Биокалориметр сызбасы
Тура калориметрия – организмнен
бөлінетін жылуды тікелей өлшеу
К – камера; Б – оттегі баллоны; Н – камерадағы ауаны соратын мотор; З – жылантәрізді ауаны салқындатқыш түтік; Щ – көмірқышқыл газын сіңіруге арналған сілті құйылған түткі; В – су буын сіңіруге арналған кальций хлориді бар баллон; Т – термометрлер. Сол камераға О2 автоматты түрде беріп отыратын құрылғы.
Жанама
калориметрия -
организмнің жылу өндіруін газ алмасу бойынша өлшеу
Респираторлық аппараттың сызбасы
Адамның тәуліктік энергетикалық балансы
Сонымен, тірі организм жаңа энергия көзі болып есептелмейді және термодинамиканың бірінші заңын тірі организмдерге толықтай қолдануға болады.
Кіріс
|
ккал
|
Шығын
|
ккал
|
Қоректік заттар
| |
Тері арқылы теріден бөлінген жылу
|
1374
|
56,8 г белок
|
237
|
Дем шығару
|
43
|
140 г майлар
|
1307
|
Нәжіс және зәр
|
23
|
79,9 г көмірсулар
|
335
|
Тыныс алу арқылы булану
|
181
| | |
Тері арқылы булану
|
227
| | |
Түзетулер
|
11
| | | | |
Барлығы:
|
1879
|
Барлығы:
|
1859
|
Продуценттер
І реттік зоофагтар (консумент II)
Фитофагтар
(консумент І)
ІІ реттік зоофагтар (консумент III)
екінші реттік өнім
екінші реттік өнім
екінші реттік өнім
жалпы бірінші реттік өнім
таза бірінші реттік өнім
Детритофагтар және редуценттер
минералды заттар
R
R
R
R
D
E
D
E
D
E
D
E
фотосинтез
минерализация
R – тыныс алу барысында шығарылатын энергия
D – табиғи өлім
E – зат алмасу өнімдерімен шығарылатын энергия
Заттардың биологиялық айналымы
(жайылым тізбегі мысалында қарастырылады)
R
0,2%
Жайылымдық қоректік тізбек арқылы энергия айналымы
(барлық сандар кДж/м2∙жыл өлшемімен көрсетілген)
Химиялық айналымдар кезінде термодинамиканың бірінші заңынан шығатын салдар: Гесс заңы.
Көптеген сатыдан өткен химиялық реакцияның жылу эффектісі реакцияның жүріп өткен жолына байланысты болмайды, ол тек қана химиялық жүйенің бастапқы күйдегі энергиясы мен соңғы күйдегі энергиясының айырмасына байланысты болады.
В
А
С
К
D
Q1
Q5
Q6
Q4
Q2
Q3
Q1 = Q2+ Q3 = Q4 + Q5 + Q6
А – бастапқы өнім, В – соңғы өнім,
К,С, D – аралық өнімдер;
Q1, Q2, Q3, Q4, Q5, Q6 – жекелеген сатылардың жылу эффектісі
Гесс заңы тағамның энергетикалық құндылығын (калориялылығын) анықтау үшін ветеринария мен медицинада қолданылады.
Тағамның энергетикалық құндылығын анықтауда калориметриялық бомбада тамақты өрттейді. Сонда бөлініп шыққан жылу мөлшерін тіркеп алады. Ал егер тамақты адам жесе, онда тамақ организмде биохимиялық реакцияға түсіп, жылу бөлініп шығарады.
Достарыңызбен бөлісу: |