Тўраев Бахтиёр Омонович онтология, гносеология, логика ва фан фалсафаси муаммолари танланган асарлар



бет95/177
Дата15.02.2024
өлшемі1.82 Mb.
#492067
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   177
1- (1)

p → q
¬qёки[(p → q)∧¬q)]¬p
¬p

  1. Айирувчи хулоса чиқариш нима?

Айирувчи хулоса чиқариш деб, ҳар икки асоси ёки асосларидан бири айирувчи ҳукм бўлган силлогизмга айтилади. Унинг икки тури мавжуд: соф айирувчи хулоса чиқариш ва айирувчи-қатъий хулоса чиқариш турлари.

  1. Соф айирувчи хулоса чиқариш нима?

Соф айирувчи хулоса чиқариш деб, ҳар икки асоси ва хулосаси айирувчи ҳукм бўлган силлогизмга айтилади. Унинг формуласи қуйидагича:
S – a ∨ b ∨ c
a – d ∨ f . S – d ∨ f ∨ b ∨ c

  1. Айирувчи-қатъий хулоса чиқариш нима?

Хулоса асосларидан бири айирувчи ҳукм, бошқаси оддий қатъий ҳукм бўлган хулосага айирувчи-қатъий хулоса чиқариш дейилади. Унинг икки модуси бор: тасдиқлаб – инкор этувчи модус ва инкор этиб тасдиқловчи модус. Формулалари: 1) Тасдиқлаб – инкор этувчи модус pvq
p .
¬q
2) Инкор этиб тасдиқловчи модус pvq ¬p . q

  1. Шартли-айирувчи хулоса чиқариш нима?

Шартли-айирувчи хулоса чиқариш деб, асослардан бири икки ёки ундан ортиқ шартли ҳукмлардан, иккинчиси эса, айирувчи ҳукмдан иборат бўлган лемматик силлогизмга айтилади.

  1. Лемматик хулосаларнинг қандай турлари бор?

Лемматик хулосалар айирувчи асосдаги аъзоларнинг сонига кўра дилемма (иккита), трилемма (учта), полилемма (айирувчи асос тўртта ва ундан кўп бўлиши мумкин) турларига бўлинади.

  1. Дилемманинг қандай турлари бор?

Дилеммалар оддий ёки мураккаб, конструктив (тузувчи) ёки деструктив (бузувчи) дилеммаларга бўлинади. Шунга асосан, 1) Оддий конструктив дилемма; 2) Оддий деструктив дилемма; 3) Мураккаб конструктив дилемма; 4) Мураккаб деструктив дилеммалар мавжуд. Уларнинг формулалари:

1)
ac, b ® c a Ú b




2)
ab, a® c
¬¬c




3)
ab, c® d a c




4) ab, c® d
¬¬d

c

¬a

bÚ d

¬aÚ¬c



  1. Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   177




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет