана на 105 часов: (3 часа в неделю). В соответствии с производственным календарем объем программы уменьшен. Оптимизация прохождения программного материала будет проведена за счет резервных уроков, выделенных на повторение и закрепление изученного материала. Таким образом, программа по русскому языку будет выполнена полностью.

(основы лингвистических знаний)

Фонетика. Повторение изученного на основе фонетического анализа слова.

Состав слова. Повторение изученного на основе разбора слова по составу и словообразовательного анализа.

Морфология. Повторение основных признаков частей речи, изученных в 3 классе, на основе морфологического разбора.

Глагол как часть речи. Значение глагола, глагольные вопросы. Начальная форма глагола. Глаголы совершенного и несовершенного вида. Изменение глаголов по временам: настоящее, прошедшее и будущее время глагола. Наклонение глаголов. Изменение глаголов по лицам. Изменение глаголов по родам в прошедшем времени. Изменение глаголов по числам. Спряжение глаголов. Словообразование глаголов от других частей речи.

Синтаксис.

Правописание личных окончаний глаголов. Употребление буквы Ь в глагольных формах. Правописание частицы НЕ с глаголами.

Отработка орфографических правил, изученных во 2-4 классах.

Совершенствование речевых умений.

Продолжение работы над правильностью, точностью, богатством и выразительностью письменной речи.

Основные требования к уровню подготовки учащихся четвертого класса.

• 
  изученные части речи;
  
• 
  значимые части слова;
  

• 
  буквы и звуки, гласные и согласные звуки, гласные ударные и безударные, согласные твердые и мягкие, согласные звонкие и глухие, согласные парные и непарные;
  
• 
  имя существительное, имя прилагательное, личное местоимение; глагол;
  
• 
  предлог и приставку;
  
• 
  корень, приставку, суффикс, окончание;
  
• 
  главные (подлежавшее и сказуемое) и второстепенные члены предложения; словосочетания (главное и зависимое слово); предложения с однородными членами;
  

• 
  простого двусоставного предложения;
  

• 
  виды предложений по цели высказывания и интонации;
  

• 
  выделять подлежащее и сказуемое, словосочетания, однородные члены (в простом предложении)
  
• 
  пользоваться словарями;
  
• 
  использовать алфавит при работе со словарем.
  

• 
  писать под диктовку разборчиво и аккуратно текст из 75 - 80 слов со следующими изученными правилами правописания:
  
• 
  прописная буква в начале предложения, в именах собственных
  
• 
  звонкие и глухие согласные в корнях
  
• 
  непроизносимые согласные; сочетания жи — ши, ча — ща, чу — щу, сочетания чк, чн;
  
• 
  удвоенные согласные;
  
• 
  безударные гласные, проверяемые ударением (в корне слова); безударные гласные, не проверяемые ударением;
  
• 
  разделительные мягкий и твердый знаки; мягкий знак после шипящих на конце имен существительных, мягкий знак после шипящих в окончаниях глаголов 2-го лица единствен­ного числа;
  
• 
  не с глаголами;
  
• 
  безударные падежные окончания имен существительных; безударные падежные окончания имен прилагательных;
  
• 
  правописание безударных личных окончаний глаголов;
  
• 
  словарные слова, определенные программой;
  
• 
  знаки препинания в конце предложения (точка, вопросительный и восклицательный знаки); запятая между однородными членами предложения.
  

• 
  отвечать на вопросы к тексту;
  
• 
  делить текст на смысловые части и составлять простой план.
  

• 
  слово и предложение;
  
• 
  многозначные слова, синонимы, антонимы;
  
• 
  наречие, имя числительное;
  
• 
  простое и сложное предложения;
  

• 
  проводить фонетический анализ слова и разбор слова по составу;
  
• 
  находить лексическое значение слова в толковом словаре;
  
• 
  характеризовать имя существительное и имя прилагательное как части речи (значение и морфологические признаки);
  
• 
  разбирать простое предложение по членам;
  

• 
  суффиксы имен существительных и имен прилагательных (в объеме данного курса);
  
• 
  наречия, оканчивающиеся на шипящий; гласные на конце наречий;
  
• 
  запятая между частями сложного предложения (простейшие случаи);
  

• 
  выделять основную мысль текста;
  
• 
  подбирать заголовок к данному тексту, озаглавливать собственный текст, определять по заголовкам содержание re кета;
  
• 
  исправлять деформированный текст (с нарушенным порядком следования частей);
  
• 
  составлять план текста (при помощи учителя);
  
• 
  находить языковые средства, делающие текст выразительным, и ошибки, нарушающие логичность, правильность и точность текста.
  
• 
  писать изложения различных видов (обучающего характера).
  

• 
  освоение личностного смысла учения, желания учиться, формирование интереса (мотивации) к учению;
  
• 
  воспринимать речь учителя (одноклассников); развитие этических чувств — стыда, совести как регуляторов морального поведения; адекватное понимания причин успешности или неуспешности учебной деятельности;
  
• 
  выражать положительное отношение к процессу познания: проявлять внимание, удивление, желание больше узнать; осознании себя носителем русского языка, языка страны, где он живёт; формирование эмоционально-ценностного отношения к русскому языку, интерес к его изучению, желание умело им пользоваться и в целом ответственное отношение к своей речи;
  
• 
  ориентация в нравственном содержании и смысле, как собственных поступков, так и поступков окружающих людей;
  
• 
  ориентация на понимание причин успеха в учебной деятельности, в том числе на самоанализ и самоконтроль результата, на анализ соответствия результатов требованиям конкретной задачи, на понимание предложений и оценок учителей, товарищей, родителей и других людей;
  

• 
  самостоятельно организовывать свое рабочее место; следовать режиму организации учебной деятельности;
  
• 
  определять цель учебной деятельности с помощью учителя и самостоятельно; учиться высказывать свои предположения; умение слушать и удерживать учебную задачу;
  
• 
  сравнивать работу с эталоном, находить различия, анализировать ошибки и исправлять их; принимать и сохранять учебную задачу;
  
• 
  учитывать выделенные учителем ориентиры действия в новом учебном материале в сотрудничестве с учителем; учитывать установленные правила в планировании и контроле способа решения; адекватно воспринимать предложения и оценку учителей, товарищей, родителей и других людей;
  
• 
  использовать в работе на уроке словари, памятки; учиться корректировать выполнение задания; давать оценку своего задания по следующим параметрам: легко выполнять, возникли сложности; самостоятельно определять важность или необходимость выполнения различных задания в учебном процессе;
  
• 
  корректировать выполнение задания в соответствии с планом, условиями выполнения, результатом действий на определенном этапе; учитывать выделенные учителем ориентиры действия в новом учебном материале в сотрудничестве с учителем;
  
• 
  различать способ деятельности и результат; адекватно использовать речь для планирования и регуляции своей деятельности; составлять план и последовательность действий.
  

• 
  ориентироваться в учебнике: определять умения, которые будут сформированы на основе изучения данного раздела; определять круг своего незнания; перерабатывать полученную информацию; находить необходимую информацию, как в учебнике, так и в словарях в учебнике; наблюдать и делать самостоятельные простые выводы;
  

• 
  определять круг своего незнания; отвечать на простые и сложные вопросы учителя, самим задавать вопросы;
  
• 
  планировать свою работу по изучению незнакомого материала. извлекать информацию, представленную в разных формах (текст, таблица, схемах, памятках);
  
• 
  осознанно и произвольно строить сообщения в устной и письменной форме; использовать приемы выполнения задания в соответствии с алгоритмом; ставить и формулировать проблему; анализировать, сравнивать, группировать различные объекты, явления, факты.
  

• 
  участвовать в диалоге; слушать и понимать других, высказывать свою точку зрения на события, поступки;
  

• 
  оформлять свои мысли в устной и письменной речи с учетом своих учебных и жизненных речевых ситуаций;
  
• 
  оформлять свои мысли в устной и письменной речи с учетом своих учебных и жизненных речевых ситуаций; отстаивать свою точку зрения, соблюдая правила речевого этикета; понимать точку зрения другого; участвовать в работе группы, распределять роли, договариваться друг с другом.
  
• 
  выполняя различные роли в группе, сотрудничать в совместном решении проблемы; оформлять диалогическое высказывание в соответствии с требованиями речевого этикета; различать особенности диалогической и монологической речи;
  
• 
  задавать вопросы, обращаться за помощью; осуществлять взаимный контроль, оказывать взаимную помощь; участвовать в коллективном диалоге; строить понятные высказывания.
  

Контроль за уровнем достижений учащихся по русскому языку проводится в форме письменных работ: диктантов, грамматических заданий, контрольных списываний, изложений, тестовых заданий.

• 
  текущие – проводятся несколько раз в год сразу после изучения крупных тем программы с целью проверки орфографических навыков и знаний по теории языка;
  
• 
  итоговые – целью является проверка выполнения требований школьной программы за истекший период работы (учебная четверть, год). Итоговые контрольные работы проводятся четыре раза в году ( I, II, III учебные четверти и за год).
  

«5» за безошибочное выполнение всех заданий;

«4» - если ученик выполнил правильно не менее ¾ всех заданий;

«3» - если ученик выполнил правильно не менее ½ заданий;

«2» - если ученик не справился с большинством заданий.

Диктант служит средством проверки орфографических и пунктуационных навыков. Тексты предлагаемых диктантов - средней сложности и рассчитаны на выполнение всеми учащимися.

За диктант выставляется одна отметка:

«5» - если в диктанте нет ошибок;

«4» - если допущено не более двух ошибок;

«3» - если допущено не более четырёх ошибок;

«2» - если допущено пять и более ошибок.

Учитывая допущенные в диктанте ошибки, учитель должен иметь в виду:

1. 
   повторная ошибка в одном и том же слове считается за одну ошибку;
   
2. 
   ошибки на одно и то же правило, допущенные в разных словах, считаются как две ошибки.
   

1. 
   нарушение орфографических правил при написании слов, включая ошибки на пропуск, перестановку, замену и вставку лишних букв в словах;
   
2. 
   неправильное написание слов, не регулируемых правилами, круг которых очерчен программой (словарные слова);
   
3. 
   отсутствие знаков препинания, изученных на данный момент в соответствии с программой; отсутствие точки в конце предложения не считается за ошибку, если следующее предложение написано с большой буквы.
   

«5» - за полностью выполненное задание без ошибок;

«4» - за полностью выполненное задание при одной ошибке;

«3» - за не полностью выполненное задание или за полностью выполненное, но при двух ошибках;

«2» - за невыполненное задание.

За исправление ошибок отметка за диктант и за задание не снижается. Аккуратность выполнения, каллиграфический навык оцениваются отдельной отметкой – за общее впечатление от работы.

«5» - за безукоризненно выполненную работу, в которой нет исправлений;

«4» - за работу, в которой одно – два исправления или одна ошибка;

«3» - за работу, в которой две – три ошибки;

«2» - за работу, в которой четыре ошибки и более.

Словарные диктанты представлены в учебнике.

Оценивание словарного диктанта:

«5» - за работу без ошибок;

«4» - за работу, в которой одна ошибка;

«3» - за работу, в которой две ошибки;

1. 
   полнота и точность передачи содержания (полностью, без искажений, без пропусков важных событий, главной части);
   
2. 
   построение текста (ход изложения, расположение частей, выделение абзацев);
   
3. 
   построение предложений, соблюдение порядка слов; лексика текста (употребление слов в свойственном им значении).
   

• 
  правильно и последовательно (без пропусков существенных моментов) воспроизведено содержание авторского текста;
  
• 
  нет фактических ошибок;
  
• 
  правильно построены предложения и употреблены слова (допускается не более одной речевой неточности).
  

• 
  содержание передано правильно и достаточно точно;
  
• 
  в построении предложений и употреблении слов нет существенных недостатков;
  
• 
  имеются незначительные нарушения последовательности изложения мыслей;
  
• 
  имеются отдельные фактические и речевые недочёты (допускается не более трёх речевых недочётов в содержании и построении текста).
  

• 
  допущено существенное отклонение от авторского текста;
  
• 
  допущены нарушения в последовательности изложения мыслей;
  
• 
  есть недочёты в построении предложений и употреблении слов (допускается не более пяти речевых недочётов в содержании и построении текста).
  

