Ауыз қуысы сұйықтығының т с
к реукес не тиг зет н әсер
С лекей ауыздағы т стер үш н шк орта болады. Қалыпты жағдайда ол
минерал тұздарының т с эмал не өту не жағдай тудырады. С лекейд ң
құрамының өзгеру т ст ң бет нде түрл тұздардың шөгу не мүмк нд к
тудырады. Сонымен б рге с лекейд ң құрамы ауруға байланысты
өзгеред . Мысалы, бүйрек ауруында, қарын жарасы кез нде с лекейд ң
қалдық азоты көбейед . Ауыз қуысы сұйықтығы организмге кальций,
фосфор және басқа органикалық элементтерд ң түсу н ң нег зг көз ,
өз кезег нде т с эмал н ң физико-химиялық құрамына әсер етед . Ауыз
қуысы сұйықтығының қасиет мен құрамының өзгеру т сжег н ң
қалыптасуы мен ағымына әсер етед .
Сілекей бездерін кіші және үлкен
сілекей бездері деп бөледі.
Жұпты үлкен сілекей бездері – құлақ
маны, төменгі жақ асты, тіл асты және
кіші сілекей бездері – ерін, ұрт, тіл ас
қорыту бездері болып табылады.
Сілекей бездері
Сілекейдің бөлінуі – күрделі процесс.
Ұсақ сілекей бездері кілегей қабаты ылғалдап, үзіліссіз
секрет бөліп шығарады.
Ірі сілекей бездерінен сілекейдің бөлінуі табиғатынан
рефлекторлы, тағамның шартты тітіркендіргіштеріне
байланысты (түріне, иісіне) және тағам факторлары
кілегей қабаттың рецепторларына әсер етіп күшейеді.
Сілекей бездерінің регуляциясы бас миында орналасқан
жүйке орталығымен байланысты. Клиникада науқастарды
емдеу кезінде сілекей бөлінуге тән өзгерістер туғызу
мүмкіндігі ең маңызды болып табылады.
Сілекейдің бөлінуі
01.
02.
Слекейдң көп бөлну. Көбнесе шартсыз рефлекс түрнде
ауыздың клегей қабығында әртүрл қабыну үрдстер дамыған
кезде байқалады және оны организмнң оң қорғаныс жауабы
деп санауға болады. Мұндай жағдай аса көп ыңғайсыздық
туындатпайды. Слекейдң көп бөлну сынап пен иод
организмге түскеннен кейн слекей бездернң сұйық бөлетн
жасушаларын ттркендру әсернен де байқалуы мүмкн.
Ем. Ауыз клегей қабығы қабынулары кезндег
слекейдң көп бөлну – қорғанысты жауап
болғандықтан арнаулы емдеуд қажет етпейд. Басқа
аурулар кезнде анықталған жағдайда негзг сырқатты
емдеу шаралары жүргзлед. Қажет болса, аз уақытқа
атропинд дәрлерд тағайындауға болады.
Әртүрл ықпалдар әсер нен с лекей бөл ну н ң бұзылуы мүмк н
және оның төмендег түрлер н ажыратады: с лекейд ң көп бөл ну
(гиперсаливация-gypersalivatio), т птен бөл нбей қалуы
(асаливация – asalivatio немесе ксеростомия – cserostomio)
|
