Алгебралық дәлелдеуі: Жақшаларды ашу арқылы біз мына теңсіздікке қол жеткіземіз a2 + b2 + c2 ≥ ab + ac + bc .
a2 + b2 ≥ 2ab
b2 + c2 ≥ 2bc
a2 + c2 ≥ 2ac үш ақиқат Коши теңсіздігін бір-бірімен қосу арқылы теңсіздіктің де ақиқат екенін байқаймыз.
Геометриялық дәлелдеуі:
Мұнда біз үш жағдайды қарастырамыз:
1. а ≥ с , с ≥ b , онда
4 - сурет
(a - b)2 – қабырғасы a - b болатын квадраттың ауданы және (a – c)( c – b) - тік төртбұрыштың ауданы деп қарастырамыз. Яғни a - b ≥ a – c және a - b ≥ c – b теңсіздіктері орын далуы тиіс. Шығара келе қойылған шартымызға қайта көшіп келгенімізді байқауға болады.
2. а ≥ с , с ≤ b немесе с ≥ b , а ≤ с болғанда теңсіздіктің оң жағы теріс санға айналып теңсіздік ешқандай дәлелдеусіз дұрыстығы белгілі болады.
3.Ал егер а ≤ с , с ≤ b болса , онда теңсіздікті ( b – a)2 ≥ (a – c)( c – b) жазуға болады. Онда 4-суреттегідей (a – c)( c – b) тік төрт бұрыштың ауданы ,
( b – a)2- қабырғасы b – a болатын квадраттың ауданы . Яғни b – a ≥ a – c және b – a ≤ c – b теңсіздіктері орындалуы тиіс. Шығара келе тағы да қойған шартымызға қайтып келеміз.
№2. Дәлелдеу керек:
Ctg 45º+ ctg 68º <
Дәлелдеуі:
< A = 45º және AB =AC болатын тең бүйірлі АВС үшбұрышын саламыз. ВD- биіктігі бірге тең болсын. Онда
5-сурет 6-сурет
Онда ctg 45º + ctg 67.5º = теңдігі орындалады. Ctg x - - арлығында кемиді, яғни ctg 68º < ctg 67.5º , сондықтан ctg 45º + ctg 68º < . Дәлелдеу керегі осы.
№3. Дәлелдеу керек :
ctg20° - 4cos20° < 2
Дәлелдеуі: < B = 20° , AC = 1 , < C = 90° болатын АВС үшбұрышын салайық.
(8-сурет). АВ және ВС бойынан BQ = PQ = AP болатын Q және P нүктелерін белгілейік. Онда ВС = PC + BP ақиқат теңдігіне апарып қойсақ:
Ctg20° = + ctg20° - 4cos20° = 1 ctg20° - 4cos20° < 2.
Әдебиеттер
1.Теңсіздіктерді дәлелдеу әдістері,2004жыл,Н.М.Седракян,А.М.Авоян.
2.Квант,М.,1970-1997.
3.Математика в школе,М.,1970-1996.
4.Математика и физика в школе,М.,1972-1984
5.Физико-математикалық олимпиядалар.-М.,Знание,1977
6.Сборнаик задач киевских математических олимпиад.-Киев:Вища школа,1984
7.Гальперин Г.А.,Толпыго А.К. Московские математические олимпиады.-М.:Просвещение,1986.
Достарыңызбен бөлісу: |