• 
  допущено существенное искажение авторского текста (упущены важные события, отсутствует главная часть);
  
• 
  много фактических неточностей;
  
• 
  нарушена последовательность изложения мыслей;
  
• 
  имеет место употребление слов в несвойственном им значении;
  
• 
  допущено более шести речевых недочётов и ошибок в содержании и построении текста.
  

Средства контроля (система контролирующих материалов для оценки освоения школьниками планируемого содержания)

Примерное распределение КИМ по четвертям (возможны коррективы):

• 
  Русский язык: 4 класс: учебник для учащихся общеобразовательных учреждений: в 2 ч. Ч. 1, 2 / С.В. Иванов, М.И. Кузнецова, Л.В. Петленко и др.– 3-е изд., испр. и доп.- М.: Вентана-Граф, 2013.
  
• 
  Пишем грамотно: 4 класс: рабочие тетради № 1, 2 для учащихся общеобразовательных организаций / М.И. Кузнецова.– 3-е изд., испр. и доп. - М.: Вентана-Граф, 2014
  
• 
  Рабочие программы. Начальная школа. 4 класс. УМК «Начальная школа XXI века». Методическое пособие с электронным интерактивным приложением/ авт.-сост. Е.С.Галанжина.-М.:Планета, 2014.
  

• 
  КОВАЛЕВА Г. С. ИТОГОВАЯ АТТЕСТАЦИЯ ВЫПУСКНИКОВ НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЫ. КОМПЛЕКСНАЯ РАБОТА. (СЕРИЯ «РАБОТАЕМ ПО НОВЫМ СТАНДАРТАМ»).
  

Электронная энциклопедия «Кирилл и Мефодий». «Уроки русского языка»

Таблицы по русскому языку. 4 класс

Орфографический словарь

Толковый словарь

Контрольные работы представлены

Романова В.Ю, Петленко Л.В. Русский язык в начальной школе: Контрольные работы, тесты, диктанты, изложения/ Под ред. С.В.Иванова.– М.: Вентана-Граф, 2005. – 320с.– (Оценка знаний)

Ночная радуга

Однажды я ночью увидел радугу!

В летнюю ночь мы с товарищем сидели у костра на берегу реки. Надвинулась туча и затянула все небо. Пошёл мелкий , но сильный дождь. Мы спрятались в шалаш.

Скоро дождь почти перестал. И я увидел над рекой радугу. только она была не цветная, а молочно-белая. Среди чёрных туч появился просвет, а в него выглядывала луна.

Я не спал и любовался светящей в темноте радугой. (70 слов)

1. 
   Выпиши из диктанта все слова с орфограммой «Мягкий знак на конце слов после шипящих».
   
2. 
   Запиши номер предложения и укажи количество запятых, которые нужно в нём поставить.
   

б) Дремучими лесами покрыты Урал Приуралье и Сибирь.

в) На кустах на траве на былинках на соломинках блестят нити осенней паутины.

Вариант 2

1. 
   Выпиши из диктанта слово с орфограммой «Разделительный Ь» и напиши ещё два слова на эту же орфограмму. Подчеркни орфограмму.
   
2. 
   Запиши номер предложения и укажи количество запятых, которые нужно в нём поставить.
   

б) Искры костра взвивались падали шипели.

в) Солнце выглянуло из-за туч поиграло лучами но скоро опять исчезло.

Диктант

Ёжик

По лесной тропинке торопится, бежит в свою норку ёж. Осенью у ежей мало добычи. Не найдёшь червей и лягушек. Не отыщешь жуков и гусениц.

Днём и ночью таскает ёж в нору листочки и мягкий мох, готовит себе тёплое зимовье. Скоро спрячется зверёк в своем логове и проспит там всю зиму. Накроет норку снежный сугроб. Никто не найдёт, не разбудит ежа. Будет зимовать колючий в тёплой норке до весны. Будут ему сниться лесные ежиные сны. (75 слов)

Грамматическое задание

Вариант 1

1. 
   Запиши глаголы в 2 столбика по спряжениям, вставь пропущенные буквы, отметь окончания.
   

2. 
   Выпиши из текста три слова с орфограммой «тся и ться в глаголах»