Температураны ӛлшеу температура

қаптамаға (қола, жезден немесе тот баспайтын болаттан жасалынған) 
сенсорлық элемент термометрлік кірістіру деп аталады. Қосымшаны 
температура сенсоры ретінде немесе TC бӛлігі ретінде бӛлек 
пайдалануға болады
. 
Зауыттық арматура (монтаждау тірегі) кірістіруді 
шамадан тыс қысымды бақыланатын ортаға әсер етеді. TS ажыратылуға 
қабілетсіз және ажыратылмайтын (тығыздалған сенсор элементімен) 
болуы мҥмкін. Керамикалық ҧнтақты толтыру, сезімтал элементтің 
спираль айналасындағы кеңістікті тығыз толтырады, діріл жағдайда 
бҧзылудан қорғайды
.
Сериялық ӛндіріске қойылатын талаптар МЕМСТ 6651-94-де 
кӛрсетілген, оған сәйкес келесі параметрлер келтірілген
:
■
типі (ТСП, ТСМ, ТСН);
■
номинал мәні R
0
(кедергі 0 °С болған жағдайда), Ом;
■
екі бӛліктен тҧратын номиналды статикалық сипаттаманың қалыпты
белгіленуі: белгілеудің бірінші бӛлімі, сандық, 
R0
шамасын, екінші
бӛлігін, хат бӛлігін сезімтал элементтің материалына сәйкес
келтіреді. МЕМСТ 6651-94 сәйкес келесі НСХ 
ҥшін: ТСП — 1П,
10П, 50П, 100П, 500П; ТСМ — 10М, 50М, 100М; ТСН — 100 Н
ҥшін.
■
мӛлшері W
100
=-^°°-, мҧндағы R
100
—ТС кедергі 100 °С болған
жағдайда,
R
0
О
м.
ТС сезімталдығын сипаттайтын шама;

■
ӛлшенген температура диапазоны - реттелетін ӛлшеу функциясы
ӛлшенетін температура диапазоны, осы диапазонда белгілі бір кӛлік
қҧралына арналған жҧмыс ауқымы деп аталады;
■
нақты температура ӛзгеруіне жауап ретінде кӛлік қҧралының жауап
беру уақытын анықтайтын инерция кӛрсеткіштері;
■
Тӛзімділік - Цельсий градусымен кӛрсетілген номиналды
қарсылықтан жоғары температурадан рҧқсат етілген ауытқу.
Тӛзімділікті жоғарылату тәртібінде тӛзімділік ҥш класқа бӛлінеді:
A, B және C
.
МЕМСТ 6651-94-де барлық бҧрын сипатталған параметрлердің 
және басқа деректердің номиналды мәндері келтірілген. 
ТБ тҥрін таңдағанда әр тҥрлі факторлар ескеріледі: бақыланатын 
ортаның қасиеттері және температураның ӛзгеру диапазоны, қажетті 
ӛлшеу дәлдігі және т.б. Мҧнай ӛңдеу зауытында байланыстыру арқылы 
әдетте су астында жҥретін кӛлік қҧралдары қолданылады. Осындай 
термометрлерді қолдану арқылы сезімтал элементтің ҧзақтығы ТС 
орнату талаптары негізінде таңдалады
.
Қарсылықтың 
термиялық 
тҥрлендіргіштері 
қҧрылғының 
масштабында кӛрсетілген кӛлік қҧралының номиналды статикалық 
сипаттамасына сәйкес температура бірліктерінде аспаптарды ӛлшеудің 
қарсылығын ӛлшейтін қҧрылғылармен толық жиынтығында жҧмыс 
істейді. Алайда, соңғы жылдары термометрлер тҧрақтандырғыштармен 
жабдықталған, олар шығу кезінде стандартты электрлік сигнал береді 
(әдетте 4-20 мА ток). 
Қарсылық термометрін аспапқа қосқан кезде, тӛрт тҥрдегі тізбектер 
пайдаланылады, сәйкесінше, термометрлер әртҥрлі сымдардың 
конфигурациясымен жобаланған (4.10-сурет)
.
Екі сымды сызба (4.10-сурет, а) басқалардың алдында пайда болды. 
Ол елеулі кемшіліктерге ие: қосылуға арналған сымдар сезімтал 
элементтің сериясымен тізбеге қосылады, сондықтан олардың кедергісі 
ӛлшенуге қосылады, бҧл қатенің кӛбеюіне әкеледі. Қазіргі уақытта 
байланыс сымдарының мҧндай конфигурациясы бар термометрлер А 
сыныбына жатпайды және қосылу сымдарының кедергісі R
0
-дан 0,1% 
аспайтын кӛрсеткіш бойынша белгіленеді
.
Ҥш сымды байланыс тізбегі (сурет 4.10, б) TС қосылысының 
кӛпірлік тізбектерінде қолданылады. Мҧндай сызбаны пайдаланған 
кезде қуат сым арқылы беріледі 1 және демалыс сигналы 2 және 3 
сымдарынан алынады
. 

1 
2 
3 1 
2 
5 6 1 
2 
3 1 
2 4
Осылайша, байланыстырушы сымдар кӛпірдің іргелес иығында, бҧл 
қатені азайтуға мҥмкіндік береді. Кӛпір сызбаларының жҧмысы туралы 
толығырақ 5-тарауда сӛз болады. 
Тӛрт сымды сызба (сурет 4.10, c) қосқыш сымдардың 
қарсылығын компенсациялауға мҥмкіндік береді, қосымша сымдар 5 
және 6 енгізіп, датчиктің элементі қосылмаған тізбектке жалғайды. Осы 
екі тізбектегі сигналдарды салыстыру байланыстырушы сымның 
кедергісіндегі қатені ӛтеуге мҥмкіндік береді
.
Терминалдардың кедергісінің ӛзгеруіне байланысты ӛтемақы бар 
тӛрт сымды тізбек (сурет 4.10, d) датчиктің элементіне бір бума сым 
арқылы қуат беруді және басқа жҧптан алынатын демалыс сигналын 
беруді қамтамасыз етеді, бҧл сымдардың кедергісіндегі қатені азайтады. 
Қарсылық термометрінің басты артықшылығы мынада, олардағы 
температура қашықтықтан және конверсиядан ӛтуге ыңғайлы электр 
сигналына айналады, сондықтан мҧндай қҧрылғылар ӛндірісте кеңінен 
қолданылады
.
Бҧдан бҧрын сипатталған металды зондтау элементі бар қарсылық 
термометрлеріне қосымша, жартылай ӛткізгішті сезімтал элементі бар 
термометрлер - термисторлар қолданылады. Мҧндай элементтер 
температураға тӛзімділік жағымды да, теріс коэффициенті де болуы 
мҥмкін. Температураның тҧрақтылығының оң коэффициенті бар 
элементтерге позисторлар деп аталады. Термисторлар ӛте жоғары 
сезімталдыққа 
ие 
(платинадан 
шамамен 
10 
есе 
дәлірек). 
Термисторлардың тағы бір артықшылығы олардың жоғары кедергісі 
болып табылады, бҧл байланыстырушы сымдардағы кернеудің 
тӛмендеу әсерін азайтады. Алайда, термисторларда айтарлықтай 
кемшілігі бар - ӛлшенген температуралардың тар диапазоны
.

жүктеу/скачать 0.63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: