- Термодинамикалық жүйелер арасындағы энергия алмасу не жұмыс жасау арқылы немесе жылу алмасу арқылы (конвекция, сәулелену және т.б.) жүруі мүмкін.
- Термодинамикалық жүйеге күш, механикалық өзара әрекеттесу арқылы берілетін энергия сыртқы денелердің жүйеге жасаған жұмысы деп аталады.
- Сыртқы денелер жүйеге жылу алмасу арқылы берілетін энергия жүйенің сыртқы ортадан алатын жылуы деп аталады.
- Егер газға (немесе басқа денеге) dQ жылу мөлшері берілсе, онда жалпы жағдайда dА жұмыс істеледі және оның ішкі энергиясы dU -ға өзгереді.
- Энергияның сақталу заңы бойынша жүйенің істейтін жумысы оған берілген жылу мөлішері мен ішкі энергиясының озгеруінің айырымына тең болады:
- (3)
- немесе
Механикалық және жылулық энергияларына қатысты энергияның сақталу заңы. Осы сақталу заңы Термодинамиканың бірінші заңы немесе бастамасы деп аталады
Газдың көлемі өзгергендегі жұмыс - Газдың көлемі өзгергендегі, демек газ үлғайганда немесе сығылғанда, істелетін жүмысты есептейік.
Ауданы S жылжымалы поршеньмен жабылатын ыдыстын (цилиндр) ішінде газ орналасқан (1-сурет) .
Газдың алғашқы көлемі V , қысымы р және температурасы Т . Газдьң қысымы мен температурасы көлемі өзгергенде түрақты болып қалады деп қарастырамыз, демек жүйе тепе-теңдік күйде болады
Сыртқы Ғ күштің өсерінен поршень dx қашыққа жылжып, газ сығылды делік. Газ тарапынан поршеньге әсер ететін күшпен Ғ күш теңелгенше газ сығылады. р - газдың қысымы
Теңестірілуші күш:
(4)
1-сурет
- Поршенді dx -қа жылжыту үшін жұмсалған жұмыс: (5)
- Газдың сығылғанда көлемінің өзгеруі: (6)
- Газдың сығылғанда көлемінің өзгеруі
- кезінде істелетін жұмыс: (7)
- Газ үлғайганда, демек газдың көлемі dV -ға өскенде, газ тарапынан сыртқы күштерге қарсы + pdV -ға гең жүмыс істелінеді.
- Егер жүйенің күйі өзгергенде істелетін сыртқы жұмыс көлемінің өзгеруі есебінен болса, онда термодинамиканың бірінші бастамасы былай жазылады:
- (8)
- Егер дене 1 күйден 2 күйге өтсе, онда
Достарыңызбен бөлісу: |
